Tíminn - 14.02.1975, Blaðsíða 11
Föstudagur 14. febrúar 1975
TÍMINN
11
wte'*.
nokkrir ungir Akureyringar, sem
létu draga sig upp þessa fimm
hundruð metra og renndu sér
siðan niður i hlykkjum og beygj-
um, af mikilli leikni.
Þennan dag var skinandi
verður, glampandi sólskin og
logn. tvar áætlaði að um eitt
þúsund til tólf hundruð manns
væru i fjallinu þennan dag, eða
um 10% af bæjarbúum. Þarna var
fólk á öllum aldri, ungir og
gamlir, renna sér á skiöum.
Hjón voru með börn sin, stærri
börnin á skiðum, en þau litlu voru
dregin á þotum og allir notuðu
lyfturnar.
Mörgum skiöaunnendum finnst
nokkuð dýrt að nota lyfturnar, en
Hermann ‘ Stefánsson, fram-
kvæmdastjóri iþróttaráðs,
sagði að i athugun væri hvort ekki
yrði unnt að lækka verðið, svo að
allir aðilar yröu ánægðir. Hægt er
aðkaupa árskort, sem gildir fyrir
allar lyfturnar, á fimm þúsund
krónur. Dagskort fyrir fullorðna
kosta sex hundruð krónur, en þrjú
hundruð fyrir börn. Það getur þvi
verið dýrt fyrir fjögurra manna
fjölskyldu að fara á skiði og nota
lyfturnar i einn dag.
En fólk setur þetta yfirleitt ekki
fyrir sig, enda varla hægt að
hugsa sér betri skemmtun i góðu
veðri en að renna sér á skiðum i
Hliðarf jalli.
•0r
Þessi litlá hnáta heitir Elva
Káradóttir, og var ásamt foreldrum
sinum að renna sér á skiðum.
Knútur Otterstedt forniaður iþrótta-
ráðs Akureyrar flutti ræðu við vigslu
nýju togbrautarinnar.
■; í:. > 'i
r • \
m
P
I
w
■
m
f|i
m
KÍÍÍÍ
:•:•:•:•:•:
S;
ilf
II
II
ííííí
fif:
ffff:
:::::::
■ m
Ivar Sigmundsson sagði að
lokum að bæjarstjórn Akureyrar
ætti miklar þakkir skildar fyrir
að veita þann stuðning sem
nauðsynlegur var til að hægt yrði
að koma upp hinni nýju togbraut,
auk þess skilnings og áhuga sem
þeir hefðu sýnt vetrariþróttamið-
stöðinnii Hliðarfjalli.
tvar Sigmundsson hótelstjóri, vigði
nýju togbrautina i Hliðarfjalli.
Hjdlmar R.Bdrðarson, siglingamdlastjóri:
Upphaf
gúmmíbjörg-
unarbáta á
íslenzkum
skipum
I fróðlegu viðtali við Auðun
Auðunsson skipstjóra i Timan-
um 1. febr. 1975 virðist mega
skilja það svo, að eftir að togar-
inn FYLKIR fórst árið 1956, og
viðtal var haft i útvarpi við Auð-
un Auðunsson skipstjóra, hafi
„Alþingi afgreitt löggjöf um
gúmbjörgunarbáta alveg á met-
tima”.
Þarna virðast hafa skolazt til
nokkur atriði i timasetningu, og
reyndar lika staðreyndum, að
þvi er bezt verður séð, sem ég
tel rétt að leiðrétta vegna siðari
tima.
1 viðtalinu við Auðun Auðuns-
son skipstjóra segir svo orðrétt:
„Alþingi setti lög um gúmbáta.
— Um þetta leyti var mikið rætt
um gúmbjörgunarbáta, sem
siðan eru komnir I hvert skip
með ágætum árangri. Það var
haft viðtal við mig i útvarpið,
þar sem ég lýsti skoðun minni á
trébátunum og þeim yfirburð-
um, sem ég taldi og tel gúmbát-
ana hafa. Þetta varð til þess
ásamt öðru að alþingi afgreiddi
löggjöf um gúmbjörgunarbáta
alveg á mettima, og er það ein-
hver áhrifamesta löggjöf, sem
sett hefur verið til þess að koma
I veg fyrir manntjón á sjó”.
Upphafið á notkun gúmmi-
björgunarbáta á islenzkum
fiskiskipum verður um 5 árum
áður en togarinn FYLKIR ferst.
Það var árið 1951 að Vest-
mannaeyingar óskuðu eftir þvi
við fyrirrennara minn,Ólaf Th.
Sveinsson skipaskoðunarstjóra,
aðmega nota gúmmibjörgunar-
báta I stað fastra báta á fiski-
skipum sinum. Þetta voru upp-
haflega gúmmibátar ætlaðir
fyrir flugvélar. Að athuguðu
máli tók Ólafur Th. Sveinsson á
sig þá miklu ábyrgð aö leyfa
notkun þessara gúmmibáta,
fyrsttil reynslu. Til þessa þurfti
ekki að setja nein lög, og með
þvi að meta gúmmibátana sem
jafngildi fastra bjargbáta, gat
ólafur heimilað notkun þeirra
án reglugerðabreytingar. Hann
varð þá fyrir hörðum ádeilum á
opinberum vettvangi fyrir að
hafa samþykkt notkun þessara
„togleðurshy lkja” sem
björgunartækja, eins og
gúmmibátarnir vorunefndir þá.
Það leið ekki á löngu þar til
þessir gúmmlbjörgunarbátar á
Vestmannaeyjaskipunum fóru
að sanna gildi sitt. Á þeim
björguðust fljótlega menn við
aöstæöur, þar sem illmögulegt
hefði verið að bjargazt á venju-
legum trébátum.
Þegar Veiga VE-291 fórst. 12.
april 1952, björguðust 6 menn.
Þegar Guðrún VE-163 fórst 27.
febr. 1953, björguðust 4 menn.
Þá bjargaðist öll áhöfnin, þegar
Glaður VE-270 fórst 11. april
1954, og sömuleiðis öll áhöfnin, 7
menn, þegar Halkion VE-27
sökk við Vestmannaeyjar 15.
okt. 1955.
Þessir fyrstu gúmmi-
björgunarbátar, sem notaðir
voru fyrstu árin i Vestmanna-
eyjum, eru nú löngu orðnir úr-
eltir að gerð til, þvi þróun
gúmmibátanna hefur verið ör
hin siðari ár, og nú hefur
mörgum hundruðum mannslifa
verið bjargað við strendur Is-
lands á gúmmibátum.
Það er ánægjuleg staðreynd,
að þótt framleiösla gúmmibáta
hafi aldrei verið hafin hér á
landi, þá hafa Islendingar, og i
upphafi fyrst og fremst Vest-
mannaeyingar, átt drjúgan þátt
i þróun og endurbótum á
gúmmibjörgunarbátunum.
Hingað hefur verið sótt marg-
háttuð reynsla, og margarkröfur
um endurbætur, sem gerðar
hafa verið af okkar hálfu til
framleiðenda gúmmibátanna
erlendis, hafa siðar orðið fyrir-
mynd að allri framleiðslu verk-
smiðjanna.
A mörgum alþjóðafundum
erlendis hafa gúmmibátar, gerð
þeirra og notkun verið rædd, t.d.
hafa Kaupmannahafnar-sam-
þykktarlöndin svonefndu, en
það eru öll Norðurlönd, látið
þetta mál oftsinnis til sin taka.
Einn Þrándur i Götu almennrar
notkunar gúmmibáta var lengi
vel sá, að i alþjóðasamþykkt um
öryggi mannslifa á hafinu frá
1948 var beinlinis tekið fram, að
bjargtæki, sem hefðu fleytigetu
vegna þess að þau voru blásin
uppmeð-lofti, skyldu ekki viður-
kennd.
1 islenzkum reglum, sem
gefnar voru út 20. janúar 1953,
er fyrsta heimild til notkunar á
gúmmibjörgunarbátum i stað
fastra skipsbáta, og þá miðað
við fiskiskip, sem eru 30-200
rúmlestir og stunda veiðar við
strendur Islands, en þar segir
m.a., að á þessum skipum skuli
vera „Skipsbátur eða skipsbát-
ar handa öllum á skipinu.
Siglingamálaráðuneytið getur
leyft, að nota megi striga-
gúmmibát, af þeirri gerð, sem
skipaeftirlitið viðurkennir”.
Þessar reglur voru settar sam-
kvæmt lögum nr. 68 frá 5. júni
1947. Alþingi þurfti þvi ekki aö
afgreiða löggjöf um gúmmi-
björgunarbáta eftir að FYLKIR
fórst 1956, enda veit ég ekki til
að nein lög hafi verið sett um
þaö efni á árinu 1956 né 1957.
Þann 14. janúar 1957, tóku
gildi fyrstu islenzkar reglur, þar
sem þess er krafizt, aö islenzk
skip skuli búin gúmmi-
björgunarbátum. Núgildandi
reglur um þetta efni eru frá 28.
febrúar 1962, en. þá voru veru-
lega auknar kröfur um stærð og
fjölda gúmmibjörgunarbáta á
islenzkum skipum og um gerð
þessara tækja og búnað þeirra.
Siðan kom viðauki við þessar
reglur árið 1969, aðallega meö
auknar kröfur um gúmmibáta á
minni skipum.
Þetta er I stuttu máli upphafiö
að notkun gúmmibáta á islenzk-
um skipum. Að sjálfsögöu var
slysiö, þegar FYLKIR fórst, og
sú erfiða aðstaða, sem þar kom i
ljós við sjósetningu föstu trébát-
anna, mjög mikilsverð reynsla
og hefur eflaust sannfært marga
þeirra, sem ennþá höfðu vantrú
á gúmmibátunum, um að þeir
gætu lika hentað stærri islenzk-
um fiskiskipum. Segja má þvi
að þessi reynsla hafi stuðlað að
endurskoðun reglnanna 1957.
Staðreyndin er hins vegar sú,
að engin sérstök lög voru sett
um gúmmíbáta eftir FYLKIS-
slysið 1956, og að notkun
gúmmibáta á islenzkum fiski-
skipum hófst i Vestmannaeyj-
um 5 árum áður en FYLKIR
fórst.
Reykjavik, 5. febrúar 1975.