Tíminn - 05.03.1975, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 5. marz 1975
TÍMINN
3
Búnaðarþing í gær:
Áburðarframleiðsla
sitji í fyrirrúmi
— ef gert er róð fyrir aukinni stóriðju
A 9. FUNDI búnaðarþings i gær
voru 2 ný mál lögð fram. Til fyrri
umræðu voru 4 mál:
Tillaga til þingsályktunar um
breytingu á löguin Búnaðarbanka
islands og Stofnlánadeildar land-
búnaðarins, erindi Agnars
Guðnasonar og Jónasar Jónsson-
ar um sumardvöl i sveit, erindi
Búnaðarsambands Suðuriands
um eflingu bagfræðirannsókna i
iandbúnaði hjá Búnaðarfélagi is-
lands, og loks frumvarp til laga
um búnaðarfræðslu.
Eitt mál var afgreitt frá búnað-
arþingi i' gær, var það erindi
Búnaðarsambands Suðurlands
um aukna framieiðslu innanlands
á tilbúnum áburði. Var það af-
greitt með ályktun jarðræktar-
nefndar.
1 ályktuninni segir:
„Búnaðarþing beinir þvi til
landbúnaðarráðuneytisins, að
það hefji nú þegar undirbúning að
stækkun Aburðarverksmiðju rik-
isins, svo að verksmiðjan verði,
svo fljótt sem auðið er, fær um að
framleiða allan þann tilbúinn
áburð, sem landbúnaðurinn óskar
eftir að kaupa.
Jafnframt fari fram athugun á
þvi, hvort ekki sé eðlilegt, ef gert
er ráð fyrir aukinni stóriðju á Is-
landi, að áburðar.framleiðsla
verði látin sitja i fyrirrúmi, þar
sem vitað er, að sú framleiðsla
hefur mjög litla mengunarhættu i
för með sér.”
í greinargerð segir:
,,Nú á siðustu árum hefur
Áburðarverksmiðja rikisins að-
eins framleitt helming þess köfn-
unarefnisáburðar, sem notaður
er hér á landi en ljóst er eftir þær
miklu verðhækkanir á markaðs-
verði tilbúins áburðar og jafn-
framt minnkandi framboði
áburðarefna á heimsmarkaðn-
um, að það er mikið hagsmuna-
og öryggismál landbúnaðarins,
að áburðurinn sé að mestu fram-
leiddur innanlands.
Hér á landi hafa nú að undan-
förnu verið miklar bollaleggingar
um aukinn stóriðnað. Jarðrækt-
arnefnd hefur þvi orðið sammála
um að beina þvi til landbúnaðar-
ráðuneytisins, að rétt myndi vera
að láta áburðarframleiðslu sitja
þar i fyrirrúmi, bæði vegna þess,
að búast má við aukinni eftir-
spurn hér innanlands, og svo hef-
ur komið i ljós, að mikið áburðar-
hungur virðist vera á heims-
markaðnum.
Talið er, að tiltölulega litil
mengunarhætta stafi af fram-
leiðslu tilbúins áburðar miðað við
ýmsan annan stóriðnað.”
Frd kjaramdlaróðstefnu ASÍ
Kaupgjald þyrfti að
hækka um 50-60%
— til þess, að ndð yrði sama kaupmætti
og eftir síðustu samninga
FB— Reykjavik — Kjaramála-
ráðstefnu Alþýðusambandsins
lauk seint i fyrrakvöld, eftir að
gerð hafði verið ályktun um
ástandið i kjaramálunum, og það
sem fram undan er. i ályktuninni
segir m.a., að langlundargeð
verkalýðssamtakanna sé nú
þrotið, og að þau muni nú beita
áhrifum sinum af alefli til að
sameina alla verkalýðshreyfing-
una til allsherjarátaks, til þess að
rétta hiut láglaunastéttanna og
knýja fram nýja kjarasamninga.
Enn fremur segir, að skerðing
kaupmáttar, ef ekki verður að
gert, yrði 1. mai n.k. 30-40%, og
þyrfti kaupgjald þá að hækka um
50-60% til þess að náð yrði þeim
kaupmætti, sem samið var um i
febrúar 1974.
Ályktunin fer hér á eftir:
Að fengnum upplýsingum
9-manna samninganefndar ASf
um gang samningaviðræðna við
samtök atvinnurekenda og við
rikisstjórnina, svo og að kannaðri
þróun verðlagsmála frá þvi er
ráðstefna verkalýtssamtakanna
var haldin 30. nóv.—1. des. sl„
ályktar kjaramálaráðstefna ASt
eftirfarandi:
1. Frá þvi er ráðstefnan var
haldinum mánaðamótin nóv/des.
sl., hefur óðaverðbólgan geisað
fram af meiri hraða og tilfinnan-
legar fyrir alþýðuheimilin en
Aðalfundur
Framfarafélags
Breiðholts III
Þriðji aðalfundur Framfarafé-
lags Breiðhols III var haldinn 26.
febrúar sl. Samþykkt var á fund-
inum að skora á borgarstjóra að
beita sér fyrir þvi, að þegar verði
hafizt handa um lagningu gang-
stiga um hverfið, að hraðað verði
byggingu leikskóla og dagheimil-
is i Hólahverfi, og að strax verði
komið upp færanlegri sundlaug
við Fellaskóla. Þá voru borgar-
yfirvöld gagnrýnd vegna skorts á
leikfimi- og sundkennslu barna i
Breiöholti III.
Nokkrar breytingar voru gerð-
ar á lögum fálagsins, og var á-
kveðiðað feila árgjöld niður og að
fjölgað yrði i stjórn félagsins. Nú-
verandi formaður er Sigurður
Bjarnason lögreglumaður.
nokkru sinni áður. Sú kjararýrn-
un sem þá var metin sem 13—23%
lækkun kaupmáttar, hefur vaxið
á þeim 3 mánuðum, sem siðan eru
liðnir, yfir 30 stig i framfærslu-
visitölu og fullvist er, að á næstu
dögum og vikum mun hún enn
vaxa um a.m.k. 20 stig. Skerðing
kaupmáttar, ef ekki er að gert,
yrði 1. mai n.k. 30—40% og þyrfti
kaupgjald þá að hækka um
50—60% til þess að náð yrði þeim
kaupmætti, sem samið var um i
febrúar 1974.
Þessi geigvænlega þróun kjara-
mála hefur orðið án þess að
stjórnvöld hafi gert minnstu til-
raun til að spyrna við fótum, og
að verulegu leyti fyrir þeirra til-
verknað.
Gengið hefur veriö fellt um
20%, lagðir hafa verið á ýmsir
sérskattar, söluskattur verið
hækkaður um 1% og heimilaðar
stórfelldar hækkanir á fjölmörg-
um vörum og almennri þjónustu,
sem ekkert heimili getur án ver-
ið, svo sem rafmagni, hitaveitu,
afnotum útvarps og sjónvarps,
svo fá dæmi séu nefnd. Visitala
framfærslukostnaðar stóð hinn 1.
febrúar i 372 stigum á móti 297
stigum 1. ágúst sl., og nú er vitað
um miklar hækkanir viðkvæm-
ustu neysluvara, svo sem búvara,
og stórfelldra almennra hækkana
vegna gengisfellingarinnar, sem
nú mun leggjast með ofurþunga á
framfærslukostnað næstu daga og
vikur. Framfærslukostnaður
heimilanna mun þvi án mótað-
gerða hækka um 10—11% a.m.k. á
næstu 2 mánuðum. Á sama tima
fer atvinna minnkandi og veldur
storfelldum tekjumissi heimila
láglaunafólksins, en stöðvun út-
lánaaukninga viðskiptabanka,
aukin bindiskylda þeirra i Seðla-
bankanum, og samdráttarstefna
rikisvaldsins i heild, ógnar nú al-
varlega þvi atvinnuöryggi sem
vinnustéttirnar hafa þrátt fyrir
allt búið við siðustu árin. Af þess-
um sökum öllum stefnir óðfluga
að neyðarástandi meðal alls
þorra verkalýðsstéttarinnar.
2. Þessi ógnvekjandi þróun
kjaramála er af stjórnvöldum
skýrð með versnandi viðskipta-
kjörum, sem vissulega verður
ekki synjað fyrir að eiga hér
nokkra sök, en þó hvergi nærri
nema að hluta. Orsaka er ekki
siður að leita i algeru andvara-
leysi stjórnvalda gagnvart að-
steðjandi vanda, og viljáleysi
þeirra og samtaka atvinnurek-
enda til að verja i nokkru hag
verkalýðsstéttarinnar. Ráðstefn-
an lýsir þvi sök á hendur þessum
aðilum, og fordæmir ábyrgðar-
leysi þeirra og andstöðu gegn
réttmætum og óhjákvæmilegum
kröfum verkalýðsstéttarinnar um
launahækkanir, sparnað i opin-
berum rekstri og skattalækkanir
til þeirra,Asem komnir eru i þrot
með lifskjör sin og afkomu.
3. Ráðstefnan telur að atvinnu-
rekendum og rikisstjórn hafi af
verkalýðssamtökunum, nú um
eins árs skeið, verið sýnt mikið
langlundargerð, og gefin fyllstu
tækifæri til að koma i
framkvæmd ráðstöfunum i þá átt
að mæta áföllum þjóðarheildar-
innar með þvi m.a. að vinna að
rétjlátari skiptareglum þjóðar-
tekna, og verja þannig rétt þeirra
og kjör, sem verst eru settir, en
sú stefna er hin eina sem á rétt á
sér þegar minna er til skipta en
áður. En nú hefur sannast að
hvorki atvinnurekendur né
stjórnvöld, hafa notað timann til
slikrar stefnumótunar, heldur til
þess að ráðast i sifellu á garðinn
þar sem hann er lægstur, og vega
æ ofan i æ i hinn sama knérunn,
og að nota áföll þjóðarbúsms sem
tilliástæðu til að skerða almenn
lifskjör stórum freklegar en efni
og ástæður hafa gefið tilefni til.
Þessari reynslu rikari, lýsir
ráðstefnan þvi nú yfir, að lang-
lundargeð verkalýðssamtakanna
er þrotið, og að þau muni nú beita
áhrifum sinum af alefli til að
sameina alla verkalýðshreyfing-
una til allsherjarátaks, til þess að
rétta hlut láglaunastéttanna, og
knýja fram nýjá kjarasamninga.
Skorar ráðstefnan þvi á öll verka-
lýðsfélög innan ASl að afla nú
þegar heimilda til verkfallsboð-
unar, og vera viðbúin að beita
þeim heimildum, ef atvinnurek-
endur og rikisstjorn opna ekki á
næstu dögum möguleika á kjara-
samningum sem miðað við allar
aðstæðurgætu talist viðunandi til
bráðabirgða. I þvi ótrygga og
óvissa efnahagsástandi, sem nú
rikir telur ráðstefnan ekki koma
til greina að festa samninga um
kaup og kjör nema til mjög
skamms tima, heldur verði nú að
stefna að settu marki um að ná
fram i áföngum kaupmættinum,
eins og hann var eftir siðustu
samninga, og verði hvert tækifæri
notað til þess.
Ráðstefnunni er ljóst að árang-
ur fyrsta áfangans kann að
marka mjög þá sem siðar verður
að ná, og heitir þvi á alla verka-
lýðshreyfinguna að mynda nú þá
ðrjúfandi fylkingu sem til þarf, að
hann verði sem stærstur og
árangursrikastur.
Launakjör
alþingismanna
Mbl. gerir launakjör alþingis-
manna að umtalsefni i leiðara
sinum i gær. Þar segir m.a. að
ekki megi rikja nein launung
um þessi mál. þvi að það sé til
þe ss fallið að sá frækorni tor-
tryggni og misskilnings. Þá er
skýrt frá sjónvarpsþætti, þar
scm þingfararkaupsnefnd
gerði grein fyrir kjörum
alþingismanna:
„Fulltrúar Alþingis skýrðu
sjónarmið sln af hófsemi og á
málefnalegan hátt I sjón-
varpsumræðum s.l. föstu-
dagskvöld, en hið sama verður
þvi miður ekki sagt um fram-
komu spyrjenda, sem sýndu
enn einu sinni, að þeir valda
ekki að stjórna slikum þáttum
á þann málefnalega hátt sem
krefjast verður.
Samkvæmt lögum um þing-
fararkaup, taka þingmenn
laun samkvæmt kjarasamn-
ingi rlkisstarfs manna, en
þingfararkaupsnefnd metur
breytingu á launaflokkum
skv. breytingum I kjarasamn-
ingum hverju sinni og ákvarð-
ar upphæð aukagreiðslna.
Akvörðun um kjör þingmanna
hefur jafnan verið I höndum
þeirra sjálfra, en núverandi
fyrirkomulag var upp tekiö
1971. Áður var þingfararkaup
tiltölulega lágt, enda algeng-
ara þá, að menn sinntu öðrum
störfum ásamt þing-
mennsku”.
Framkoma
fréttamanna
Vafalaust hafa margir horft
á umræddan sjónvarpsþátt, en
ekki er hægt að taka undir það
með Mbl. að fréttamenn sjón-
varps valdi þvi ekki almennt
að stjórna þáttum sem þess-
um. Að visu skal það viður-
kennt, að einstaka fréttamenn
stofnunarinnar kunna sér ekki
hóf, a.m.k. stundum, og hafa
þann leiöinlega ávana að troða
eigin skoðunum upp á þá, sem
spurðir eru, hvað sem tautar
og raular. Slikt er ákaflega
hvimleitt og mesti misskiln-
ingur að halda að frekjulegar
spurningar flokkist undir góða
fréttamennsku. Snjail frétta-
maður getur knúið fram svör,
án slíkrar framkomu. Sem
betur fer getur sjónvarpiö
hrósað sér af góðu fréttafólki
yfirleitt, og sjálfsagt er að
taka tillit til þess, að þvi er oft
vandi á höndum, þegar gæta
þarf hlutleysis til manna og
málefna.
Fjdrhagslegt
sjdlfstæði
þingmanna
En svo aftur sé vikið að
kjörum þingmanna, þá eru
nefnd þrjú atriði I leiðara
Mbl., sem blaðið telur umdeil-
anleg. í fyrsta lagi sú ákvörð-
un þingmanna að hækka allar
aukagreiðslur til sin um 20%
s.I. haust á sama tima og allt
kaupgjald i landinu var bund-
ið. 1 öðru lagi fæðispeningar,
sem greiddir eru þingmönnum
sem búa i nágrannabyggðum
Reykjavikur, og loks i þriðja
lagi 200 þús. króna ferðastyrk
til þingmanna Reykjavfkur. 1
framhaldi af þvi segir:
„Þó að hér hafi verið nefnd
þrjú umdeilanleg atriði, er hitt
jafn ljóst, að margir þing-
menn hafa f járhagslegar
byrðar af þingmennsku. Þessu
starfi fylgir óhjákvæmilega
mikill kostnaður, sem rétt er
að greiða, enda mikilvægt
fyrir stöðu Alþingis, að fjár-
hagslegt sjálfstæði þing-
manna sé tryggt”.
Tillaga Eysteins
Jónssonar
Undir það skal tekið, að
tryggja verður fjárhagslegt
öryggi þeirra, sem þing-
mennsku gegna. Eysteinn
Jónsson,
fyrrv.
alþingis-
maður, var
þvi mjög
fylgjandi, að
launakjör
þingmanna
væru það
góð, að þeir
gætu helgað sig þingmennsk-
unni og séö sér farborða með
þingmannslaununum einum.
Þannig þarf það helzt að vera,
enda þótt það sjónarmið eigi
nokkurn rétt á sér, að viss
hætta er fólgin i þvl, ef þing-
menn slíta með öllu tengsl sin
við atvinnulifið. —a.þ.
ÞÉTTBÝLISFÓLK INN
A SVEITAHEIMILIN
— erindi um sumardvalir í sveitum lagt
fyrir Búnaðarþing í dag
Gsal—Reykjavik — 1 dag verður
lagt fyrir búnaðarþing erindi
Agnars Guðnasonar og Jónasar
Jónssonar um sumardvalir i
sveitum, en i erindi sinu segja
þeir, að fram liafi komiö sú hug-
mynd, að Upplýsingaþjónusta
landbúnaöarins og „Freyr"
gerðu i samvinnu á þvi könnun,
hvort vilji væri fyrir þvi i sveitum
að leigja húsnæöi til sumargesta,
og hver væri markaður fyrir slika
þjónustu.
Vilja f lutn ings menn þessa
máls, að kannaður verði hugur
fólks i sveitum til aö leigja her-
bergi, sumarbústaöi eða gömul
en þó ibúðarhæf hús yfir sumar-
mán uðina.
t greinargerð um málið segir
svo:
„Þetta er fyrst og fremst hugs-
að fyrir þéttbýlisfólk, sem vill
komast i „sveitasælu”, búa á
venjulegu sveitaheimili og fá
tækifæri til að kynnast fólki i
sveitum. Ákjósanlegt væri, að
morgunverður gæti fylgt
gistingu, þó er það ekki skilyrði,
sérstaklega þar sem hægt væri að
leigja húsnæði með góðri eldun-
araðstööu ",
Segja flutningsmenn, að á þvi
leiki enginn vafi, að fólk úr þétt-
býli muni notfæra sér i rikum
mæli gistingu á sveitaheimiium,
og aðstefnt verði að þvi, að milli-
liðakostnaður verði i algjöru lág-
marki. Þannig verði ekki stofnuð
gistimiðlun, heldur gert ráð fyrir
að það fólk, sem vill notfæra sér
gistingu á sveitaheimilum, hafi
beint samband við viðkomandi
heimili og panti gistingu með
góðum fyrirvara.
1 ráði er að prenta lista yfir þau
heimili i sveit. sem vilja taka þátt
i þessari starfsemi, ef málið hlýt-
ur samþvkki búnaðarþings.
Hefur komið fram hugmynd um
að þessi starfsemi hljóti nafnið
„Sveitasæla” eða annað slikt
nafn. 1 listanum yrðu birtar upp-
lýsingar og myndir af ibúðarhús-
unum.
„Akjósanlegt væri, að starf-
semi þessi gæti hafizt þegar á
þessu ári," segja flutningsmenn.
I lok greinargerðarinnar segir:
„Stuðlið að aukinni þekkingu og
gagnkvæmum kynnum milli
stétta! Verið með og takið þátt i
„Sveitasæiu".