Tíminn - 06.02.1975, Side 7

Fimmtudagur 6. febrúar 1975
TÍMINN
7
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm). Jón Helgason. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur i
Edduhúsinu viö Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrif-
stofur i Aöalstræti 7, simi 26500 — afgreiöslusimi 12323 —
auglýsingasími 19523.
Verö I lausasölu kr. 35.00.
Askriftargjald kr. 600.00 á mánuöi. Blaöaprent h.f.
Borgar sig að vera
íslendingur?
í siðasta þriðjudagsblaði Timans birtist grein
eftir Inga Tryggvason alþm. um landbúnaðarmál
en þar gerði hann m.a. að umtaísefni blaðaskrif
um að leggja landbúnað niður. Ingi sagði m.a.:
„Eins og áður segir, hefur fólki fækkað mjög við
landbúnaðarstörf á undanförnum áratugum, en
framleiðslan aukizt. í þeirri verðlagsþróun, sem
orðið hefur siðustu árin, hefur allur tilkostnaður
við framleiðslu búvara stórhækkað, þar með talið
almennt kaupgjald, en verðlag mjólkur og kjöt-
vara i viðskiptalöndum okkar hefur litið breytzt.
Útflutningur búvara er þvi óhagkvæmur nú og
réttur til útflutningsuppbóta fullnýttur.
Með sönnu má þvi segja, að ádeilur þær á land-
búnað okkar, sem dagblaðið Visir hefur haldið
uppi, komi á timum, sem eru mjög óhagstæðir
fyrir samanburð á verði ýmissa erlendra og
innlendra landbúnaðarvara, — slegið sé, þegar
vel liggur við höggi.
Þótt lægra fari, heyrast þó fréttir um fleiri
viðskipti, sem hagkvæmara væri að eiga við út-
lenda en sjálfa sig. Nýverið skýrði Morgunblaðið
frá þvi, að lægsta tilboð i prentun sálmabókar væri
30-40% hærra hér en prentunarkostnaður erlendis,
og þá hafa borizt fregnir um, að Færeyingar séu
tilbúnir að greiða hærra verð fyrir islenzka loðnu
en verksmiðjur hér.
Spurningin um það, hvort reka eigi landbúnað á
íslandi er i raun spurningin um það yfirleitt, hvort
við eigum nokkuð að basla við að vera íslendingar
og búa hér i þessu landi storma, elds og isa.
Fiskimið okkar geta nýtzt erlendis frá, fossaflið
má flytja til iðnaðarlanda Evrópu, sjálfsagt er
hægt að reikna út, að allt borgi sig betur einhvers
staðar annars staðar en hér. Ef við samt sem áður
höldum áfram að nýta islenzk fiskimið frá is-
lenzkri strönd og reynum enn um sinn að vera sér-
stök þjóð i landi okkar, verður það ekki gert til
frambúðar án islenzks landbúnaðar og bænda-
stéttar.
Enga spádómsgáfu þarf til að sjá, að margt
kann að brey tast i landbúnaði okkar á komandi ár-
um. Býltingu þeirri sem staðið hefur i islenzkum
landbunaði á undanförnum árum, er engan veginn
lokið. Enn fækkar fólki i landbúnaði og framleiðsla
eykst. Talið er, að bændur i landinu séu nú innan
við 5 þúsund. Þessir tæplega 5 þús. bændur eru
uppistaðan i þvi vinnuafli, sem að frumfram-
leiðslunni vinnur, en eiginkonur bændanna,
unglingar og aldrað fólk veitir þeim mikilsverða
aðstoð. Auk þessara bænda vinnur mikill fjöldi
fólks við ýmiss konar iðnað og þjónustustarfsemi
tengda landbúnaði. Meðalaldur bænda er hár og
vandséð, hvort fyllt verður i þau skörð, sem hljóta
að myndast i raðir þeirra á komandi árum. Fyrr
en varir getum við staðið frammi fyrir þvi vanda-
máli, að skortur verði á vissum framleiðsluvörum
landbúnaðar hérlendis, og enginn veit fyrir,
hversu auðvelt verður að fá kjöt og mjólkurvörur
frá útlöndum er timar liða.”
Óþarft er að vekja athygli á þvi, að islenzk út-
gerð býr nú við mikla fjárhagslega erfiðleika.
Verður það ekki næsti boðskapur þeirra, sem vilja
leggja niður landbúnaðinn, að það borgi sig ekki
heldur að reka sjávarútveg á íslandi? Og hvað um
blaðaútgáfu og bókaútgáfu, svo að vitnað sé til
dæmisins um sálmabókina? Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Sparkman hyggst
styðja Kissinger
Þingmaðurinn, sem á enga óvini
Fulbright og Sparkman.
ÞEGAR Adlai Stevenson
haföi verið valinn frambjóð-
andi demókrata i forseta-
kosningunum 1952, féll það i
hlut hans samkvæmt venju að
velja varaforsetaefnið. Hann
valdi John J. Sparkman
öldungadeildarþingmann frá
Alabama. Margt hefur vafa-
laust ráðið þessu vali. Eitt var
það, að heppilegt var að vara-
forsetaefnið væri búsett i Suð-
ur-rikjunum til að treysta
fylgi demókrata þar, en þau
hafa jafnan verið þeim
fylgispök, enda hlaut Steven-
son mest fylgi þar. Annað var
það, að Stevenson kaus að
hafa umbótasinnaðan mann
fyrir fylginaut, en það hafði
Sparkman reynzt á þingi, þeg-
ar svertingjamálin voru
undanskilin, en þau voru ekki
komin eins mikið á dagskrá þá
og þau urðu siðar. Þá þurfti
varaforsetaefnið að hafa unn-
ið sér álit sem traustur og
heiðarlegur maður og það
hafði Sparkman óneitanlega
gert. Þá skipti það verulegu
máli, að Truman forseti sætti
sig við valið, þvi að Stevenson
vildi hafa hann ánægðan, þótt
hann óskaði ekki eftir að Tru-
man tæki verulegan þátt i
kosningabaráttunni. Spark-
man fullnægði vel þessu skil-
yröi, en þeir tóku samtimis
sæti á þingi, Truman i
öldungadeildinni og Spark-
man i fulltrúadeildinni og urðu
brátt góðir vinir. Sparkman
átti þvi mikinn þátt I þvi, að
Truman var valinn varafor-
seti demókrata 1944, og varð
hann þvi forseti ári siðar, þeg-
ar Roosevelt lézt. Sparkman
varð siðar i hópi helztu
stuðningsmanna Trumans á
þingi og leitaði Truman oft til
hans, þegar hann þurfti að
koma málum fram.
Grslit forsetakosninganna
1952 urðu þau, að Eisenhower
sigraði Stevenson. Sparkman
varð þvi ekki varaforseti
Bandarikjanna, heldur annar
yngri öldungadeildarþing-
maður, Nixon. Stjórnmála-
sögu Nixons virðist nú lokið til
fulls, en Sparkman tók við
nýju veigamiklu ábyrgðar-
starfi um áramótin, er hann
varð formaður utanrikisdeild-
ar Bandarikjaþings, þegar
Fulbright lét af þingmennsku.
Sparkman var næstelztur að
starfi i nefndinni og hlaut þvi
formennskuna samkvæmt
venju.'
ÞVl er spáð, að Sparkman
muni haga störfum sinum sem
formaður utanrikisnefndar-
innar á talsvert annan veg en
Fulbright gerði. Sparkman
heldúr þvi fram, að sam-
kvæmt stjórnarskránni sé það
hlutverk forsetans og rikis-
stjórnarinnar að móta utan-
rikisstefnuna og hlutverk
utanrikisnefndarinnar, sé þvi
fyrst og fremst að vera ríkis-
stjórninni til ráðuneytis og
stuðnings. Hann segist þvi
muni haga störfum sinum sem
forseti nefndarinnar i sam-
ræmi við þetta. Svo geti þó
farið, að þingið telji sig ekki
geta fylgt stjóminni, en það
eigi að heyra til undantekn-
inga. Þannig var Sparkman
einn þeirra þingmanna, sem
greiddu þvi atkvæði á þingi
1973, að þrengja völd forsetans
til að hefja styrjöld, án sam-
ráös við þingið, en lögin, sem
voru sett um þetta, sættu mik-
illi andstöðu Nixons og ráð-
gjafa hans.
Sparkman segir jafnframt
að utanrikismálin eigi að vera
sem mest hafin yfir flokka-
deilur. Hann vitnar i þessum
efnum til Arthur Wandenbergs
öldungadeildarþingmanns frá
Michigan, en það var hann,
sem á sinum tima fékk Ford
forseta til þess að gefa kost á
sér til þingmennsku og Ford
telur einn helzta lærimeistara
sinn. Wandenberg hafði verið
mikill einangrunarsinni, en
breytti um stefnu eftir siðari
heimsstyrjöldina, en hann var
þá foringi republikana i
öldungadeildinni. Wanden-
berg studdi eindregið stefnu
Trumans forseta i sambandi
við Marshallhjálpina, stofnun
Atlantshafsbandalagsins og
fleira og átti þannig mikinn
þátt i þvi, að samstaða náðist
milli flokkanna um megin-
stefnuna út á við, þótt deilur
væru haröar um innanrikis-
mál. Sparkman telur að þessi
framkoma Wandenbergs hafi
verið mjög til fyrirmyndar.
Sparkman hefur yfirleitt
stutt Kissinger eindregið, en
það gerði raunar Fulbright
einnig. M.a. telur Sparkman
það Kissinger til gildis, að
hann hefur haft nánara sam-
starf við utanrikisnefndina en
fyrirrennarar hans, t.d. haft
samráð við nefndina um fyrir-
ætlanir sinar áður en hann
hefur hafizt handa um að
framkvæma þær. Allt bendir
þannig til þess, að Ford og
Kissinger gætu vænzt góðs
samstarfs við Sparkman sem
formanns utanrikisnefndar-
innar.
JOHN J. SPARKMAN er
fæddur 20. desember 1899 og
varð þvi 75 ára gamall um það
leyti, sem hann tók við for-
mennsku utanrikisnefndar-
innar. Þótt hann sé þannig
meira en hálfáttræður, er
hann langt frá þvi að vera
aldursforseti I deildinni. Fylgi
demókrata i Suðurrikjunum
hefur verið svo traust, að
maður, sem yfirleitt nær þar
einu sinni kosningu, heldur
sætinu til dauðadags.
Sparkman var siðast endur-
kosinn 1972. Hann mun þvi
alltaf sitja á þingi til ársloka
1978 ef heilsan leyfir, en hún
hefur veriö góð til þessa.
Eins og alkunnugt er, hefur
Wallace rikisstjóri verið helzti
valdamaöur I Alabama á sið-
ari árum. Engin vinátta hefur
verið milli hans og Spark-
mans,en áhrif Wallace’s hafa
verið slik, að Sparkman hefur
orðið aö taka meira tillit til
sjónarmiða hans I vissum
málum heldur en hann mun
hafa kosið. Annars heföi hann
getaö misst fylgi. Það er talið,
að Wallace hafi bæði fyrir
kosningarnar 1966 og 1972 haft
hug á að keppa viö Sparkman I
prófkjöri, en ekki þótt það ráö-
legt, þvi að Sparkman væri
llklegur til að halda velli.
SPARKMAN er kominn af
fátækum ættum. Faðir hans
var leigubóndi. Sennilega rek-
ur það rætur til þess, aö
Sparkman hefur jafnan látiö
mál bænda mikið til sin taka
og m.a. átt þátt I þvi, að auð-
velda leigubændum að gerast
sjálfstæðir jarðeigendur.
Þrátt fyrir fátæktina brauzt
Sparkman áfram til mennta
og lauk laganámi við háskól-
ann I Alabama 1924. Hann
gegndi lögfræðistörfum næstu
árin á eftir. Árið 1936 bauð
hann sig fram til fulltrúadeild-
ar Bandarikjaþings og náði
kosningu. Þar sat hann svo
næstu 10 árin. Arið 1946 bauð
hann sig samtimis fram til
fulltrúa deild arin nar og
öldungadeildarinnar og náði
kosningu til þeirra beggja.
Hann er eini maðurinn, sem
þannig hefur verið kosinn
samtimis til beggja deildanna.
Að sjálfsögðu varð hann að
velja á milli þeirra og kaus
öldungadeildina. Hann hefur
veriö endurkosinn jafnan siö-
an. Hann hefur átt sæti i
mörgum nefndum I öldunga-
deildinni og verið formaður i
sumum þeirra. Hann hefur
unnið sér það álit, að hann sé
röskur starfsmaður og þægi-
legur i umgengni og nýtur
hann þvi vinsælda meðal þing-
manna. Hins vegar hefur
Sparkman ekki látiö bera
mikið á sér utan kjördæmis
sins. Hann virðist kunna þvi
vel að vinna i kyrrþey. Sagt
hefur verið um Sparkman, að
hann sé undantekning meðal
þingmannanna aö þvi leyti, að
hann eigi ekki neina óvini.
Sparkman hefur jafnan haft
mikinn áhuga á alþjóðamál-
um. 1 þvi sambandi hefur
hann ferðazt allmikið og m.a.
heimsótt Sovétrikin þrisvar
sinnum. Hann hefur eindregið
stutt þá stefnu Kissingers, aö
bæta sambúðina viö Sovétrik-
in og Kina, en jafnhliöa hefur
hann lagt áherzlu á, að það
væri trygging fyrir framgengi
afspennunarinnar svonefndu,
að Bandarikin heföu sterkar
varnir og drægju ekki úr þeim,
nema alþjóðlegt samkomulag
næðist um að draga úr vigbún-
aöi. Þ.Þ.