Tíminn - 02.03.1975, Page 9

Sunnudagur 2. marz 1975
TÍMINN
9
ýrin okkar heimilisdyrin okkar heimilisdýrin okkar heimilisdýrin okkar
Sérfræöingar i fiskarækt eru ekki
hrifnir af því að fiskabúrin séu
fyllt af þvi, sem þeir kalla plast-
drasl. Eiga þeir þar við plastkaf-
ara, skipsflök, gullkistur og sitt-
livað fieira, scm hægt er að fá til
þess að setja i fiskabúr. Þcss ber
þó að geta, að börnum þykir oft
gaman að slikum munum, og
varla skaðar það fiskana mikið,
þótt þeir syndi í kringum plast-
kafara eða skipsflak, og allir
verða ánægðari cn ella.
gjörlega hægt að fordæma slikt,
enda verður hver og einn að hafa
fiskabúrið sitt eins og hann sjálf-
ur vill, þótt á hinn bóginn sé rétt
að viðurkenna, að ætli fólk að
reyna að skapa raunverulegt um-
hverfi fyrir fiskana, þá eigi þessir
hlutir ekki rétt á sér. Þar sem
þörn eru annars vegar, getur þó
t.d. einn plastkafari gert mikið til
þess að gleðja augað, og ætti ekki
að skaða neinn.
Steina má nota til þess að prýða
Fyrri hluti
I dag verður sagt
nokkuð frá fiska-
rækt, en þar sem hún
er mjög viðamikið
mál, verður fram-
hald birt næsta
sunnudag. Vel getur
svo verið, að siðar
verði teknar fyrir
einstakar tegundir
fiska, og þeim lýzt
náið, og sagt frá þvi
helzta varðandi
ræktun þeirra.
með búrið, en þó ekki kalk-
steina. Rétt er einnig að gæta
þess, að ekki séu settir i búrin
hlutir með skörpum brúnum, þvi
á þeim geta fiskarnir auðveldlega
farið sér að voða.
Rekaviðarbútar og rótarhnyðj-
ur eru skemmtilegt skraut, en
þær verður að þyngja á einhvern
hátt til þess að þær fljóti ekki
uppi, á meðan þær eru ekki orðn-
ar gegnsósa af vatni. Allt, sem i
búrið er látið, verður að þvo ræki-
Plöntur og fiskar.
lega og helzt sjóða, en gætið þess
þó að þvo þetta ekki með sápu,
þvi sápa má alls ekki i búrið kom-
ast.
Malarlagið á botninum er
venjulega haft 4—5 sm þykkt. Oft-
ast er það látið vera lægst fremst
við rúðuna, en hækka siðan smátt
og smátt og mynda afliðandi
brekku i búrinu. Hafi fólk löngun
til þess að reyna einhverja aðra
skipulagsaðferð, er rétt að veita
sér það, þótt þetta sé hin hefð-
bundna aðferð við skipulag fiska-
búrs.
Ekki er byrjað að gróðursetja
plönturnar alveg fremst, heldur
eina 10 sm frá framrúðunni.
Lægstu plönturnar eru hafðar
fremst, og siðan þær hærri og há-
vöxnu aftar og i hornunum. Gætið
þess að láta ekki svo mikið i búr-
ið, að fiskarnir hafi ekki nægilegt
svigrúm til þess að synda um.
Þeir eiga alltaf að vera aðalatrið-
ið. Einnig ber að geta þess, að ef
allt er með felldu, vaxa plönturn-
ar fljótt, og það getur verið
skemmtilegra að sjá plönturnar
vaxa smátt og smátt, heldur en að
þurfa fljótlega að fara að grisja
búrið og henda úr þvi gróðrinum.
Ilreinsarar og hitarar
Að lokum þarf svo að koma
fyrir hreinsara og hitara ibúrinu.
Venjulega er þetta hvort tveggja
haft einhvers staðar aftan i búr-
inu, svo það stingi ekki um of i
augun, þvi hvorugt telst til
skrauts þótt nauðsynlegt sé. Séu
hreinsararnir plaststaukar með
polyesterull, eru þeir hafðir i einu
horninu, en séu notaðir svamp-
hreinsarar geta þeir legið aftan
til i búrinu.
Hitararnir eru gjarna festir á
afturrúðu búrsins með sogskál-
um. Þarna eru þeir látnir standa
á ská eða lóðréttir. Hitarana má
aldrei grafa niður i sandinn. Ef
taka þarf hitarann upp úr búrinu,
verður að gæta þess að taka hann
fyrst úr sambandi og láta hann
kólna, þvi að annars getur glerið
utan um hann sprungið og hann
eyðilagzt.
Hreinsararnir eru tengdir við
loftdælur, sem festar eru á vegg-
inn fyrir ofan búrið, en frá loft-
dælunni streymir svo hreint loft i
gegnum plastslöngu inn i hreins-
arann og út um hann, en með
loftinu færist vatnið i búrinu i
gegnum hreinsarann og óhrein-
indin siast úr þvi.
Vatnið i búrinu
Ef fólk hefur ákveðið með
nokkrum fyrirvara að fá sér
fiskabúr, er æskilegt að setja vatn
i bala og fötur og geyma það
nokkra daga, þvi að mjög æski-
legt er að vatnið, sem fiskarnir
eru settir i, sé orðið nokkurra
daga gamalt. Einnig er hægt að
geyma vatnið i búrinu i nokkra
daga, ef-menn eru ekki alltof
bráðlátir að ná sér i fiskana strax
og þeir eru búnir að koma búrinu
vel fyrir.
Eftir að sandurinn hefur verið
settur á botn búrsins, er það hálf-
fyllt af vatni, og þar næst eru
plönturnar, og annað það, sem i
búrinu á að vera, sett á sinn stað.
Að þvi loknu má fylla búrið af
vatni. Það er þó ekki hægt að
hella vatninu beint niður i búrið,
þvi þá fer allt úr skorðum, sem i
þvi er. Agætt getur verið að
leggja plast yfir vatnsflötinn, og
láta vatnið renna hægt og rólega
niður á plastið. Einnig má halda
hendinni undir bununni, eða hafa
undirskál á botni búrsins og hella
á hana. Alla vega er rétt að fara
varlega að þessu, svo að plönt-
urnar og annað dót fari ekki af
stað.
Þvi næst er hitarinn settur i
samband, og sömuleiðis loftdæl-
an. lokið sett á búrið og ljósið
kveikt. Ef þið getið hugsað ykkur
að biða i nokkra daga með að fá
ykkur fiska, er það bezt, eins og
fyrr segir, en annars er hægt að
kaupa sér sérstakt efni, Aqua
Safe, og setja siðan fiskana i, þeg-
ar hitastigið er orðið rétt i búrinu.
Hitinn
Hver er rétti hitinn i fiskabúr-
inu? spyrja margir. Hitinn þarf
Þetta fiskabúr er dæmigert fyrir þau búr, sem nú eru mest seld. Þaö er gert úr hvítum plaströmmum.
Búrin má fá i ótalmörgum stærðum, en búrið á myndinni er 130 lítra. Svo stórt búr er geysilega þungt,
eins og gefur að skilja, og þess vegna þarf undirstaöan að vcra örugg. Annað mjög veigamikið atriði er
að búrið standi rétt á gólfinusvo að ekki komi misþrýstingur á rúðurnar vegna halla. Slikt getur valdið
þvi, að búrið fer að leka. Undir þessu búri er rammi gerður úr svokölluðum Aptonjárnum. Þau má fá i
ýmsum lengdum, og siðan er hægt að slá þau saman sjálfur, ef vill, eða láta setja þau saman fyrir sig.
Aptonjárnin fást i Landssmiðjunni. (Timamynd Gunnar).
að fara eftir þvi, hvaða fiskteg-
undir eru i fiskabúrinu hverju
sinni. Bezt er þvi að velja saman
fiska, sem hentar svipað hitastig.
Oftast er talað um, að 24 stiga hiti
sé nokkuð hentugur i fiskabúrum,
en hins vera segja sumir fisk-
kaupmenn, að aldrei eigi að hafa
minna en 28 stiga hita i búr-
unum, — fiskarnir séu liflegri i
heitara vatni, en þvi fylgi einnig
að þeir séu skammlifari. Einnig
er heitara vatn nokkur trygging
gegn að minnsta kosti ýmsum
sjúkdómum, þótt það eigi ekki við
þá alla. Réttaster fyrir byrjendur
að spyrja fiskkaupmennina um
það, hvaða hitastig henti þeim
fisktegundum, sem keyptar eru
hv.erju sinni, eða að reyna að afla
sér bóka eða bæklinga þar að lút-
andi, til þess að ekki þurfi að
verða slys og fiskadauði i búrun-
um vegna of mikiis hita eða of
mikils kulda.
FB
Mikill gróður gerir fiskabúriö sérlega fallegt. Hér er mynd af búri með miklum og fallegum plöntum.
Plönturnar vaxa nokkuð fljótt, ef ástand vatns og botnlags er eins og vera ber i búrinu, og þess vegná
getur verið rétt að kaupa ekki allt of mikinn gróöur i upphafi, heldur rækta plönturnar upp sjálfur i búr-
inu, og taka siðan af þeim græðlinga og dreifplanta þeim, þegar þær fara verulega að ná sér ;f strik.
Annars eru nú flestir svo bráðlátir, að þeir íalla i þá freistingu að kaupa strax mikið af piöntum. enda
verður búrið þá mun l'allegra en ella, alveg frá upphafi.