Tíminn - 23.01.1975, Page 1
diesel
rafstöðvar
HF HÖRÐUR GUNNARSSON
SKULATÚNI 6 - SÍMI (91)19460
Áætlunarstaðir:
Blönduós — Sigluf jörður
Búðardalur — Reykhólar
Flateyri — Bíldudalur
Gjögur — Hólmavík
Hvammstangi — Stykkis-
hólmur — Rif
Sjúkra- og leiguflug um
allt land
Simar:
2-60-60 &
2-60-66
Nýir
loðnu rétti r
á markað
Mesta
vedríð
ofstopa-
i vetur
íBanda-
ríkjunum
en engin niðursoðin
loðna til Japans
OÓ-Reykjavik. ErfiÐleikar á sölu
loönuafuröa eru miklir i byrjun
vertiöar. Eins og komiö hefur
fram, hafa engir samningar veriö
geröir um sölu á loönumjöli, en
góöar horfur eru á sölu iýsis.
Gallinn er þó sá, aö tiltölulega lft-
iö lýsi fæst úr loönunni I bræöslu,
og þvi minna, sem nær dregur
hrygningu og lföur á vertiöina. í
fyrra var mikiö selt af frystri
loönu til Japans en þar eru nú til
miklar birgöir af þeirri vöruteg-
und, og tæpast veröur selt um-
talsvert magn þangaö, enda verö-
iö lágt. A slöasta ári var einnig
selt töiuvert magn þangaö af
niöursoöinni ioönu.
örn Erlendsson, framkvæmda-
stjóri Sölustofnunar lagmetis,
sagði, að á siðasta ári hefðu verið
seldar 4 millj, dósa af loðnu til
Japans fyrir 124 millj. kr. Þessi
loðna var soðin niður I verk-
smiðju Kristjáns Jónssonar á
Akureyri og Norðurstjörnunni I
Hafnarfirði. Þriðjung þess
magns, sem samið var um, á að
afgreiða á þrem fyrstu mánuðum
þessa árs. En samningurinn
hljóðar alls upp á 160 millj. kr.
Þetta magn var raunverulega
of mikið fyrir kaupandann, og
efnahagskreppan I Japan hefur
m.a. þær afleiðingar að þar hafa
safnazt fyrir birgðir, og hefur
niðursoðna loðnan ekki étizt þar
upp, fremur en sú frysta. Eru
menn þvi svartsýnir á að um við-
bótarsölu verði að ræða I bráð.
örn sagði, að nú væri i undir-
búningi kynning á niöursoðinni
loðnu á vestrænum mörkuðum.
Búið er að hanna umbúðir fyrir
vöruna, og innan tiðar verður
farið að senda reynslusendingar
til Bandarikjanna, Danskur mat-
Framhald á bls. 11
í gærkvöidi var ekki vitaö um nein meiri háttar slys eöa tjón á mann-
virkjum af völdum veöursins I Reykjavfk eöa nágrenni. Þó mun nokkuö
hafa verið um aö þakpiötur fykju af húsum. t verstu hryöjunum var
veðurhæöin þó svo mikil, aö fólki var ekki stætt á götunum. Konan á
þessari Timamynd, sem Róbert tók á Lækjartorgi i gær, taidi tryggast
aö halda sér dauðahaldi i Ijósastaurinn, á meöan hún beiö þess aö kom-
ast yfir götuna. Fólk var I gær beöið aö sækja börn sln I skóla og fylgja
þeim heim, en vera siðan ekki meira á ferli en nauösynlegt kreföi. Þá
hafði lögreglan þrjá blla I Breiðholti fólki til aöstoöar, ef meö þyrfti.
Tjón víða um land, og talið,
að fólk hafi jafnvel flúið suma
bæi undir Eyjafjöllum
gébé Reykjavlk — Ofsaveöur
gengur nú yfir ailt land, og eru
vlöast hvar 10—12 vindstig og
snjókoma mikil á mörgum stöö-
um. t gær var skólum iokaö viöa
um land og lögreglan I Reykjavík
baö fólk aö vera ekki aö nauö-
synjalausu úti viö og aö sækja
börn sln I skóla, þvl þeim var illa
stætt úti I ööru eins roki og var I
gær. Mikiar rafmagns- og sima-
truflanir hafa veriö á mörgum
stööum á iandinu og valdiö ýmiss
konar erfiöleikum. Ekki er vitaö
um nein slys né alvarlegar
skemmdir á mannvirkjum sökum
veöurofsans.
Markús A. Einarsson sagði
blaðinu I gærdag, að djúp lægð
færi nú yfir landið, og voru 12—15
vindstig á' Suöur- og Suðvestur-
landi I gærdag. Vindurinn komst
upp I 70—75hnúta á Stórhöfða, og
snjókoma var viöast hvar. Þegar
á daginn leið, versnaði veður á
Norður- og Austurlandi, snjó-
koma var mikil og 10-12 vindstig
á mörgum stöðum. 1 veðurspá kl.
16:00 I gær, var gert ráð fyrir
stormi og roki á öllum spásvæð-
um, en veðurhæðin var sögð fara
minnkandi, þegar á fimmtudag-
inn liði.
Markús sagði, að veðrið myndi
fyrr batna vestanlands og sunn-
an,en myndismám saman ganga
niður austanlands og norðan, er á
daginn I dag liði.
Jón Kristjánsson á Egilsstöðum
sagði, um miðjan dag I gær, að
þar væri blindbylur og veðurhæð-
in mikil. Veðrið versnaði mikið i
fyrrinótt og gærmorgun sagði
Jón, og I gær þurfti að loka skól-
unum eftir hádegi.
Menn muna ekki annað eins
snjómagn sfðan 1951 hér á Egils-
stöðum, sagði Jón. Þó var snjólag
þá ööruvisi, miklu jafnfallnari
snjór. Erfitt er yfirfærðar I kaup-
túninu, og má búast við að allir
vegir séu ófærir út frá þvi.
Hjá Marinó Sigurbjörnssyni á
Tvær kynslóðir hafa búið
við stöðuga verðbólgu
AAetið, 64%, var sett þegar órið 1917
Langt er nú oröiö slöan oröiö
veröbólga hlaut þegnrétt I Is-
lenzkri tungu, og hafa tvær kyn-
slóðir tslendinga vart haft af ööru
ástandi aö segja i efnahagsmál-
um, og nú eru ekki aörir en öld-
ungar, sem muna þá tiö, er hér
var stööugt verölag. Mönnum
blöskrar aö vonum hin öra verö-
bólguþróun, sem hér varö á slö-
asta ári og er sagt aö sé heims-
met. En þaö er ööru nær. Viö slá-
um ekki einu sinni eigið met, þvi
aö áriö 1917 var meöalveröhækk-
un hér á landi 64%, og árleg meö-
alhækkun á árunum 1914 til '20
var um 27%. Þá er gengisfelling
ekki heldur ný af nálinni, þvi aö
áriö 1920 var gengiö fellt I fyrsta
sinn, og þá um 20%. Þetta kcmur
fram I grein, sem Jón Sigurösson
hagfræöingur ritar i nýútkomin
Fjármálatiöindi og nefnist Verö-
bólga á islandi 1914—1974.
1 grein sinni rekur Jón verð-
bólguþróunina og leitast við að
skýra hana, en hún er ávallt ofin
úr margþættum erlendum og inn-
lendum aðstæðum, og svo virðist
sem verðbólguþróun hér á landi
sé að mestu samhliða sams konar
þróun I helztu viðskiptalöndum
okkar, nema að verðbólga á Is-
landi sýnist ávallt vera talsvert
meiri en meðal grannþjóðanna á
hverjum tima, og gildir þetta um
allt tlmabilið, sem Jón fjallar um,
eða 60 ár.
Um verðbólguþróunina segir
Jón:
Þótt alltaf sé varasamt og jafn-
an háð nokkru handahófi að
skipta sögulegri þróun I ákveðin
skeið eða timabil eftir einu eða
fáum einkennum þjóðarinnar,
sýnist mér eðlilegt að skipta
verðlagsþróuninni hér á landi
þessi sextiu ár i fjögur eða fimm
timabil:
1. Fyrst eru árin sex, 1914—1920,
sem voru mikið verðbólgu-
timabil. Arleg meðalhækkun
verðlags á þessum árum var
nálægt 27%. Langmest var hún
árið 1917, en þá var meðalverö-
hækkun frá árinu áður 64%,
sem er mesta verðhækkun á
einu ári I þessari 60 ára röö,
sem ég hef stykkjað saman.
Verðhækkunin i heild varð
þannig 315% á þessum sex ár-
um.
2. Næst kemur svo ellefu ára
timabil, 1920—1931, sem er rétt-
nefnt veröhjöönunartfmabil.
Arleg meðalhækkun verðlags á
þessum árum var tæplega 8%,
mestárið 1921 — 29% verðlækk-
un.
3. Þá erum við komin að kreppu-
árunum og fjórða áratugnum
yfirleitt, sem mér finnast rétt
að nefna veröstöönunartlmabil,
með árlega meðalhækkun
verðlags innan við 2% og aldrei
meira en 6% árið 1937.
4. Þá nálgumst við nútiðina, þvi
að frá 1939 má telja, að hér hafi
verið samfellt veröbólguskeiö.
Styrjaldarárin skera sig úr, en
árin fimm 1939—1944 var með-
alhækkun verðlags tæplega
24% á ári. Arleg meðalverð-
hækkun frá 1939 til 1973 er hins
vegar nálægt 12 1/2%, en tæp-
Framhald á bls. ll
Reyöarfirði fengum við þær upp-
lýsingar, að þar væri leiðindaveð-
ur, en ekkert ofsaveöur, um
4—6 vindstig I verstu hryðjunum.
Vegir eru þó allir ófærir, og
mjólkurbíllinn var um tiu klst. aö
komast frá Egilsstööum til
Reyðarfjaröar, en snjóbíll flutti
svo mjólk til Eskifjarðar.
— Elleftu loðnubátar eru nú
hér inni, sagði Marinó, en þeir
voru með samtals 1750 lestir, og
er verið að landa úr þeim.
— Fólk fer hér ekki út að nauð-
synjalausu, sagði Aðalsteinn
Aðalsteinsson, fréttaritari blaðs-
ins á Höfn i Hornafirði. Flestir
komust þó til vinnu, en erfiðlega
gengur að komast heim aftur, og
skólar eru allir lokaðir.
Þetta er fyrsta verulega snjó-
koman og óveðriö á vetrinum,
sagði Aðalsteinn, en til allrar
hamingju eru allir bátar I höfn.
Rafmagnið fór af Smyrlabjargar-
virkjun, og er nú notazt við vara-
dlselrafstöðina, en rafmagns-
skömtun er þó nauðsynleg og i
sveitunum hér i kring er allt raf-
magnslaust. Ekki er vitað, af
hverju rafmagnið fór, en útilokað
er að senda viðgerðarflokka til
athugunar fyrr en veðrinu slotar.
— 1 Vestmannaeyjum komst
veðurhæðin I 14-15 vindstig i
gærmorgun, en engin snjókoma
var og snjórinn hér hefur minnk-
að töluvert. Barnaskólanum var
lokað, en allt er i lagi I höfninni,
sagði Sigurgeir Kristjánsson,
fréttaritari blaðsins.
1 þessi 25 ár, sem ég hef búið
hér, hef ég aldrei séð
bifreið fjúka á hvolf fyrr
en I gær, sagði Sigur-
geir. Þetta var fólksbifreið, og
hún tókst bókstaflega á loft, þar
sem hún stóð á stæði hér fyrir ut-
an, og hún er án efa stórskemmd.
Við ræddum við Sigurgeir kl.
að ganga sex I gærkvöld, og sagði
hann, að heldur væri veðrið að
ganga niður.
l'm miðbik Suöurlands var
ofstopaveður, og munu þar viða
hafa orðið miklar skemmdir, en
fregnir af þvi eru mjög óljósar,
þar sem slmalinur hafa purpazt
sundur, og er simasambandslaust
frá Hvolsvelli austur um til Vik-
ur, milli Vikur og Kirkjubæjar-
klausturs og Kirkjubæjar-
klausturs og Fagurhólsmýrar.
Undir Eyjafjöllum er þorri
bæja bæði simasambandslaus og
rafmagnslaus, og talið er, að þar
muni víöast hafa orðið eitthvert
tjón. Kunnugt er, að þök tættust
af mörgum byggingum á Stein-
um, þar á meðal fjárhúshlöðu,
fjósi, fjóshlöðu og verkfæra-
geymslu, og víðar þar I grennd
urðu skemmdir, þótt ókunnugt sé,
hversu miklar þær voru. Gluggar
munu sums staðar hafa svipzt úr
húsum, og talin eru dæmi þess, að
fólk hafi flúið heimili sin.
Grjóthrun var úr fjöllum I of-
viðrinu, og á Núpakoti kom
hnefastór hnullungur fljúgandi
inn um glugga.
Östaðfestar fregnir herma, að I
Vík I Mýrdal hafi einnig orðið tjón
I veðrinu, þök slitið af húsum og
bílar jafnvel fokið. En allt er á
huldu um tjónið þar, eins og
viðar um miðbik Suðurlands
vegna simasambandsleysis.
Framhald á bls. 11