Tíminn - 27.02.1975, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 27. febrúar 1975
TÍMINN
7
r

Ctgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm). Jón Helgason. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur i
Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrif-
stofur I Aðalstræti 7, sfmi 26500 — afgreiðslusími 12323 —
augiýsingasimi 19523.
Verð i lausasölu kr. 35.00.
Áskriftargjald kr. 600.00 á mánuði. Blaðaprent h.f.

Framtíð
sveitanna
Siðustu mánuði hefur krossferð mikil verið farin
gegn landbúnaði, bændum landsins og þvi fólki i
kauptúnunum, er byggir afkomu sina á margvis-
legri þjónustu i sambandi við sveitabúskap. Menn,
sem fá handtök eiga við framleiðslustörf og litið
hafa gefið sig að þvi að gera þær afurðir, er i land-
inu fást, að sem verðmætastri vöru, hafa þanið
gúla og blásið i lúðra, og heróp þeirra hefur verið,
að nú skuli knésetja bændur, er þá jafnframt þýð-
ir að kippa meginstoðinni undan mörgum blóm-
legum byggðarlögum, er til þéttbýlis teljast, með
ófyrirsjáanlegu þjóðlifsraski, auk skerðingar á
högum þjóðarbúsins.
Þessir krossferðarriddarar mynda háværan
hóp, eins og titt er um öfgamenn, og mitt i gjald-
eyrisþrengingunum virðist það ekki hvarfla að
þeim, að nein vandkvæði séu þvi bundin að þjóðin
hætti að sjá sér fyrir algengustu neyzluvörum og
kaupi þær i þess stað frá öðrum löndum — þaðan af
siður að til þess sé hugsað, hvað það myndi kosta
að rifa fólk upp með rótum hópum saman og reisa
allt, sem það þarfnaðist, frá grunni á nýjum stað.
Það væri þó ábaggi, sem næmi ófáum milljónum á
hverja fjölskyldu.
Annað mál er hitt, að landbúnaðurinn á við mörg
vandamál að striða — og er þar ekki einn á báti,
eins og nú er komið i þjóðfélaginu. En viðfangsefn-
ið er ekki, hvernig sveitirnar, verði lagðar i eyði og
samverkafólk bænda i kauptúnunum gert atvinnu-
laust, heldur hvernig stýrt skuli, svo að áföllum
verði sem bezt varizt og þjóðinni framvegis sem
hingað til séð fyrir þeim matvælum, sem hún á
beztra völ.
Búnaðarþing situr nú á rökstólum, þar sem fjall-
að er um þessi mál og mörg önnur, er landbúnað
varða, og úrlausna leitað i þeim efnum, sem sizt
þola bið. Meðal þess, sem steðjar og hvað mestum
áhyggjum veldur, er hin gifurlega hækkun á verði
tilbúins áburðar, sem jafnvel getur hugsazt, að
ekki sé enn séð fyrir endann á, og verður enn meiri
en ella vegna gengisfellingarinnar á dögunum. Án
svipaðrar áburðarnotkunar og verið hefur verður
ekki haldið i horfinu, en kostnaðaraukinn við
búreksturinn aftur á móti iskyggilegur, þegar far-
ið verður að nota þennan ofboðsdýra áburð.
Annað mál, sem mjög varðar framtið sveitanna,
er ásókn kaupstaðarbúa i jarðir, og sú verðspenna,
er af henni hefur leitt sums staðar. óhóflegt verð á
jörðum dregur þann dilk á eftir sér, að ungu fólki
verður æ þyngra um vik að stofna til búskapar.
Milljónir á milljónir ofan liggja ekki á lausu, og að
þvi rekur, að hamarinn verður ókleifur þeim, sem
ekkiþíggja jörð og bústofn að erfðum að mestu eðaT
öllu leyti. Þegar til lengdar lætur, hlýtur af-
leiðingin að verða sú, að jarðirnar lenda i eigu
peningamanna i fjarlægð, og byggðin grisjast
smám saman. Þar að auki hlýtur óeðlilega hátt
verð bújarða að hafa i för með sér hækkandi fram-
leiðslukostnað, sem kemur um siðir niður á af-
urðaverðinu.
Hér verður þvi að stinga við fótum. Jarðir i eigu
rikisins eða sveitarfélaganna, sem þær eru i, hafa
auðvitað sérstöðu, enda mikið eftir þeim sótzt. En
hinar eru miklu fleiri, sem eru einkaeign, og mikið
i húfi, að þær verði áfram i umráðum bænda, sem
þar búa, án neinna afarkosta. — JH
Joseph C. Harsch, The Christian Science Monitor:
Afstaða Bandaríkjamannaj
til Suður-Vietnams
Á að auka framlög til Saigonstjórnarinnar?
ALMENNT er álitin eðlileg og
rökrétt hugsun að ganga Ut frá
þvi sem gefnu, að allir, sem
voru fylgjandi þvi fyrir tveim-
ur árum, að Bandarikjamenn
hættu virkri þátttöku i styrj-
öldinni i Vietnam, hljóti nú
eðli málsins samkvæmt að
vera andsnúnir hvers konar
hernaðaraðstoð við Suður-
Vietnam. Ég vil leyfa mér að
reyna að leiða að þvi rök, að
þetta sé rangt.
Mér virðast alveg óhrekjan-
leg rök hniga að þvi nú, engu
siður en fyrir tveimur árum,
að bandariska hermenn megi
ekki senda til bardaga á
meginlandi Asiu. En regin-
munur er á beinni styrjaldar-
þátttöku bandariskra her-
sveita i Vietnam og sendingu
nægjanlegra vopna til Suður-
Vietnam til mótvægis þeim
hergögnum, sem andstæðing-
ar þeirra að norðan fá erlendis
frá.
ÞEGAR verið var að senda
fyrstu bandarisku hersveitirn-
ar tii Vietnam, var þvi borið
við, að verið væri að koma i
veg fyrir að kommúnistar
næðu að drottna yfir andstæð-
ingum sinum i Suður-Viet-
nam. Þetta var ein ástæðan i
augum sumra, og aðalástæðan
eöa jafnvel eina ástæðan i
augum annarra.
En meginástæðan i augum
þeirra, sem stefnuna móta i
Washington, var annars eðlis.
Þeir litu svo á, að Bandarikja-
menn ættu i afar langvinnri
baráttu gegn útþenslu- og
heimsveldisstefnu þeirra, sem
rikjum réðu i Kina.
Talið var, að Kinverjar
væru afar fjandsamlegir
Bandarikjamönnum og að-
hylltust háskalega útþenslu-
stefnu. Meðal rikisstjórnar og
forustumanna i Washington
var yfirleitt gengið út frá þvi
sem gefnu, að ef Kinverjum
tækist að leggja allt Indókina
undir sig, myndu þeir halda á-
fram yfir Indónesiu og Ind-
landshaf til Afriku, og þaðan
til Suður-Ameriku.
EF við stöldrum nú við og
rennum huganum til þessa
liðna tima, sýnist alveg ótrú-
legt, að menn, sem að öðru
leyti virtust skynsamir og
heilir á geðsmunum, skuli
hafa trúað þvi statt og stöðugt,
að hugsjónir Kinverja og
hernaöarmáttur drægi yfir
Indlandshaf, hrykki til þess að
ná drottinvaldi yfir þjóðernis-
stefnu svartra manna i Afriku
og entist enn yfir Atlantshafið
til Suður-Ameriku. Þessi trú
er enn furðulegri, þegar þess
er gætt, að Kinverja skorti
gersamlega bæði flugvélakost
og herskipaflota.
En óttinn við Kinverja yfir-
gnæföi allt annað hjá forustu-
mönnunum i Washington um
þetta leyti. Hann var svo áleit-
inn og gagntakandi, að hann
nálgaðist æði. Kenningin, sem
að baki lá, var nefnd domino-
kenningin.
ÓTTINN olli þvi, að fimm
hundruð þúsund manna
bandariskum her var komið
fyrir á meginlandi Asiu, ekki
ýkja langt sunnan við kin-
versku landamærin. Meðan
bandariskur her var i Indó-
klna, vofði sú hætta sifellt yfir,
að Bandarikjamenn væru allt i
einu komnir i styrjöld á landi
við fjölmennasta riki verald-
ar.
Nú er þetta allt um garð
gengið.
Nú eru Rússar einir um að
telja Kinverja aðhyllast út-
þenslustefnu, hvað þá að ógna
Afriku eða Suður-Ameriku.
Le Duc Tho og Kissinger, sem fengu friðarverðlaun Nobels fyrir
samningana um Vietnam.
Bandarikjamenn valda ekki
lengur ógnun á suðurlanda-
mærum Kina. Jafnframt er
hætt aö ganga út frá þvi sem
gefnu, að eilifur fjandskapur
hljóti að rikja milli Banda-
rikjamanna og Kinverja.
1 Vietnam sjálfu kemur
breytingin fram i þvi, að búið
er að „vietnamisera” styrj-
öldina, eins og Bandarikja-
menn komast að orði. Þetta er
ekki lengur heimsveldastrið.
Yfir Vietnam vofir ekki fram-
ar að verða útvarðastöð
heimsveldis Kinverja, Sovét-
manna né Bandarikjamanna.
EN styrjöldin er ekki um garð
gengin. Eftir er óútkljáð borg-
arastyrjöld, og i henni styðja
bæði Kinverjar og Sovétmenn
fólkið aö noröan gegn fólkinu i
suðri.
Stuðningur þeirra við norð-
anmenn stafar fyrst og fremst
af keppni innbyrðis. Kinverjar
vilja ekki, að komið veröi upp
útvarpsstöð sovézks heims-
veldis skammt fyrir sunnan
landamærin. Valdhafar i
Moskvu geta hins vegar ekki
sætt sig við, að Norður-Viet-
namar lúti áhrifavaldi Kin-
verja i einu og öllu.
Fólkið i suðri hefur ýmsar
góöar og gildar ástæður til
þess að vilja komast hjá þvi að
þurfa að lúta óskoruðu valdi
noröanmanna. Margir ibúar i
Suöur-Vietnam eru rómversk-
kaþólskir. Viðskiptasambönd
hafa þeir einkum við hiö vest-
ræna samfélag iðnþróaðra
rikja. Frakkar voru fyrst
sunnantil i landinu en siðast i
norðurhlutanum. Málið snyst
ekki einvörðungu um hug-
sjónastefnur samtimans.
Deilan á sér bæði menningar-
legar og sögulegar rætur.
IBÚARNIR i suðri vilja halda
áfram að vera óháðir norðan-
mönnum, og sú ósk þeirra er i
alla staði góð og gild og virð-
ingar verð. Þeir hafa einnig
fyllsta rétt til þess að óska
eftir aðstoð erlendis frá, og
það hafa þeir gert. Engin gild
rök verða gegn þvi færð, að
Bandarikjamenn jafni þá að-
stoð, sem valdhafarnir i
Moskvu og Peking láta i té,
svo fremi aö þeir geri það af
fúsum og frjálsum vilja.
Ef þessi aðstoð er ekki jöfn-
uð, kemur sennilega að þvi
innan tiðar, að stjórnin i
Saigon fær ekki við neitt ráðið
og fellur. Þvi fylgir hins veg-
ar, að kommúnistarnir að
norðan ná drottinvaldi yfir
andkommúnistum i suðri.
Sunnanmenn kunna að biöa
lægri hlut að lokum, jafnvel þó
að Bandarikjamenn hlaupi
undir bagga, en með þvi væri
sunnanmönnum þó að minnsta
kosti veitt tækifæri til að varð-
veita sjálfstæði sitt. Þeir eru
dæmdir til að lúta i lægra
haldi, ef aðstoðin, sem norð-
anmönnum er veitt, verður
ekki jöfnuð. Vilja Bandarikja-
menn i raun og veru standa að
þeim dómi?