Tíminn - 23.01.1975, Blaðsíða 9

8
TÍMINN
Fimmtudagur 23. janúar 1975.
Fimmtudagur 23. janúar
Fullkomnasta skipið í flotanum?
Gudmundur RE 29 búinn mjög fullkomnum tækjaútbúnaði
gébé Reykjavik — Það
er ábyggilegt, að ekkert
skip á loðnuvertiðinni
verður eins vel búið
tækjum og öðrum bún-
aði og Guðmundur RE
29, sögðu skipstjórar og
eigendur skipsins, er
blaðamönnum var ný-
lega boðið i reynslusigl-
ingu með Guðmundi. í
þeirri ferð voru öll tæki i
fullkomnu lagi. Nótinni
var kastað til reynslu úti
á flóanum, og nýju,
kraftmiklu spilin störf-
uðu eins vel og bezt
verður á kosið. Guð-
rnundur RE fór svo á
veiðar em siðustu helgi,
og nú má loðnan fara að
vara sig.
Miklar og gagngerðar brevt-
ingar hafa verið gerðar á skipinu
siðan það var keypt .íingað til
lands frá Noregi fyrir rúmum
Páll og Hrólfur eru hér með
tveim Norðmannanna frá Rapp
Fabrikker A/S, þeim Atle
Vilnes og Björn Aaselid.
Tímamyndir: Gunnar.
o
tveimur árum. Mun kostnaðurinn
við allar þessar breytingar nema
um þrjátiu og fimm milljónum
króna. Eigendur skipsins eru Páll
Guðmundsson og Hrólfur
Gunnarsson, sem eru skipstjórar
á þvi til skiptis, og svo Fiskiðjan
hf.
Þegar komið er inn i stýrishúsið
á Guðmundi, gefur að lita mikið
safn af margskonar stjórntækj-
um, og getur skipstjórinn stjórn-
að öllu frá einum stað i skipinu.
Mjög fullkomin spil og vindur
voru settar i skipið nýlega, en þvi
er hægt að stjórna frá þremur
stöðum um borð, og getur skip-
stjórinn einnig stjórnað þeim i
stýrishúsinu. Vélarnar eru frá
norska fyrirtækinu Rapp
Fabrikker A/S i Bodö, og hafa
þrir starfsmenn fyrirtækisins
unnið að uppsetningu þeirra und-
anfarið.
— Það er mjög mikilsvert, að
fyrirtækið sendir þessa menn,
sagði Páll Guðmundsson. Þeir
fylgja öllu mjög vel eftir, og koma
einnig með i reynslusiglinguna til
þess að sjá um að allt starfi eins
og það á að gera.
Þetta mun vera fyrsta spilið af
þessari stærð og gerð, sem sett
hefur verið i islenzkt skip. Spilin
eru reyndar tvö, og þau eru mjög
sterk, taka fimmtán tonn hvort.
Þeir þurfa að visu ekki að nota
nema sextiu prósent af orkunni,
en spilin veita mikla möguleika
gagnvart togveiðum. Þau kostuðu
hundrað og áttatiu þúsund krón-
ur, óuppsett.
Meðal hinna mörgu nýju tækja i
skipinu eru svo fullkomin fiski-
leitartæki, löndunarkrani og
dýptarmælar, og svo mun vænt-
anlegt i það mælitæki, sem mælir
virinn, þegar hann fer út, en það
mun i fyrsta skipti, sem slikt tæki
er sett um borð i skip.
Norðmennirnir þrir frá Rapp
Fabrikker A/S, þeir Atle Vilnes,
Arne Karlsen og Björn Aaselid,
voru að vonum mjög ánægðir yfir
þvi hve vel nýju tækin reyndust i
reynslusiglingunni. Heildar-
kostnaður við allar þessar breyt-
ingar er um tuttugu og tvær
milljónir isl. króna.
Skipstjórarnir, Páll og Hrólfur,
eru lika harðánægðir og lita
björtum augum tiJ vertiðarinnar.
Það kannast flestir við nafnið
Guðmundur RE 29 úr loðnufrétt-
um frá siðustu vertiðum, og ekki
er að efa, að þeim gangi vel nú,
þegar skipið er svo vel búið að öll-
um tækjabúnaði. Það er örugg-
lega betur búið að tækjakosti en
nokkuð annað islenzkt skip.
Það skyggir þó á, að ekki er nóg
að veiða nógu mikið af loðnunni.
Það þarf lika að landa henni, en
flestar þær þrær, sem nothæfar
eru á Austfjörðum, eru nú fullar
af snjó.
Skipstjórarnir Hrólfur
Gunnarsson og Páll Guðmunds-
son i stýrishúsi Guðmundar
RE. Tækiðneðst á myndinni til.
hægri er stjórntæki nýju
spilanna.
Hér fylgjast sjómennirnir með
nótinni, sem nýbúið er að kasta
út.
D
Breiðfirzkar bækur
„Grúsk" Árna Óla
GR BÓKAFLÓÐI þessara ný-
liðnu jóla rak þó nokkrar á min-
ar fjörur, gefnar mér af börnum
minum og vinum. Meðal þeirra
voru tvær.sem mig langar til að
minnast nokkuð á, enda eru þær
skrifaðar af gömlum sveitung-
um mlnum, Eyhreppingum.
önnur bókin er eftir Sigurð
Sveinbjarnarson frá Bjarneyj-
um, og nefnir hann bókina
„Bjart er um Breiðafjörð”.
Nafnið eitt lýsir tilfinningum
hans til æskustöðvanna og er
■um leið sannnefni. í bókinni
lýsir Sigurður búskaparháttum
og lifsbjargarviðleitni manna,
þar sem hann sleit barnsskón-
um, i hinni elztu verstöð, sem
sögur fara af hér á landi, Bjarn-
eyjum. Ekki kemur mér á ó-
vart, þótt honum takist það með
ágætum. En fræðimennska hans
um fugla og dýralif eyjanna
yfirleitt, kemur mér á óvart, og
sýnir það enn einu sinni, að ekki
þurfa allir að slita buxnasetunni
á skólabekkjum til að vita
lengra en nef þeirra nær, — já,
m.a.s. að skjóta sumum lærðum
mönnum „ref fyrir rass”. Ekki
hefur sá, sem þetta ritar, lagt
fyrir sig örnefnasöfnun, en mik-
ill fengur þykir mér að örnefna-
skrám þeim, sem eru i bókinni,
og þó einkum örnefnunum i
Stagley, og var ekki seinna
vænna að bjarga þeim, enda
eyjan búin að vera 170 ár i eyði.
Sögur af eldiviðar- og fjárflutn-
ingum hafa að visu verið skráð-
ar fyrr, en þær, sem þarna birt-
ast, eru þó góð viðbót til aö sýna
og sanna yngri kynslóðinni, að
fæst þeirra eru komin af lið-
leskjum. Sagan af kirkjuferð
Bjarneyinga árið 1800 mun vera
einstök i sinni röð. En illa er
mér við söguna um „bardagann
undir Látrabjargi” — tel, að
hún hafi ekki átt erindi i þessa
bók. Eina villu hnaut ég um i
bókinni, n.l. föðurnafn Magnús-
ar læknis i Flatey. Hann var
sonur Sæbjarnar (ekki Snæ-
bjarnar) Egilssonar bónda á
Hrafnkelsstöðum i Fljótsdal, og
þvi af Austurlandi. Það, sem
Sigurður skrifar um æðarvarp,
og það, sem hann telur, að helzt
valdi hnignun þess i seinni tið,
er ég honum sammála um, að
flestu leyti...I fáum orðum
sagt: bók Sigurðar er góður við-
bætir viö þann fróðleik, sem
þegar er skráður um hina
hrörnandi byggð i Breiðafjarð-
areyjum, þetta „gósenland”,
sem fáir vilja nýta nú, en var
fyrir nokkrum árum mikið
keppikefli.
Málið á bókinni er góð breið-
firzka. Hafi Sigurður þökk fyrir
framtakið.
Hin bókin, sem ég minntist á i
upphafi, er eftir Bergsvein
Skúlason frá Skáleyjum. Hann
er nú enginn viðvaningur á rit-
vellinum, þvi að þetta er niunda
bókin hans. Bókina nefnir hann
„ÚTSKÆFUR”. Nafnið bendir
til þess, að hann telji sig nú hafa
lokið þeim heyskap, sem hann
hefir unnið að i tvo tugi ára (I
hjáverkum er vist óhætt að
segja, þvi ekki minnist ég að
hafa séð nafn hans á lista yfir
rithöfunda, sem laun hafa feng-
ið úr rikiskassanum).
Það er ekki ætlun min — enda
er ég ekki fær um það — að fara
hér að dæma um ritsmiðar
Bergsveins Skúlasonar frá bók-
menntalegu sjónarmiði. Bækur
hans, einkum „UM EYJAR OG
ANNES TVÖ BINDI” og „ARA-
TOG”, eru fræðslurit um
eyjarnar og strandlengjuna frá
„vikum vestur” og i Gils-
fjarðarbotn. Þar tekur hann
lesendurna viö hönd sér og
fræðir þá um búskaparhætti
eyjamanna, lýsir baráttu þeirra
við „stormvakin eyjasund”.
Hann reynir þó hvergi að gera
þá að meiri mönnum en þeir
voru, sem mörgum hættir þó til,
ef þeir skrifa um horfna tið.
Klökkva er hvergi hægt að
finna I ritum hans um ömurleg
örlög hinnar deyjandi byggðar
um eyjar og annes Breiðafjarð-
ar, köld fræðimennska stýrir
penna hans, og einmitt þess-
vegna verða bækur hans sigild-
ar fræðibækur og uppsláttarrit
þeim sem siðar kynni að detta i
hug að skrifa um þetta
byggðarlag. óllum er óhætt að
hlita leiðsögn Bergsveins um
eyjar og annes, — það munu all-
ir sanna með mér, sem farið
hafa um söguslóðir hans.
Eins og ég sagði hér á undan,
áttu þessar linur ekki að vera
neinn ritdómur um bækur Berg-
sveins. Þarna er saman kominn
allskonar fróðleikur á 2300 bls.:
draumar, kveðlingar, lausavis-
ur og heil ljóðabréf, bæjarímur,
draumar, sagnir af huldufólki
og ótalmargt fleira. Allt hefði
þetta lent i glatkistunni, hefði
Bergsveinn ekki haft vilja og
hæfileika til að „draga það I
land”.
Þykir ykkur nú ekki eins og
mér, að þessi fræðimaður,
Bergsveinn Skúlason, ætti að fá
einhverja umbun elju sinnar og
dugnaðar með þvi að veita hon-
um ærlegan ritstyrk, þótt ekki
væri nú nema i eitt skipti fyrir
öll? Ég segi nú eins og nafni
minn, skáldið i Sandi, kvað einu
sinni um tiskudrósirnar: „mér
sviður i hjarta og blæðir I
auga”. Ég las listann yfir nöfn
þeirra, er hlutu „viðbótarrit-
laun rithöfunda”, sem skráður
var iblöðin fyrir jólin. Ekki var
Bergsveinn þar. Máski hefir
hann aldrei sótt um rit-
höfundarlaun, bezt gæti ég trú-
að þvi. En þeir, sem skammtað
hafa úr þeim kjötpotti, hljóta þó
að hafa lesið bækur hans, og
hissa er ég á Halldóri minum á
Kirkjubóli. Hann hefir þó vist
vit á bókum, svo marga ritdóm-
ana hefir hann skrifað. En mér
mun nú bezt að hætta, áður en
ég tala mér til óbóta.
Guðmundur Einarsson
í HVERT SINN, scm við sjá-
um eða heyrum eitthvað, sem
hrífur hugann, viljum við
gjarna að aðrir njóti þess
sama. Þetta var mér efst i
huga, er ég lauk við að lesa
Grúsk Arna Óla. Fjórðu bók-
ina i þeim bókaflokki.
Innihald þessarar bókar
Árna á erindi til allra á ellefu
hundrað ára afmæli þjóðar-
innar. Árni fer með lesandann
um landið þvert og endilangt,
frá fyrstu byggð þess til okkar
daga. Það er sama, hvar hann
kemur við, alls staðar hefir
hann sögu að segja. Sögu, sem
við höfum ef til vill gleymt,
eða að hún hefir gengizt úr hjá
okkur, vegna hávaða eða ann-
arra umbrota.
Ég ætla ekki að taka eitt
fram yfir annað i bókinni. Hún
er öll jafn fýsileg til lesturs.
Þó get ég ekki látið hjá liða að
benda á frásögnina um hreins-
uðu mysuna, sem var efni i
drykkjarsýru, i kaflanum um
súrt smjör. Svo að sú frásögn
fari ekki ólesin fram hjá t.d.
framámönnum i mjólkuriðn-
aði, matreiðslukennurum,
læknum, húsfreyjum eða
svaladrykkjaframleiðendum.
Frásagnarhæfileika Árna
Óla þarf ekki að lýsa, hann er
öllum kunnur. Vöggugjöf, sem
aðeins fáum hlotnast. Með
Grúski sinu er Árni Óla að ýta
við okkur. Við skulum lesa
bókina hans og slást þannig i
för með honum og hlusta á,
hvað hann hefir að segja.
Þórarinn Haraldsson,
Laufási.
TÍMINN
9
Guðmundur
Jónasson:
Lízt vel á skriðbeltin
Guðmundur Jónasson fjallagarp-
ur fór á mánudaginn með frétta-
menn i stutta ferð i Bláfjöllin i tólf
manna bil, sem búinn var skrið-
beltum eins og þeim, sem Timinn
sagði frá fyrir skömmu, en skrið-
beltin er hægt að setja undir
hvaða fjögurra drifa bil sem er,
og fer billinn þá allra sinna ferða
sem snjóbill væri.
— Mér Hzt vel á þennan búnað,
sagði Guðmundur að förinni lok-
inni, og ég held að hann gæti kom-
ið að góðu gagni.
Þótt skriðbeltin séu alldýr, eru
þau samt sem áður miklum mun
ódýrari en jafnvel litlir snjóbilar.
Auk þess er ekki hægt að nota
snjóbilana nema skamman tima
á ári hverju.
Væru skriðbelti til i hverri
sveit, þyrfti varla að kviða þvi, að
samgöngur á landi legðust niður
svo vikum skiptir eins og nú ger-
ist. — Jeppar á skriðbeltum gætu
dregið hjólhýsi eða vagna á skið
um, og þannig væri hægt að flytja
bæði fólk og varning.
Þótt skriðbelti séu undir bilum,
eru þeir eins liðlegir i akstri og
væru þeir á hjólum, og flötur
skriðbeltanna er svo mikill, að
þyngd jeppabils á skriðbeltum er
svipuð á hverja flatareiningu
og þyngd skiðamanns, eða átta
sinnum minni en gangandi
manns. Af þessu leiðir, að bill á
skriðbeltum sekkur ekki, þótt
lausamjöll sé undir.
Guðmundur Jónasson: Mér Hzt vel á skriðbeltin.
Fjallabill Guðmundar Jónassonar á fullri ferð upp eina brekkuna I Bláfjöllum.
Timamyndir: Gunnar.
Þoturnar verða skoðaðar á Keflavíkurvelli
Gsal-Rvik — Eftir stórbrunann i
flugskýli F.t. á Reykjavikurflug-
velli fyrir skömmu var talið að
ógjörningur yrði að skoða þoturn-
ar tvær hér á landi. Nú er hins
vegar ákveðið að aðalskoðun
þeirra fari fram i flugskýli á
Keflavikurflugvelli.
Aö sögn Svcins Sæmundssonar
blaðafulltrúa flugfélaganna, hófst
undirbúningur að skoðununum i
gær en sjálfar skoðanirnar hefj-
ast á mánudag. Hvor þota verður
i skoðun i tvær vikur hér heima,
en siðan verða þær sendar til
Belgiu.
Húsgagnameistarafélag Reykjavíkur skiptir um nafn:
Félag húsgagna- og innréttingaframleiðenda
Á SIÐASTA fundi Húsgagna-
meistarafélags Reykjavikur var
einróma samþykkt að breyta
nafni félagsins i Félag húsgagna-
óg innréttingaframleiðenda.
t fréttatilkynningu, sem Tim-
anum barst, segir, að ástæðan
fyrir nafnbreytingunni sé fyrst og
fremst sú, að reyna að sameina
alla húsgagna- og innréttinga-
framleiðendur á landinu i eitt
félag, en félagið telji brýna
nauðsyn bera til þess, vegna
harðnandi samkeppni erlendis
frá. —• Eins og kunnugt er
innflutningur á húsgögnum frjáls.