Tíminn - 02.02.1975, Blaðsíða 24
24
TÍMINN
Sunnudagur 2. febrúar 1975.
ÞJOÐHÁTÍÐARBÚFRÆÐ-
INGAR FRÁ HVANNEYRI
Á FERÐ í FÆREYJUM
Greinarhöfundur, Magnús Ástvaldsson, Eysteinn Sigurösson, annar
fararstjöranna, og Þorleifur Eggertsson frá Þorvaldseyri.
Feröasögunni var þar komið
slðast, að Hvanneyringar áttu
góða nótt I Þórshöfn i Færeyjum.
Klukkan að ganga sjö
morguninn eftir vakti Trausti
okkur. Skyldi nú haldið með ferju
frá Þórshöfn til Skálafjarðar á
Austurey Við drifum okkur á fæt-
ur og héldum niður á bryggju og
um borð I „Trónd”. Þar bættust i
hópinn tveir nýir fararstjórar.
Voru þaö þeir Jóhannes
Dalsgarð, landbúnaðarkandidat
og framkvæmdastjóri Föroyja
jarðarráðs, og Danjal Peter
Höjgaard, liffræðinemi frá
Þórshöfn. Voru þeir boðnir og
búnir til að fræða okkur um hvað
eina, sem fyrir augun bar og að-
stoða á allan hátt. — Mikil veður-
bliöa var allan þennan dag,
sólskin og logn. Og ekki spillti
það, að fóstrurnar þágu boð okkar
aö slást með i förina. Þessum
degi munum við þvi ábyggilega
seint gleyma.
A leiðinni inn i Skálafjörð var
fyrst komið á Strendur, sem eru
vestan fjarðarins. Þar kom um
borð karl nokkur Samúel að
nafni. Ætlaði hann með ferjunni
til Þórshafnar. ólafur Vest-
firöingur Egilsson tók karlinn
tali. Urðu þeir brátt hinir mestu
mátar. Nú var siglt yfir á austur-
bakkann, til Tóft, en þar stigum
við frá borði. Samúel gleymdi sér
og fylgdi Ólafi sem skugginn.
fyrir bragðið missti hann af ferj-
unni og tók sér þvi far meö okkur
inn I Skálabotn en varö svo að
koma sér á puttanum heim á
Strendur aftur.
I Skálabotni skoðuðum við fisk-
eldisstöð, sem er ein sinnar teg-
undar I Færeyjum, athyglisvert
og myndarlegt framtak. Var nú
einmitt verið aö stækka stöðina
mikið. Næst stönzuðum við I
Götu, þar sem var bær Þrándar,
sem sagt er frá i Færeyingasögu
og Islendingar kannast svo vel við
úr máltækinu ,,að einhver sé
Þrándur i Götu” i merkingunni
fyrirstaða.
Þarna skoðuðum við ullarverk-
smiðjuna. ólafur forstjóri sýndi
okkur allar byggingarnar og gang
vinnslunnar. Eru þetta fjögur
mismunandi vinnslustig,
sein skila fullunninni vöru, sem
selzt viða um lönd. Ólafur kvað
alla ull Færeyinga unna i fær-
eyskum verksmiðjum. Er við
höföum verzlað töluvert við Ólaf
og kvatt hann með þakklæti héld-
um við sem leið liggur áfram
noröur, með Ritufell á hægri hönd
og Tyril á þá vinstri. Hér er
náttúrufegurö með afbrigöum, og
veðrið var yndislegt.
Klukkan er yfir tiu þegar við
komum að vegamótunum Fugla-
fjörður — Leirvik. Þar situr fyrir
okkur merkisbóndinn Friðleifur
Jóhannsson. Hann stigur upp i
bflinn, broshýr og elskulegur, og
býöur okkur velkomin i sitt
byggðarlag og spyr, hvort við
séum ekki þyrst I öllum þessum
hita. Gaf hann öllum þar meö
flösku af dönskum bjór og einn
snafs af Álaborgarákaviti,
þeim er vildu. Þótti mönnum
þetta einstakur höfðingsskapur
að vonum, enda hrópuöum viö
ferfalt húrra, Friðleifi til heiðurs,
af lifi og sál og kvöddum hann vel.
Ekki beið góða skapið hjá feröa-
félögunum hnekki við
heimsókn þessa sem nærri má
geta, enda opnuðust nú hjörtu
margra úr hópnum, er áður höfðu
læöztmeö veggjum, og tóku nú að
syngja.
1 Leirvik var tekin ferja til
Klakksvikur en þangað komum
viö rétt um klukkan eitt. Um borð
I ferjunni gaf sig á tal við mig
Salomon Jóhannesson, Islenzkur
að hálfu, — móðurættin frá
Bakkafiröi. Hann sóttist eftir
kunningsskap okkar og kunni
greinilega vel við sig I hópi þess-
ara hálflanda sinna.
Klakksvik er yndislegur bær á
Borðey sunnan til. Hann telur
rúmlega fimm þúsund ibúa. Ég
held, að öll Evrópa geti vart
státað af fallegri bæ. Húsin
standa eins og i þrepum i fjalls-
hliðunum, beggja megin vikur-
innar, fagurlega máluð og með
afbrigðum smekkleg og snyrtileg.
Klakksvik er einn mesti fiskveiði-
og athafnabær i Færeyjum, enda
höfnin mjög góð. — Þá skemmdi
það ekki myndina að sjá staðinn i
þessari einmuna veðurbliðu. Við
gátum ekki heppnari verið.
t Sjómannaheimilinu I Klakks-
vik beið okkar matur I boði
Föroya Búnaðarfélagsins. Vorum
við I sér sal með blómum á
borðum og fengum aldeilis herra-
mannsmat að borða og lipra og
elskulega þjónustu. Eftir matinn
buðu hinir færeysku vinir okkar
öllum hópnum I ökuferð i gegnum
jarðgöngin I Myrkjanoyrarfjalli
yfir i Arnafjörð og áfram I gegn
um göng að Norðtóftuin. Alls eru
þetta þriggja kilómetra löng göng
og höfðu fáir okkar s'éð slikt
mannvirki fyrr. Við snerum svo
viö á hlaðinu hjá Hótel Bella i
Noröurdepli. Þar hjá er sundið
yfir til Viðeyjar örmjótt og heitir
Hvannasund. Þdtti það vel við
eiga að þar sneru Hvanneyringar
við Hafði einhver orö á þvi að
þama ættum við að sýnda yfir.
Myndi þaö þá eftirleiöis nefnt
verða Hvanneyringasund. Fékk
þessi uppástunga frekar slæmar
undirtektir. Mun Grettir As-
mundarson fáa keppinauta hafa
átt I hópi þessum. Aftur á móti
sungu menn um hann hið alkunna
færeyska lofkvæði.
Þegar við komum aftur til
Klakksvikur, var okkur boðið að
skoða ölgerðina „Restorffs
bryggari”. Sýndi Einar Waag
forst jóri okkur alla verksmiðjuna
og lýsti framleiðslu hennar. Hann
bauð okkur upp á Föroyjabjór,
pilsner, maltöl og ýmsa gos-
drykki I kaffistofu ölgerðarinnar.
Einar var auðsjáanlega hrifinn af
heimsókn okkar, og er það ekki á
hverjum degi, sem bændaefni
noröan úr Dumbshafi, eru þarna
á ferð, enda eins gott. Einar fengi
smáan hagnað af fyrirtæki sinu,
hefði hann svona kálfa i húsum
sinum daglega. Til heiðurs Einari
Waag sungum við „íslands far-
sældar frón”.
Frá „Föroya Bjór” héldum við
til Kristjánskirkjunnar. Kirkja
þessi er byggð til minningar um
færeyska sjómenn, er létu lifið i
heimsstyrjöldinni og ber nafn
Kristjáns Danakonungs. Hún er
gullfalleg, utan sem innan, fagur-
lega byggð, og sýnir, að stórhug-
ur hefur fylgt gerð hennar.
Kirkjan rúmar yfir þúsund
manns I sæti, og sagt er að á
vigsludegi hennar hinn 7. júli
1963, hafi tvær þúsundir manna
verið I húsinu. Hans hátign
Friörik IX konungur var þá
viðstaddur og þrjár prinsessur,
dætur hans. .
Kirkjuna teiknaði Peter Koch,
arkitekt. Má segja, að hann hafi
teiknað hana utan um altaris-
töfluna, sem er geysistórt
freskómálverk eftir Jóakim
Skovgaard frá 1901. Sýnir myndin
„hina miklu kvöldmáltið”. Þetta
mun vera stærsta freskómynd,
sem máluð hefur verið á Nörður-
löndum siöan á miðöldum.
Þetta er fyrsta stóra kirkjan á
Norðurlöndum, sem er byggð i
forn-norrænum stil. 1 lofti hennar
hangir gamalt áttamannafar til
að minna á sjómennskuna. A bát-
ur þessi lika merka sögu.
Djákni kirkjunnar sýndi okkur
hana og sagði okkur sögu hennar.
Vorum við hugfangin af listasmið
þessari og vorum þakklát fyrir að
fá tækifæri til aö skoða hana. —
Heimsókn okkar til þessa dásam-
lega bæjar var nú brátt á enda,
og viö gengum ánægð og hress til
skips.
Viö fórum sömu leið til baka.
Mikil gleði rikti um borð I
ferjunni, eins og þá við komum.
M.a. sungum við „Kátir voru
karlar” fyrir gamlan sjóara, er
eitt sinn var bátsmaður á kútter
Haraldi frá Skipaskaga. Þótti
þeim gamla mikiö til koma og
blessaði okkur bæði I bak og fyrir.
Þá leizt honum einkar vel á
ferðafélaga okkar, fóstrurnar, en
stakk þvi að okkur, að þær hefðu
nú lika verið föngulegar hér i
„den”-tið, „genturnar” á Islandi.
Vagninn beið okkar og brunaði
nú leiðina til baka. Á leiðinni
höfðum við upp á Hvanneyringn-
um Asmundi Thomsen frá
Noröragötu. Hann er tækni-
fræðingur og sér um vegagerð
þama. Hann var upptekinn við
starf sitt úti á landsbyggðinni, en
bflstjórinn sem er mágur hans,
komstað þvi i gegnum talstööina,
hvar hans væri að leita. Við
biðum i bilnum, meðan Trausti
fór og heilsaði upp á þennan
gamla vin sinn og skólafélaga.
Siðan komu þeir inn til okkar, og
Trausti kynnti hann fyrir okkur
Sagði hann Ásmund einhvern
harðduglegasta mann, sem hann
hefði þekkt. Siðan ávarpaði hann
Asmund, afhenti honum Hvann-
eyrarfánann og bað honum allrar
blessunar. Að lokum sagðist
Trausti vera fullkomlega
ánægður með ferðina, fyrir sina
parta, þar sem hann hefði hitt
alla sina færeysku skólabræður.
Þótt ekki væri viðstaðan löng
hjá Asmundi, sungum við eitt Is-
lenzkt lag, honum til heiðurs. Ás-
mundur ávarpaði okkur siðan.
Kvast hann vera búinn að gleyma
islenzkunni, þar sem hann hefði
haft fá tækifæri til að halda henni
við öll þessi ár, sem liðin væru frá
Hvannneyrarveru hans. Þakkaöi
hann gjöfina og hlý orð Trausta i
sinn garð. Var hann klökkur i
rómi, er hann kvaddi okkur.
Er við höfðum kvatt okkar
ágæta ökumann, stigum við um
borð I ferjuna „Trónd” og sigld-
um okkar leið til Tórshavn. Var
þá klukkan oröin sjö- Enn var
veðrið dásamlegt, logn, sólskin og
hiti I lofti. Vorum við einstaklega
heppnir að fá svona góðan dag
þessa lengstu ferð okkar um
eyjarnar. Vorið hafði verið
einmunagott I Færeyjum þetta
árið en þetta mun hafa verið
hlýjasti dagurinn fram að þeim
tima. Landið var allt orðið hvann-
grænt upp á fjallabrúnir, þótt enn
væri ekki nema 17, mai.
Það var harður straumur á
Tangafirði, en svo heitir syðsti
hluti sundsins milli Straumeyjar
og Austureyjar, og þótt annars
væri logn og ördeyða um allan
sjó, þá fleytti Þrándur kerlingar
og valt talsvert. Urðu sumir
sjóveikir, en aðrir færðust allir i
aukana og sungu sjómannskvæði
Góðvinir á Velbastaö: Danjái bóndi, móðir hans, Jensina, og kona hans, Hella, systir Jörgens-Frantz
Jacobsens, rithöfundarins.
Síðari hluti
hástöfum. Meira að segja rauk
einn úr okkar hópi til og safnaði
sama ölluin krökkum, sem fyrir-
fundust á skipinu, raðaði þeim I
hring á biladekkinu og hóf þann
mesta hringdans, sem um getur á
skipsfjöl I allri sögu Færeyja. Er
þá mikið sagt, þvi eins og allir
vita eru Færeyingar kunnir fyrir
hringdansa. Þótti ýmsum þetta
fim iiukil, þvi náungi þessi hafði
þóttnokkur rúmkær á Hvanneyri
og helzt viljað undir feldi liggja.
En nú var hann eins og nýfætt
unglamb.
Til höfuðstaðarins komumst við
um slöir og vorum furðu fljót að
hjama við. Við þökkuðum hinum
ágætu færeysku fararstjórum
okkar framúrskarandi fyrir-
greiðslu og skemmtun og kvödd-
um þá vel. Fórum við að svo búnu
á farfuglaheimilið og hvfldum
okkur nokkra stund.
Að góðri hvild lokinni var
ákveðið að fara á dansleik I
Klúbbnum. Mikil eftirvænting
greip um sig, og urðum við ekki
fyrir vonbrigðum. Þetta varð hin
bezta skemmtun. Þarna „spælaði
Tey av. Hamrinum”, ágætis-
„orkester”, og nutum viö tilver-
unnar á hinu færeyska dansgólfi
undir ljúfum tónum við mikið
meyjaval.
Við höfðum samiö við Jón
Sivertsen um heimkomutima á
farfuglaheimilið um nóttina. All-
ur hópurinn skilaði sér á skikkan-
legum tima, utan Borgfirðingur
einn og Reykvikingur, er lentu I
villu mikilli á tröllasúruakri. Var
um kennt segulskekkju á kompás,
sem réttist þó von bráðar, og
náðu þeir heilir i höfn að lokum.
Morguninn eftir var skýjað
veður en hlýtt. Trausti gaf okkur
leyfi til að verzla. Notuðu margir
það tækifæri vel og keyptu sér
minjagripi, húfur, föt og skófatn-
að. Verðlag I Þórshöfn sýndist
mér nokkuö hátt, en vöruúrval
gott. Þarna gafst manni llka kjör-
ið tækifæri til að rifja upp
ryögaða dönsku, þvi gagnslitið
reyndist að tala islenzku' við
stelpurnar i búðunum. Færeying-
ar skilja þó margir hverjir Is-
lenzku allvel, enda hefur mikill
fjöldi þeirra sótt vinnu til íslands,
fyrr og siðar.
Eftir hádegið kom Jóhannes
Dalsgarð og sótti okkur. Ókum
við fyrst að tilraunastöðinni I
Höyvfk, skammt frá Þórshöfn.
„Royndarstjórinn” var ekki
heima, en við máttum ganga
þama um hlöð að vild. Þetta er
tilraunastöð I jarðrækt, almennt,
og ylrækt hvers konar. Aðallega
eru þarna sólreitir, ásamt upp-
hituöum gróðurhúsum. Þar eð
stöðin er hituð með oliu, er hún
dýr i rekstri og ekki svo stór sem
skyldi, en þó merk á margan hátt.
Áfram ókum við til norðurs og
komum að mynni Kaldbaksfjarð-
ar, þar sem heitir Hvitanes. Þar
■ standa nokkur hús I fallegu um-
hverfi. Var þar snúið viö og ekið
þvert yfir eyna, til vesturs, aö
Velbastað. Þar býr vinur okkar
og velgjörðarmaður, Danjál
Danielsen, sem áður er aö vikið,
ásamt Hellu konu sinni og
aldraöri móður, Jensinu. Hella er
fædd Jacobsen, systir rit-
höfundarins fræga Jórgen-Frantz
Jacobsen. Þar vorum við boðs-
gestir.
A hlaði sinu stóð Danjál bóndi,
klæddur þjóðbúningi, og fagnaði
gestum sinum. Bauð hann okkur i
hús sin og gengum við til stofu,
þar sem gaf að lita borð, er svign-
uðu undiralls kyns kræsingum. —
Þarna nutum við ótakmarkaðrar
gestrisni og alveg ógleymanlegr-
ar stundar. Undir borðum hélt
húsbóndinn fyrirlestur á íslenzku,
þar sem hann rakti sögu lands
sins I stórum dráttum, atvinnu-
sögu, þjóðskipulagið og mýmargt
fleira afarfróðlegt og skemmti-
legt. Við vorum undrandi yfir,
hve góðum tökum Danjál nær enn
á Islenzkunni, þar sem nú eru nær