Tíminn - 02.02.1975, Blaðsíða 14

14
TÍMINN
Sunnudagur 2. febrúar 1975.
Hvað gera þau í tómstundunum? Greinaflokkur
H\ að gera þau í tómstundunum? Greinai
Hollt er í heimaranni
Rætt við Ólaf Jóhannesson, dóms- og viðskiptamálaráðherra,
sem á sínar beztu tómstundir á heimili sínu
á síðkvöldum með bók í hönd
....og iðka þvi ekkert
það hjástund, sem helzt
virðist i tizku...”
Dómsmálarábherra á stórt og ágætt bókasafn. Hér er hann aö koma einni bók fyrir á slnum staö, og þaö leynir sér ekki, aö hann hefur mæt-
ur á þvi, sem fyrir framan hann er. Tlmamynd Gunnar.
— Veiöir þú ekki stundum lax,
þegar þú ert úti i sveit á sumrin?
— Nei, ekki hefégenn tekið þessa
bakteriu. Þó er ekki svo aö skilja
aö ég hafi aldrei á ævi minni veitt
silungsbröndu eöa lax, en ég er
hvorki veiöimaöur, hestamaöur,
kvennamaöur, sagnamaöur né
samkvæmismaöur, og iöka þvi
ekkert þaö hjástund, sem helzt
viröist I tfzku um þessar mundir,
og slyngum stjórnmálamönnum
er stundum taliö vænlegt til
gengis. Aö visu hefur þeim sum-
um oröiö hált á konunum, einkan-
lega þeim engilsaxnesku, en þaö
eru nú llklega leifar frá Viktoriu-
siögæöinu, þegar mannleg
náttúra var ekki viöurkennd
nema bak við læstar dyr og I
myrkri. Ég er sem sagt mjög
hversdaglegur maður, þó aö sitt-
hvaö hafi á dagana drifiö á langri
leiö.
— Nú hefur þú hlotiö þá menntun
sem velferöarþjóöfélög okkar
tima þykjast bezta geta boöiö,
þaö er aö segja stúdentsmenntun
og embættispróf frá háskóla.
Beindist hugur þinn snemma aö
þvi aö ganga þessa braut?
— Já, þetta var frá upphafi minn
draumur, og sá draumur rættist.
ÓLAFUR JÓHANNES-
SON, fyrrum forsætis-
ráðherra, var um langt
árabil prófessor við Há-
skóla íslands, en sinnti
auk þess stjórnmálum
og ýmsum öðrum opin-
berum störfum. Á hin-
um siðari árum hafa
þingmennska og
ráðherradomur verið
hans aðalstörf. — Allt
eru þetta erfið störf og
umfangsmikil og varla
munu þau vera áhyggju-
laus. Það er jafnvel ekki
ólfldegt að mönnum,
sem slik verk vinna, séu
tómstundir ennþá dýr-
mætari en okkur, hinum
almennu þegnum
þjóðfélagsins.
— Þess vegna skulum viö láta
fyrstu spurninguna hljóöa á þessa
leiö:
— Hvað hefur þú, dómsmála-
ráöherra, einkum gert þér til
hviidar og hressingar, þegar
hversdagsönnum sleppir? .
— Þegar ég lit yfir farinn veg,
finnst mér ég eiginlega aldrei
hafa átt neinar tómstundir. Það
kom af sjálfu sér, þegar ég var
viö nám, þá þurfti ég aö nota
hverja stund til þess að vinna
fyrir mér, þegar frl gafst frá
kennslubókunum. Þegar ég svo
haföi lokiö námi, og allt fram á
þennan dag, hef ég verið svo lán-
samur, aö störf min hafa veitt
mér mikla ánægju, og þess vegna
á ég ekki svo mjög auðvelt meö aö
kveöa á um, hvaö hafi veriö
tómstundavinna og hvaö aöal-
starf.
Lengst af var ég kennari við há-
skólann, og þá skrifaði ég
nokkrar bækur og ritgerðir um
fræöigrein mlna. Aö þeim vann ég
aö sjálfsögðu jöfnum höndum
utan míns fastákveðna
vinnutima.
Þann tima, sem ég hef gegnt
ráöherraembætti, hafa ekki
margar tómstundir gefizt, en þaö
starf er óneitanlega myndauöugt
og ánægjulegt aö ýmsu leyti.
Las á barnsaldri
Óðin og Alþingis-
tiðindi
— Einhverjar tómstundir munu
þér nú samt gefast ööru hvoru?
— Já. Það væri ekki rétt aö segja
aö ég heföi aldrei átt þær neinar.
— Og til hvers hefur þú helzt
notaö þær?
— Ég hef fyrst og fremst notað
þær til þess að lesa bækur. Ég
fékk ungur ást á bókum og hef
alla jafna reynt að lesa eins mikiö
og tími hefur gefizt til, og hef haft
mesta ánægju og hvíld af þvl að
vera á mínu heimili I kyrrö og ró
og lesa bækur.
— A hvaöa bókmenntagrein hfur
þú haft mestar mætur?
— Ég get eiginlega sagt, að ég
hafi alltaf veriö alæta, á bækur,
ég hef lesið þaö, sem ég hef náö til
og komizt yfir timans vegna, las
t.d. talsvert I Alþingistlðindum
innan viö fermingu.
Þegar ég var ungur drengur,
komst ég I aö lesa ööiij. • gamla,
en faöir minn keypti þaö rit. Þá
vaknaöiáhugiminn á ættfræði, og
ég hef haldið honum siðan, þótt
langt sé frá þvi, að ég telji mig
ættfræöing eða hafi lagt skipulega
stund á ættfræöi sem fræöimaður
á þvl sviöi.
Þessu næst nefni ég bækur um
sögulegan fróðleik, æviminningar
og annaö slikt. Ég hef að sjálf-
sögöu llka þurft aö lesa mikiö af
bókum, sem varöa mina
fræöigrein, lögfræöina, og mikið
af þvl hef ég aö sjálfsögðu lesiö I
tómstundum, þótt varla vilji ég
telja þaö allt skemmtilestur. En
þegar ég vil hvíla mig verulega
vel, og eins þegar ég er á ferða-
lögum, þá tek ég meö mér ein-
hverja góöa leynilögreglusögu,
eina eöa fleiri, og les þær.
Ekki af söfn-
unarástriðu
— Þú hefur auövitaö á unga aldri
kynnzt okkar átrúnaöargoöum,
skáldunum, sem voru uppi á
nitjándu öld og um aldamótin?
— A yngri árum minum las ég
ekki neitt sérlega mikið af skáld-
skap. Það er miklu frekar nú i
seinni tiö, aö ég rifja upp þann
skáldskap, sem ég haföi áöur
lesiö og reyndi jafnframt aö
kynnast nýjum.
— En þú átt mikið af fagur-
bókmenntum?
— Ég hef reynt að eignast bækur,
og þaö meira að segja I talsvert
rikum mæli, en þó er ég ekki
bókasafnari I venjulegri
merkingu þess orðs. Ég er ekki
safnari á neinu sviöi, og bækur
minar eru hér og þar, sumar niðri
I kössum, og það kemur oft fyrir,
aö égveit ei hvar ég á að leita,
þegar mér dettur I hug einhver
ákveðin bók, sem ég vil lita i. —
Þegar ég verö komin á eftirlaun,
ætla ég aö fara aö sinna bókum
mtnum, skipuleggja safnið og
raöa þvl upp. Mér hefur alltaf
veriö mikil afþreying og hvild i
• þvi aö lesa skáldskap, bæöi i
bundnu máli og óbundnu, og
skáldsögur hef ég margar lesiö —
bæöi góöar og lélegar.
— Þú ert þá einn þeirra öfunds-
veröu manna, sem kaupa bækur
af þvi aö þá langar til þess aö lesa
þær, en ekki til þess aö eiga þær
sem safngripi I hillum?
— Já, þaö er aö þvi leyti rétt, að
ég hef aldrei lagt stund á að
eignast bækur af söfnunarástriðu.
Hins vegar hefur mikiö safnazt aö
mér af bókum, þótt ég hafi ekki
raðaö þeim upp, fremur en t.d.
þeim frimerkjum, sem ég hefi
eignazt.
— Þú sagöist hafa lesiö fremur
litiö af skáldskap á þinum yngri
árum. En hvaöa höfundar heldur
þú aö hafi orðiö þér hugstæöastir,
þegar þú varst aö vaxa upp?
— Þeirri spurningu á ég erfitt
meö aö svara. Kemur þar hvort
tveggja til, að ég tel mig ekki
neinn fræöimann á því sviöi, þótt
ég hafi yndi af skáldskap, og svo
hitt, aö hvert skáld hefur slna
kosti og annmarka, sem oft er
erfitt aö meta eða gera upp á
milli. Þó hef ég tilhneigingu til
þess að setja þá efsta á blað,
Einar Benediktsson, Stephan G.
Stephansson og Matthías
Jochumsson. En þá eru llka
margir ótaldir, sem kannski væri
alveg eins mikil ástæöa til þess aö
nefna.
,,Og hvergi hef ég
séð síika kvöld-
fegurð.......”
— Fieira munt þú hafa gert i
tómstundum þinum en lesa
bækur?
— A sumrin dunda ég I garðinum
minum, og skipulagöi. hann I
upphafi. Þaö er liklegá sveita-
maöurinn I mér, sem þar fær út-
rás. Áöur fyrr greip ég reyndar
stundum I heyskap, en nú eru
komnar vélar og ný vinnubrögð
svo aö ég get þar ekki lengur gert
neitt gagn, og er nánast eins og
þorskur á þurru landi.
Ég hef lika löngum fylgt þeirri
venju að ganga úti, þegar
tækifæri gefst til. Ekki vil ég þó
láta neinn halda, að ég sé
náttúruskoöari, og ég geng ekki á
fjöll eöa f jörur. Hins vegar læt ég
þaö eftir mér, hvernær sem ég
get, að ganga um nágrenni mitt,
þar sem ég er staddur hverju
sinni. Og mér finnst alltaf vanta
mikiö I daglegt lff mitt, þegar ég
get ekki komiö þessu við.
Hér fyrr á árum áttum viö
hjónin lltinn sumarbústað noröur
I Fljótum. Við fórum þangaö á
sumrin á meöan börn okkar voru
ung, og þá nutum viö öll útivistar.
Mér þóttu þeir dagar harla góöir.
— Er þaö ekki óhentugt fyrir
þann, sem á heima I Reykjavik,
aö eiga sumarbústaö alla leiö
noröur í Fljótum?
— Jú, það er alltof langt til þess
aö maöur geti notiö sumarhúss
sins eins oft og æskilegt er. i
rauninni hef ði ekki verið neitt vit i
þessu, nema fyrir þær sakir, að á
þessum árum kenndi ég við há-
skólann, og þar af leiðandi var
sumarfrí mitt lengra og sam-
felldara en síðar varð. Það tekur
þvi varla aö ferðast svo langa leiö
meö börn og nauösynlegasta út-
búnaö, ef ekki er hægt að dveljast
á staönum I nokkrar vikur sam-
fleytt. Hins vegar er mikið aö
sækja I Fljótin, ekki sizt aö
sumrinu, þvi aö sveitin er óvenju-
fögur. Og hvergi hef ég séö slíka
kvöldfegurö sem þar — en að visu
er ég ekki óhlutdrægur dómari I
þeim efnum, þvi aö þarna eru
minar æskustöðvar, og þær þykja
mönnum jafnan fagrar.
Hvað gera þau í tómstundunum? Greinaflokkur Hvað gera þau í tómstundunum? Greinaf]