Tíminn - 06.03.1975, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 6. marz 1975
TÍMINN
7
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm). Jón Helgason. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur i
Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrif-
stofur I Aðaistræti 7, simi 26500 — afgreiðslusimi 12323 —
auglýsingasimi 19523.
Verð I lausasöiu kr. 35.00.
Askriftargjaid kr. 600.00 á mánuði. Blaðaprent h.f.
Útfærsla fiskveiði-
lögsögunnar
Það var samkomulag milli stjórnarflokkanna,
þegar rikisstjórnin var mynduð, að fiskveiðilög-
sagan skyldi færð út i 200 milur fyfrir árslok 1975.
Það hafði verið afstaða Sjálfstæðisflokksins, að
fiskveiðilögsagan yrði færð út fyrir árslok 1974.
Framsóknarflokkurinn taldi rétt, að beðið yrði
eftiir úrslitum á fundi hafréttarráðstefnunnar,
sem haldinn verður i Genf 17. marz —10. mai i ár,
og tilkynna ekki útfærsluna fyrr en að honum
loknum. Jafnvel þótt ekki náist samkomulag á
þeim fundi, ætti staðan að verða orðin að ýmsu
leyti ljósari að honum loknum. Það hefur nú orðið
samkomulag milli stjórnmálaflokkanna, að út-
færsludagurinn verði ekki tilkynntur fyrr en að
Genfarfundinum loknum og að útfærslan komi til
framkvæmda einhvern tima á timabilinu milli 10.
mai til 13. nóvember, eða áður en landhelgis-
samningurinn við Breta frá 1973 fellur úr gildi.
Eins og kom fram i ræðu forsætisráðherra,
þegar hann svaraði fyrirspurn á Alþingi i fyrra-
dag, þarf að ræða sérstaklega við Dani vegna
Færeyja og Grænlands og við Norðmenn vegna
Jan Mayen áður en 200 milna fiskveiðilögsagan
er tilkynnt. Þessar viðræður við Dani verða ekki
neitt erfiðar, þvi að nokkurn veginn er ljóst
hvernig draga eigi miðlinu milli Islands annars
vegar og Grænlands og Færeyja hins vegar. Hins
vegar geta mörkin milli íslands og Jan Mayen
orðið deiluefni. Það er enn alþjóðlegt deilumál,
hvernig ákveða skuli fiskveiðilögsögu eða efna-
hagslögsögu eyja, sem eru óbyggðar, eða sama
og óbyggðar. Þetta er eitt af þeim deilumálum,
sem eftir er að leysa á hafréttarráðstefnunni.
Meðan þetta deilumál er enn óleyst á alþjóðleg-
umvettvangi,ereðlilegt að Islendingar áskilji sér
að sinni fyllsta rétt i þessum efnum, en endanleg
niðurstaða fari svo eftir þvi, hvaða alþjóðleg
regla skapast um eyjar eða þá eftir sérstöku
samkomulagi við Norðmenn, sem ekki er tima-
bært að gera nú. Þetta mál er mikilvægara en
ella sökum þess, að olia getur fundizt á hafs-
botninum einmitt þar sem deila getur risið um
mörkin milli íslands og Jan Mayen.
Þá er eðlilegt áður en útfærslan kemur endan-
lega til framkvæmda, að rætt sé við þær þjóðir,
sem nú stunda veiðar á svæðinu milli 50-200
milna, þvi að ekki er óeðlilegt að þær fái einhvern
umþóttunartima. Islendingar stefna að sjálf-
sögðu að þvi, að geta framkvæmt útfærsluna með
sem beztu samkomulagi við þær þjóðir, sem hafa
stundað veiðar á þessu svæði.
Rökin fyrir þvi, að Islendingar geta ekki dregið
útfærsluna lengur eru næsta augljós. Flestir fisk-
stofnarnir við ísland þola nú ekki meiri veiðar en
þær, sem íslendingar geta stundað. Meiri sókn
myndi valda ofnýtingu þeirra. Jafnvel þeir, sem
eru ihaldssamastir i hafréttarmálum, viður-
kenna nú orðið, að strandriki beri ekki að leyfa
öðrum fiskveiðar innan 200 milna, nema þegnar
þess geti ekki nýtt fiskstofnana þar til fulls. Sliku
er ekki til að dreifa, hvað íslendinga varðar.
Leiði hins vegar skynsamleg friðun til þess, að
íslendingar geti ekki fullnýtt fiskstofnana innan
200 milna markanna, kemur til athugunar að
heimila öðrum takmarkaðar veiðar, en þá innan
þeirra reglna, sem íslendingar einir setja. ís-
lendingar munu aldrei sætta sig við, að erlendir
aðilar eða dómstólar hafi eitthvert ákvörðunar-
vald um þau mál. Slikt vald á að vera i höndum
strandrikisins eins. -Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Tapar Helmut Schmidt
kosningunum 1976?
Úrslitin í Vestur-Berlín virðast slæmur fyrirboði
ÚRSLIT borgarstjórnar-
kosninganna i Vestur-Berlin
sl. sunnudag eru slæmur fyrir-
boði fyrir Helmut Schmidt og
flokk hans i þingkosningunum,
sem eiga að fara fram á næsta
ári. Það kann að hafa haft ein-
hver áhrif á úrslitin, að stjórn-
leysingjar rændu borgar-
stjóraefni og leiðtoga kristi-
lega flokksins, Peter Lorenz,
og höfðu hann i haldi, þegar
kosið var. Allar spár áður en
Lorenz var rænt, höfðu hins
vegar bent til þess, að kristi-
legir demókratar myndu auka
verulega fylgi sitt, en sósial-
demókratar tapa. Úrslitin
urðu þau, að kristilegir demó-
kratar juKu fylgi sitt úr38.4% i
43.9%, miðað við borgar-
stjórnarkosningarnar 1971, en
sósialdemókratar fengu ekki
nema 42.7% i stað 50.4% i
kosningunum 1971. Hins vegar
hélt Frjálslyndi flokkurinn
öllu betur hlut sinum, en hann
fékk nú 7.2%, en 8.4% i kosn-
ingunum 1971. Sósialdemó-
kratar verða nú að leita lið-
sinnis Frjálslynda flokksins,
en þeir höfðu hreinan meiri-
hluta áður.
Siðan siðari heimstyrjöld-
inni lauk, hafa sósialdemó-
kratar alltaf verið i meirihluta
i borgarstjórn Vestur-Berlinar
þar til nú. Mestan sigur unnu
þeir undir forustu Brandts
1963, en þá fengu þeir 60% at-
kvæðanna, en kristilegir
demókratar ekki nema 28%.
Furðulega mikil breyting hef-
ur þvi orðið á fylgi flokkanna
siðan. Þvi valda vafalaust
margar ástæður. Ein er sú, að
ýmis spilling fylgir langri
valdasetu sama flokks og hef-
ur það þótt sannast i Vestur-
Berlin i seinni tið, þvi að ýmsir
minni spámenn sósialdemó-
krata hafa orðið uppvisir að
þvi að draga sér fé eða þiggja
mútur. Hér hafa að visu ekki
verið um stórfelld afglöp að
ræða, en nóg til þess að ýta
undir þá skoðun, að timi væri
til þess kominn að skipta um
stjórn. Þá hefur borgarstjórn-
in verið óheppin með ýmsar
stórframkvæmdir. T.d. þykir
nú sýnt, að Tegel-flugvöllur-
inn, sem kostaði 450 millj.
marka, hafi verið miðaður við
miklu meiri flugumferð en
eðlilegt var. T.d. var reiknað
með 7.5 milljón flugfarþegum
þar 1974, en þeir urðu 3.5 millj.
Þá hefur verið hafizt handa
um miklar byggingar fyrir
ráðstefnur, sem nú þykirsýnt,
að ekþi komi að tilætluðum
notum. Allt þetta hefur orðið
til að vekja vantrú á áfram-
haldandi stjórn sósialdemó-
krata.
ÞAÐ ER ekki heldur óllk-
legt, að þróun alþjóðamála
hafi haft nokkur áhrif á kosn-
ingaúrslitin. Vestur-Berlin
hefur vissulega notið góðs af
hinum nýja samningi fjór-
veldanna um stöðu borgarinn-
ar og Austur-Þjóðverjar hafa
veitt ýmsar tilslakanir i sam-
bandi við samgöngur og ferða-
lög. Hins vegar munu Vestur-
Berlinarbúar hafa vænzt
meira. Athygli vakti það, að
Frans-Josef Strauss fékk
næstum konunglegar móttök-
ur, þegar hann kom til Vestur-
Berlinar til að taka þátt i
kosningabaráttunni. Um 10
þús. manns sóttu fund hans, en
ekki nema 6 þús. manns fund,
sem þeir Helmut Schmidt og
Willy Brandt héldu sameigin-
lega. Strauss lýsti þvi yfir við
mikinn fögnuð fundarmanna,
að stefna bæri að þvi að Berlin
yrði höfuðborg þýzka rlkisins.
Peter Lorenz
Hann hlaut þó enn betri'undir-
tektir, þegar hann ásakaði
sigurvegarana i síðari heims-
styrjöldinni fyrir striðsglæpi.
Margt bendir til, að Strauss sé
nú mjög aö styrkja stöðu sina
sem næsta kanslaraefni kristi
legra demókrata.
Framundan eru nú fylkis-
kosningar i fjórum fylkjum og
verða úrslit þeirra sennilega
talin gleggra merki um við-
horf þýzkra kjósenda en úrslit
borgarstjórnarkosninganna I
Vestur-Berlin, sökum þess, að
ekki verður fullyrt, hvaða
áhrif ránið á Lorenz kann að
hafa haft á þau. Þess vegna
verður umræddum fylkiskosn-
ingum vafalaust veitt mikil
athygli.
Úrslita þessara kosninga er
ekki langt að biða, þvi að hin
fyrsta þeirra fer fram á
sunnudaginn kemur. Hún
verður I Rheinland-Pfalz, en
þar hafa kristilegir demókrat-
ar nú meirihluta og er Helmut
Kohl, formaður flokksins, for-
sætisráðherra stjórnarinnar
þar. Miklu skiptir fyrir Kohl,
að kristilegir demókratar auki
fylgi sitt, þvi að ella mun hon-
um veitast erfitt að koma til
greina sem kanslaraefni.
Hann er nú annars oftast
nefndur sem kanslaraefni
kristilegra demókrata, ásamt
Strauss og Gerhard Stolten-
berg, forsætisráðherra i
Schleswig-Holstein, en þar
verður kosið til fylkisþings 13.
april. Úrslitin i þessum tvenn-
um kosningum, geta ráðið þvi
hvorum þeirra Kohl eða
Stoltenberg verður að lokum
teflt fram gegn Strauss sem
kanslaraefni. Keppi þeir Kohl
og Stoltenberg hart sem
kanslaraefni, gæti það orðið
vatn á myllu Strauss og tryggt
honum sigurinn. Af framan-
greindum ástæðum geta kosn-
ingarnar i Rheinland-Pfalz og
Schleswig-Holstein orðið ör-
lagarikar, þvi að þær eru eins
konar glima milli Kohls og
Stoltenbergs.
Sú kosningin, sem getur orð-
ið mesta vísbendingin um
fylgi flokkanna, fer fram i
Nordrhein-Westfalen 4. mai.
Hér er um að ræða stærsta
fylki Vestur-Þýzkalands, sem
hefurum 17 millj. ibúa. Kristi-
legi flokkurinn er nú stærsti
flokkurinn þar, en samstjórn
sósialdemókrata og Frjáls-
lynda flokksins fer með völd. 1
kosningunum þar 1971 fengu
kristilegir demókratar 95 full-
trúa, sósialdemókratar 94 og
Frjálslyndi flokkurinn 11. Það
myndu þykja söguleg úrslit, ef
kristilegir demókratar næðu
hreinum meirihluta. Af þvi
yrðu vafalitið dregnar
ályktanir um likleg úrslit
þingkosninganna 1976.
Þann 4. mai fara einnig
fram fylkiskosningar I Saar-
héraði, en þar eru kristilegir
demókratar nú I meirihluta.
1 ÞEIM fylkiskosningum,
sem fóru fram á siðastl. ári,
juku kristilegir demókratar
yfirleitt verulega fylgi sitt, en
þó hvergi meira en I Bayern,
þar sem Strauss ræður rikj-
um. Sósialdemókratar töpuðu
að sama skapi. Haldist þetta
áfram i fylkiskosningunum
nú, horfir ekki vel fyrir sósial-
demókrötum i þingkosningun-
um á næsta ári. Helzta von
þeirra er nú bundin við per-
sónulegt fylgi Helmut
Schmidts, sem er traustur og
einbeittur persónuleiki og þvi
Þjóðverjum aðskapi. Hann er
einnig snjall ræðumaður. 1
þingkosningunum skiptir fátt
meira fyrir flokkana en að
geta teflt fram álitlegu kansl-
araefni. Þar eru kristilegir
demókratar i vanda staddir.
Strauss er tvimælalaust meiri
persónuleiki en þeir Kohl og
Stoltenberg, en hins vegar
getur hann frekar fælt óháða
kjósendur frá flokknum. Fátt
vekur nú meiri eftirvæntingu i
sambandi við vestur-þýzk
stjórnmál en það hver keppi-
nautur Helmut Schmidts verð-
ur.
Þ.Þ.