Tíminn - 04.02.1975, Blaðsíða 9

Þriöjudagur 4. febrúar 1975.
TÍMINN
9
r

Otgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm). Jón Helgason. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur i
Edduhúsinu viö Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrif-
stofur I Aöalstræti 7, simi 26500 — afgreiöslusimi 12323 —
auglýsingasimi 19523.
Verö i lausasölu kr. 35.00.
Askriftargjaid kr. 600.00 á mánuöi. Blaöaprent h.f.
'\
J
Kaupið íslenzkar
iðnaðarvörur
Viðskiptabankarnir hafa nú þegar tekið upp
verulega gjaldeyrisskömmtun, þar sem gjald-
eyrisvarasjóðurinn er þurrausinn og ekki upp á
annað að hlaupa en eyðslulán. Slikt er vitanlega
skammgóður vermir og verður að krefjast þess af
bönkunum, að þeir sýni fyllstu varfærni i þeim
efnum, þvi að eyðslulánin eru nú þegar orðin meiri
en góðu hófi gegnir.
Engar likur eru til þess, að úr gjaldeyriserfið-
leikunum rætist i bráð, þar sem viðskiptakjörin
fara enn versnandi. Nú er þvi ekki um annað að
ræða en að reyna að spara gjaldeyrinn sem mest.
Að sjálfsögðu er mjög spurt um, hvað helzt megi
spara og fer fjarri þvi, að menn séu þar á einu
máli. Um eitt ættu þó allir að geta verið sammála,
en það er þann gjaldeyrissparnað, sem Einar
Ágústsson utanrikisráðherra minnti á i sjónvarps-
umræðunum siðastl. föstudagskvöld. Einar benti
þar sérstaklega á, að menn gætu sparað verulegan
gjaldeyri með þvi að kaupa sem mest innlendar
iðnaðarvörur. Að undanförnu hefur mjög aukizt
innflutningur á útlendum iðnaðarvörum, og eiga
gagnkvæmir samningar, sem við höfum gert við
erlend riki um friverzlun, sinn þátt i þvi. Hefur nú
komið i ljós, eins og Framsóknarmenn færðu rök
að á sinum tima, að ekki var sýnd nægileg aðgætni
i sambandi við þá samningsgerð. Innflutningur er-
lendra iðnaðarvara hefur þvi farið vaxandi og er á
ýmsum sviðum að eyðileggja rekstrargrundvöll
iðnfyrirtækjanna. Hættanaf slíkum innflutningi er
jafnan mikil i löndum, þar sem markaðurinn er
litill, eins og hér. Islenzk iðnfyrirtæki þurfa ekki að
missa nema litinn hluta af sölu sinni til þess að fót-
um sé kippt undan rekstrinum. Þótt erlendu
iðnaðarvörurnar nemi ekki nema 10-15%
markaðarins, getur það nægt til að stöðva inn-
lendu iðnfyrirtækin.
Hin auknu kaup á erlendum iðnaðarvörum stafa
oftast ekki af þvi, að þar séu um neitt betri vörur
eða ódýrari að yæða. Islenzkur iðnaður hefur náð
þeim þroska á mörgum sviðum, að framleiðsla
hans stendur alveg jafnfætis erlendri framleiðslu
að gæðum og verðlagi. Það, sem ræður þvi, að fólk
kaupir oft heldur erlendar iðnaðarvörur, er hrein
nýjungagirni. En hún getur oft ráðið nokkru i þess-
um efnum. Sú skoðun er lika nokkuð landlæg hér,
að erlend vara sé betri og finni en sú innlenda.
Þetta kann að hafa haft nokkuð til sins máls áður
fyrr, en nú eru ástæður tvimælalaust mjög breytt-
ar i þessum efnum.
Þess ber svo að gæta, að með þvi að kaupa held-
ur islenzkar iðnvörur en útlendar, eru menn ekki
aðeins að spara erlendan gjaldeyri. Menn eru
jafnframt að tryggja og treysta atvinnuna i land-
inu. Iðnaðurinn veitir nú þúsundum manna at-
vinnu. Ef iðnfyrirtækin standast ekki samkeppn-
ina við hina erlendu aðila, missir þetta fólk atvinn-
una, og i kjölfar þess myndi fylgja samdráttur og
atvinnuleysi á öðrum sviðum.
Með þvi að kaupa islenzkar iðnaðarvörur gera
menn tvennt i senn, spara erlendan gjaldeyri og
treysta atvinnugrundvöllinn. Hvort tveggja er
mikið sjálfstæðismál, þess vegna þurfa íslending-
ar að sameinast um að halda vel vöku sinni á þessu
sviði, eigi siður en öðrum. Viðhald og efling
iðnaðarins er einn mikilvægasti þáttur þess, að
þjóðin geti sigrazt á efnahagserfiðleikunum, sem
nú er glimt við.
Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Enn hækka Teng
og Chang í tign
Þeir standa nú næst AAao og Chou í valdastiganum
Teng Hsiao-ping
Chang Chun-chiao
ÞÓTT nokkur timi sé liðinn
siðan Kinverjar birtu tiðindi
frá fundum miðstjórnar
Kommúnistaflokksins og lög-
gjafarþingsins, eftir að fundir
þessir höfðu verið haldnir fyr-
ir lokuðum dyrum, er það enn
eitt helzta viðfangsefni frétta-
skýrenda að draga ályktanir
af þvi, sem þar gerðist. Allt er
þetta þó meira og minna
ágizkanir, því að I rlkjum
kommúnista fréttist það. sem
gerist aö tjaldabaki, ekki fyrr
en eftir dúk og disk og stund-
um aldrei.
Helzta niðurstaðan af þess-
um hugleiðingum fréttaskýr-
enda virðist sú, að nýja
stjórnarskráin, sem móta á
framtlðarstefnuna.markist I
einu og öllu af kenningum
Maos um sóslallskt rlki, þar
sem byggt er á alræði öreig-
anna, og reynt er að afstýra
endurskoðunarstefnu og frá-
viki frá kerfinu með sifelldum
byltingum I einu eða öðru
formi. Hins vegar er taliö, að
rlkisstjórnin, sem tilnefnd var
af þinginu eftir tillögu miö-
stjórnarfundarins, sé llkleg til
að fylgja fram hinni varfærnu
stefnu Chous, sem var endur-
kosinn forsætisráðherra. Chou
hélt ræðu á þinginu og túlkaði
þar vandlega sjónarmið Maos.
M.a. áréttaði hann sterklega
kenninguna um nauðsyn hinna
slfelldu byltinga. En jafn-
framt lagði hann áherzlu á, aö
miklar efnalegar framfarir
þyrftu að verða I Kina á næsta
áratug, þvl að ekkert myndi
betur styrkja hið sóslalíska
kerfi eða auka meira álit þess.
Af þvl ráöa menn, að Chou
stefni að þvi að fremur rólegt
ástand rlki I kínverskum
stjórnmálum næstu árin, eða
meðan unnið er að uppbygg-
ingu atvinnuveganna og öðr-
um verklegum umbótum.
Rlkisstjórnin er þannig skip-
uð, að llklegt er, að þessari
stefnu Chous verði fylgt næsju
árin, enda þótt hann sjálfur
félli frá, eða yrði að láta af .
völdum sökum heilsubrests.
Næstum öll veigamestu ráð-
herraembættin eru skipuð
mönnum, sem taldir eru ná-
komnir Chou. Flestir þeirra
hafa lengi verið nánir sam-
verkamenn hans.
I SAMBANDI við skipun
stjórnarinnar hafa tveir menn
tvlmælalaust hlotið mestan
frama og þykja þvi einna lík-
legastir nú að fylla sæti þeirra
Maos og Chous, ef þeir for-
fölluðust skyndilega. Annar
þessara manna er hinn sjötugi
Teng-Hsiao-ping, sem féll I
ónáð I menningarbyltingunni
og mátti heita alveg gleymdur
fyrir tveimur árum. Þá hófst
skyndilega frami hans að nýju
og hefur hann að undanförnu
veriö staðgengill Chous I veik-
indaforföllum hans. A mið-
stjórnarfundinum nú var Teng
kosinn varaformaður flokks-
ins, en fyrir voru fimm vara-
formenn, en helzt er nú gizkað
á, að Teng sé orðinn þeirra
fremstur I röðinni, og yrði þvi
formaður flokksins, ef Mao
forfallaðist fljótlega og Chou
vildi ekki takast formennsk-
una á hendur, sem heldur þyk-
ir óliklegt. Jafnframt þessu
var svo Teng kosinn á þinginu
fyrsti varaforsætisráðherra,
en varaforsætisráöherrar eru
alls tólf. Teng er þannig lík-
legasti eftirmaður Chous, ef
hann forfallaðist á undan Mao.
Þessu til viðbótar var það svo
tilkynnt I Peking I slðastl.
viku, að Teng hefði verið
skipaöur formaður herráðsins
og er hann þvi valdamesti
yfirmaður hersins, næst á eftir
Mao, en formaður Komm-
únistaflokksins er æösti yfir-
maður hersins samkvæmt
stjórnarskránni. Þetta þykir
ný sönnun þess, að Teng sé
ætlað mikið og vaxandi hlut-
verk I náinni framtíð. Sumir
fréttaskýrendur gizka á, að
eftir fráfall þeirra Maos og
Chous sé fyrirhugað að koma
á samvirkri forustu og Teng sé
ætlað að vera leiðsögumaður
hennar, sökum aldurs og
reynslu. Hinn lágvaxni, hæg-
láti og brosmildi Teng hefur
ekki sizt unnið sér orðstir sem
laginn samningamaður.
EN ANNAR maður hefur
fylgt Teng fast eftir á frama-
brautinni siðustu vikurnar.
Það er Chang Chun-chiao sem
veriö hefur leiðtogi
kommúnistaflokksins I Shang-
hai um skeið. Hann var kosinn
annar varaforsætisráöherra á
þinginu og I slðustu viku var
tilkynnt, að hann hefði verið
skipaður yfirmaður hinnar
pólitlsku starfsemi innan
hersins, en það er talin i senn
ábyrgðarmikil og valdamikil
staða. Chang var um skeiö tal-
inn einn helzti leiðtogi róttæka
armsins I flokknum og hefur
þvl verið haldið fram, að
Chiang Ching, kona Maos, hafi
einkum notið aðstoðar hans,
þegar hún hleyptimenningar-
byltingunni af stokkunum
gegn vilja margra leiðtoga
flokksins. Það kom þvi nokkuð
á óvart, þegar undirmaður
Changs i Shanghai, Wang
Hung-wen, var kjörinn einn af
varaformönnum flokksins á
þingi kommúnistaflokksins
sumarið 1973, en ekki Chang.
Á áöurnefndum fundum, bar
lltið á Wang og vegur hans var
ekki neitt aukinn, en þeim
mun meira bar á Chang, sem
m.a. fékk það hlutverk, að
kynna þingheimi stjórnar-
skrárfrumvarpið. Ýmsum
getum er að þvl leitt, hvað ráði
mestu um frama Changs.
Sumir telja, að það sé eins
konar málamiðlun milli
fylgismanna Chous og róttæka
armsins, að þeim Teng og
Chang sé teflt fram samtimis,
og sé Chang fulltrúi hins siöar-
nefnda. Aðrir telja þetta hins
vegar stafa af þvi, að Chang sé
ekki fyrst og fremst haröllnu-
maöur, þótt hann hafi fylgt
róttæka arminum að málum
heldur snjall skipuleggjari og
dugmikill framkvæmdamað-
ur, og þvi sé honum falin aukin
forusta. Hann verður 64 ára á
þessu ári og er þvi sjö árum
yngri en Teng. Ýmsir frétta-
skýrendur gizka nú á, að
Chang verði leiðtogi Kina-
veldis áður en langt um liöur.
Varlegt er þó að treysta slík-
um spádómum, þvi aö valda-
barátta er ekki minni iKina en
öörum löndum, þótt hún fari
fram að tjaldabaki.
Þ.Þ.