Tíminn - 22.01.1975, Blaðsíða 16

*......1
Miðvikudagur 22. janúar 1975.
-
Nútíma búskapur þarfnast
BJUfSR
haugsugu
Guöbjörn
Guöjónsson
GSDI
fyrir góöun mat
^ KJÖTIÐNAÐARSTÖÐ SAMBANDSINS
Chou En-lai, forsætisróðherra Kína:
Vill styrkja tengsl
Bandaríkja og Japans!
Reuter-Peking. Chou En-lai, for-
sætisráðherra Klna, beindi þvl til
japanska stjórnmálamannsins
Shigeru Hori, sem um þessar
mundir er staddur I Kina, að
Japanir ættu I rlkari mæli að
beina viðskiptum sinum til
Bandarikjanna. Fréttaskýrendur
hafa túikað þessi ummæli Chou
En-lais á þá leið, aö Kinverjar
leggi nú allt kapp á að einangra
erkióvini slna I norðri,
Sovétmenn.
Stjórnmálamennirnir áttu
langan fund með sér i fyrradag,
þar sem fyrrgreind ummæli
komu fram. Chou En-lai varaði
Japani og við að tengjast um of
áætlunum Sovétmanna um rann-
sóknir á málmauðugum svæðum I
Slberiu.
Japan — sem er mesta
efnahagsveidi i Austur-Asiu um
þessar mundir — hefur reynt að
fara bil beggja i samskiptum sin-
um við kommúnistarikin tvö,
Sovétrikin og Kina. Japanir hafa
til þessa hafnað hugmynd Sovét-
manna um „öryggiskerfi Asiu-
rikja”, Kinverjum til mikils létt-
is, þar eð þeir lita á hugmyndina
sem tilraun erkióvinanna til að
einangra og þjarma að kinversku
þjóðinni.
Kinverjar hafa tekið undir
kröfu Japana um, að Sovétmenn
skili þeim aftur fjórum eyjum,
sem eru norður af Japanseyjum,
en eyjar þessar féllu til Sovét-
manna I lok siðari heimsstyrjald-
ar. (Þess má geta, að Kiichi
Miyazawa, utanrikisráðherra
Japan, hélt til Moskvu I fyrri viku
til viðræðna við sovézka ráða-
menn um gerð endanlegs friðar-
sáttmála milli rikjanna tveggja,
en sllkur sáttmáli var aldrei
gerður, þegar siðari heims-
styrjöldinni lauk. Einn helzti
ásteytingarsteinninn i þeim við-
ræðum er einmitt tilkall Japana
til ofannefndra fjögurra eyja.)
1 ræðu sinni á kinverska þjóð-
þinginu, er flutt var i fyrri viku,
benti Chou En-lai á mikilvægi
styrkra tengsla milli Banda-
rikjanna og Japans, þvi að slík
tengs væru eina vörn Japana
gegn aukinni ásælni Sovétmanna.
(Þeir siðastnefndu hafa einmitt
farið þess á leit við japönsk fyrir-
tæki, að þau leggi fé af mörkum
til rannsókna á málmauðugum
svæðum I Siberiu.)
Það, sem einkum ræður afstöðu
kinverskra ráðamanna að þessu
leyti, er traust þeirra á þeim um-
mælum Bandarikjastjórnar, að
hún muni ekki seilast til viðtækari
áhrifa I Austur-Asiu. Aftur á móti
óttast kinverska stjórnin útþenslu
af hálfu Sovétstjórnarinnar, enda
virðist hún hata „rússneska
björninn” takmarkalaust. Sér-
hvert samband, sem aftrar
Sovétmönnum frá þvi að hrinda i
framkvæmd útþenslustefnu sinni,
er æskilegt að dómi Kinverja,
þótt kapitalisk riki á borð við
Bandarikin og Japan eigi i hlut.
Úrslit fjórveldafundarins í London:
Samkomulag um
togveiðibann
Reuter-London. A fundi Norð-
manna, Breta, Frakka og Vestur-
Þóðverja, sem haldinn var I
Evensen, hafréttarráðherra
Noregs: Efriöur hjalii að baki, en
enn er iöng leið eftir.
London I gær, náðist samkomulag
I aðalatriðum um friðuparáform
norsku rikisstjórnarinnar.
David Ennals, aðstoðarutan-
rikisráðherra Bretlands, var I
forsæti á fundinum. Ennals sagði
á fundi með fréttamönnum sið-
degis I gær, að gengið yrði endan-
lega frá samkomulagi fjórveld-
Finnski rithöfundurinn Hannu
Salama fær bókmenntaverðlaun
Norðuriandaráðs I ár. Úthlut-
unarnefnd verðlaunanna kom
saman i Osló I gær og var þá til-
kynnt um úrskurð hennar.
Salama er fæddur árið 1936 og er
einn af kunnustu núlifandi rithöf-
undum Finna.
Verðlaunin hlaut hann fyrir
bókina Undan snjó, en kunnastur
mun hann fyrir bók, sem útgáfa
var bönnuð á i heimalandi höf-
anna i lok þessa mánaðar.
t frétt Reuter-fréttastofunnar
segir m.a., að þetta samkomulag
sé árangur þeirra þrotlausu við-
ræðna, sem staðið hafa annað
veifið I haust annars vegar milli
Norðmanna og hinsvegar þeirra
Framhald á 14. siðu?
undarins fyrir nokkrum árum,
vegna meints guðlasts. Vakti sú
bók miklar deilur og endanlega
úrskurðaði dómstóll, að útgáfa
bókarinar skyldi leyfð.
Af Islands hálfu voru bækurnar
Yfirvaldið eftir Þorgeir Þorgeirs-
son og Hermann og Didi eftir
Guðberg Bergsson lagðar fyrir
dómnefndina að þessu sinni.
lslendingarnir i nefndinni eru
ólafur Jónsson og Vésteinn
Ólason.
Finni hlýtur bókmennta-
verðlaun Norðurlandaróðs
Bresjneff
Reuter-Moskvu. 1 Prövdu —
málgagni sovézka
kommúnistafiokksins — birt-
ist I gær grein, þar sem borið
er lof á stjórn Sovétrlkjanna. t
greininni er farið fögrum orð-
um um það fyrirkomulag, að
fleiri en einn fari með æðstu
stjórn — og m.a. vitnaf I orð
Leonlds Bresjneffs flokksleið-
toga þvl til stuðnings.
Fréttaskyrendur segja til-
gang greinarinnar þann að
fullvissa utanaðkomandi um,
að stjórnin sé i raun og veru i
höndum fleiri en eins manns —
en um leið sé henni ætlað að
stugga við ýmsum af leiðtog-
um flokksins, sem taldir hafa
veriö of einræðissinnaðir.
Greinarhöfundur vitnar —
sem fyrr segir — til orða
Bresjneffs, þar sem hann
kveður nútimaleiðtoga verða
að vera f jölda eiginleika búinn
vegna fjölbreytileika nútima-
þjóðfélags.
Fréttaskýrendum I Moskvu
hefur að undanförnu oröið tið-
rætt um stöðu Brjesneffs inn-
an Sovétstjórnarinnar. Flestir
hallast að þvi, að flokksleið-
toginn hafi enn tögl og hagldir
I stjórninni, þrátt fyrir minni
háttar áföll, eins og stirðleika
á sviöi utanrikisviðskipta við
Bandarikin. (Sovétmenn
sögðu sem kunnugt er upp viö-
skiptasamningi við Banda-
rikamenn frá árinu . ,1972
vegna ályktunar Bandarikja-
þings þess efnis, að Sovétrikin
fengju aðeins „beztu við-
skiptakjör” I Bandaríkjunum,
ef sovézkum Gyðingum yrði
leyft að fara úr landi.)
Þá hafa fréttaskýrendur
vlsað á bug fréttum þess efnis,
að Bresjneff hafi nýlega feng-
iö hjartaáfall og sé þvi alvar-
lega sjúkur.
★
NTB-Bagdad. Sem kunnugt er
skutu þrir arablskir hryðju-
verkamenn á hóp saklauss
fólks á Orly-flugvelli við Paris
um fyrri helgi, en héldu — eft-
ir nokkurt þóf — á brott frá
Paris I franskri farþegaþotu.
Þremenningarnir lentu svo á
flugvellinum við Bagdad I
fyrradag, en voru hnepptir I
gæzluvarðhald 1 írak.
Hryðjuverkamennirnir
fengu loks að lenda I írak, en
áður höföu stjórnir velflestra
Arabarikja neitað að veita
þeim viðtöku. 1 hinni opinberu
útvarpsstöð I trak var tekið
fram I gær, að þarlend stjórn-
völd fordæmdu athæfi
þremenninganna. Og þvi var
bætt við, að írak væri ekki
griðastaður ofbeldismanna.
önnur Arabariki, og flest
samtök Palestínuaraba, hafa
tekið I sama streng og for-
dæmt athæfið á Orly-flugvelli,
en tuttugu manns særðust i
skotárás þremenninganna,
auk þess sem þeir tóku tiu
gfsla og héldu þeim föngnum
um hrið.
Yfirvöld I írak gáfu út til-
kynningu, i þann mund er þot-
an lenti á flugvellinum við
Bagdad. 1 tilkynningunni er
skýrt tekið fram, að þotunni
hafi verið leyft að lenda af
mannúðarástæðum. Aður
hafði hún sveimað um i leit að
lendingarstað, en fékk hvergi
lendingarleyfi. Eldsneytið var
orðiö af skornum skammti, en
um borð var þriggja manna
áhöfn, sem gefið hafði sig
fram til fararinnar.
Þremenningarnir gáfu sig
strax fram við yfirvöld i Irak
og voru umsvifalaust hnepptir
I gæzluvarðhald. Ekki er ljóst,
hvað bíður hryðjuverka-
mannanna.
Samtök Palestinu-araba
(PLO) gaf I fyrradag út til-
kynningu þess efnis, að sam-
tökin krefðust þess að fá
þremenningana framselda,
svo að hægt yrði að refsa
þeim, ef um Palestinuaraba
væri að ræða.
Álit þekkts norsks fiskifræðings:
Stofninn í Norðursjó í hættu
vegna ofveiði á ungsíld
NTB-Þrándheimi. Þekktur
norskur fiskifræðingur telur I
grein, sem hann ritaði i norskt
fiskveiðitimarit fyrir skömmu, að
siidarstofninn i Norðursjó þoli
ekki þá miklu sókn i hann, sem átt
hafi sér stað að undanförnu.
Fiskifræöingurinn Ole J.
östvedt segir, að veiöitölur frá
siðari helmingi fyrra árs sýni
glöggt, hve heildarveiðikvóti sá,
sem tiltekinn var á timabilinu 1.
júli 1974 til 30. júni 1975, sé langt
frá öllum sanni. Kvótinn var — aö
loknum ströngum samningavið-
ræðum — tiltekinn 488 þús tonn,
þó með heimild til að hækka hann
upp I 540 þús. tonn. Þetta hámark
var 200 þús. tonnum hærra en til-
lögur fiskifræðinga gerðu ráð
fyrir.
Veiöitölur sýna, að fáar — jafn-
vel engin af þeim þjóðum, sem
slldveiðar stunda INorðursjó geta
fyllt þann kvóta, sem þeim var
úthlutaður. T.d. hafa Norðmenn
aðeins veitt um 36 þús. tonn, það
sem af er þessu timabili, en kvóti
þeirra nemur 100 þús. tonnum.
Það er þvi ljóst — heldur östvedt
áfram — að veiöitakmarkanirnar
hafa komiö að litlu haldi til þessa.
Sýnilegt er a.m.k., að magn full-
vaxinnar sildar i sjónum hefur
ekki aukizt.
Að sögn östvedts er ungsild
veidd I alltof miklum mæli, — t.d.
er áætlað, að nálægt 70% af afla
þeim, sem komið hefur á land að
undanförnu, sé ókynþroska sild.
Fiskifræöingar hafa reiknað út,
að gotstofninn hafi minnkað um
allt að 70% frá árinu 1965. Haldi
gotstofninn áfram að minnka, er
hætta á — að dómi þeirra, sem vit
hafa á — að sildarstofninn i
Norðursjó hverfi smám saman úr
sögunni, þar eð ekki verði um að
ræða næga endurnýjun á stofnin-
um.
Fiskifræðingar telja öruggt, að
800—900 þús. tonn af sild megi
veiða árlega I Norðursjó, sé skyn-
samlega að málum staðið. Skil-
yrði þess er, að hætt verði að
veiöa ókynþroska sild, svo að got-
stofninn nái fyrri stærð.
(1 framhaldi af þessari frétt
hafði Timinn samband við Má
Elisson fiskimálastjóra og spurði
hann, hve kvóti sá, er tslending-
um var úthlutað fyrir timabiliö 1.
júli 1974 til 30. júni 1975, væri hár.
Már kvað hann vera 30 þús. tonn.
Þegar hefðu veiðzt 24—25 þús.
tonn upp i kvótann, en áformað
væri að halda veiðum áfram I
april—m.ai. Yrði af þvi, teldi
hann vist, að tslendingar veiddu
upp i kvóta sinn á umræddu tima-
bili. Fiskimálastjóri tók undir þá
skoðun norska fiskifræðingsins,
að heildarkvótinn hefði verið til-
tekinn of hár.)