Tíminn - 18.03.1975, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 18. marz 1975.
TÍMINN
9
r
v.
Útgefandi F’ramsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm). Jón Heigason. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur í
Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrif-
stofur i Aðalstræti 7, sími 26500 — afgreiðslusimi 12323 —
auglýsingasími 19523.
Verð i lausasölu kr. 35.00.
Áskriftargjald kr. 600.00 á mánuði. Blaðaprent h.f.
Konur, sem eru
beittar órétti
Það var vissulega sjálfsögð réttarbót og viður-
kenning fyrir giftar konur, sem vinna utan
heimilisins, þegar þær fengu rétt til viss frá-
dráttar i sambandi við álagningu skatta. Sú
réttarbót þeim til handa varð hins vegar til þess
að nýr misréttur kom til sögunnar, þar sem kon-
ur, er vinna ekki utan heimilis, njóta ekki sömu
réttinda eða skattafrádráttar og þær, sem vinna
utan heimilisins.
Óneitanlega vinna þær konur, sem starfa utan
heimilis, gagnleg störf, sem eru verð viðurkenn-
ingar af hálfu þjóðfélagsins. En þetta gildir ekki
siður um starf þeirra kvenna, sem vinna ein-
göngu heimilisstörf. Meðan við búum við þjóð-
félag, sem litur á heimilin sem helzta hyrningar-
stein sinn, verða störfin, sem þar eru unnin, að
vera ekki minna metin en önnur störf. Þetta er þó
ekki gert með framkvæmd skattalaganna i dag.
Hið fullkomna jafnrétti i þessum efnum er
vafalitið það, að hver þegn þjóðfélagsins sé talinn
sjálfstæður skattþegn og jafn öðrum fyrir lögun-
um eftir að hann hefur náð tilskyldum aldri,
hvort heldur sem hann er karl eða kona. Konan á
að halda áfram að vera sjálfstæður skattþegn,
hvort heldur sem hún er gift eða ógift. Hjá hjón-
um eiga tekjur heimilisins að skiptast milli
þeirra og hvort þeirra um sig að vera sjálfstæður
skattþegn. Þá fyrst, þegar þetta hefur verið gert,
viðurkenna skattalögin fullkomlega jafnrétti
kynjanna.
Eins og skattalögin hafa verið og eru enn, verð-
ur ekki annað séð en að þau telji heimilishald
refsivert og hvetji fólk til þess að ganga ekki i
hjónaband. Karl og kona, sem búa saman án
hjónabands, njóta t.d. miklu meiri skattfriðinda
en hjón. Einkum gildir þetta þó, ef konan vinnur
eingöngu þau störf, heimilisstörfin, sem þjóð-
félagið telur þó annað veifið að sé ein mikilvæg-
ustu störfin, sem unnin eru i þágu þess.
Það gæti orðið eftirminnilegur atburður á
kvennaárinu, ef Alþingi stigi þau spor áður en þvi
er lokið, að tryggt væri fullkomið jafnrétti i
skattamálum og konur, sem vinna eingöngu
heimilisstörf, séu ekki settar skör neðar en aðrar
kynsystur þeirra. Það væri ekki heldur óviðeig-
andi viðurkenning skattalaganna á gildi hjóna-
bandsins, að hætt væri að gera það refsivert á
þann hátt, að hjón njóti minni skattfriðinda en
aðrir.
Gjaldeyrisöflunin
Óþarft er að rifja það upp, að staðan i gjald-
eyrismálum þjóðarinnarer mjög erfið um þessar
mundir. Til að bæta hana þarf einkum að gera
tvennt.
1 fyrsta lagi þarf að spara gjaldeyri sem mest.
Hér er ekki sizt mikilvægt, að neytendur kaupi
sem mest innlendar vörur.
í öðru lagi þarf að auka gjaldeyrisöflunina. Hér
skiptir miklu máli, að Seðlabankinn fylgi vel þvi
markmiði sinu, ,,að peningamagn i umferð og
framboð lánsfjár sé hæfilegt miðað við það, að
verðlag haldist stöðugt og framleiðslugeta at-
vinnuveganna sé hagnýtt á sem fyllstan og hag-
kvæmastan hátt”.
Þ.Þ
ERLENT YFIRLIT
Wilson fékk hagstæð
úrslit í Dublin
Þjóðaratkvæðagreiðslan getur samt orðið tvísýn
FYRIR réttri viku, eða á
þriðjudaginn var, lauk i
Dublin fundi æðstu manna
Efnahagsbandalags Evrópu,
. sem lauk með hátíðlegri við-
höfn um miðnættið, þegar for-
sætisráðherrarnir og utan-
rfkisráðherrar þeirra komu
saman og Harold Wilson var
færð mikil terta, sem á var
letrað: EBE Dublin, 1975
Happy Birthday Haroíd, en
hann varð 59 ára þennan sama
dag. Áður voru þó ráðherrarn-
ir bUnir að færa Wilson aðra
stærri afmælisgjöf, eða að
fallast á helztu óskir hans um
breytingar á þeim kjörum,
sem Bretar urðu að sætta sig
við, þegar þeir urðu aðilar að
bandalaginu 1972 f stjórnartið
Heaths. Það gekk þó ekki
þrautalaust á fundinum i
Dublin að koma fram þessum
breytingum. En samkomulag
náðist eftir mikið þjark og
þref, og allir lýstu sig ánægða
að lokum.
Samkvæmt samkomulaginu
i Dublin verður samningum
um aðild Breta að Efnahags-
bandalaginu ekki breytt. Hins
vegar fá Bretar fyrirheit um
endurgreiðslu á vissum hluta
tillags sins til bandalagsins, ef
það er metið of hátt sam-
kvæmt sérstökum reglum,
sem eru miðaðar við ástand
gjaldeyrisstöðunnar og vöxt
þjóðarframleiðslu. Þó er
endurgreiðslan bundin við
visst lágmark. Þá fá Bretar
meira frjálsræði til að leyfa
innflutning á ostum og fleiri
mjólkurvörum frá Nýja-Sjá-
landi, en það er talið hag-
kvæmt brezkum neytendum.
Hér var samið mest' á kostn-
að Dana og Hollendinga, þvi
að þeir flytja allmikið af ost-
um til Bretlands, en báðir
töldu sér þetta þó hagkvæm-
ara en að eiga á hættu, að
Bretland færi úr Efnahags-
bandalaginu.
Frómt frá sagt, verður ekki
talið, að þetta samkomulag
færi Bretum stóran ávinning,
en samt nokkra leiðréttingu,
sem gerir Wilson auðveldar að
mæla með áframhaldandi að-
ild Breta að bandalaginu i
þjóðaratkvæðagreiðslunni,
sem er fyrirhuguð i' júni næst-
komandi. Þegar atkvæði voru
greidd f brezka þinginu um að-
ildarsamninginn á sinum
tima, greiddi mikill meirihluti
þingmanna Verkamanna-
flokksins atkvæði á móti hon-
um, sumir vegna þess, að þeir
voru andvigir aðild undir öll-
um kringumstæðum, en aðrir
vegna þess, að þeir töldu
samninginn ekki nógu hag-
stæðan. Wilson var i seinni
hópnum. Fyrir kosningarnar i
febrúar 1974, lýsti Verka-
mannaflokkurinn yfir þvi, að
hann myndi beita sér fyrir
endurbótum á samningnum og
láta siðan fara fram þjóðarat-
kvæðagreiðslu um aðildina.
Afstaðan til aðildarinnar
myndi mjög fara eftir þvi,
hvaða lagfæringar fengust
fram, en óskirnar um þær
voru bornar fram af
Gallaghan utanrikisráðherra
i april i fyrra.
WILSON vildi ekki lýsa þvi
yfir opinberlega eftir fundinn,
hvort hann myndi mæla með
aðildinni við þjóðaratkvæða-
greiðsluna. Hann sagði, að það
mál yrði rætt i rikisstjórninni
og yrði ákvörðun hennar birt
fyrir páska. Wilson hefur áður
lýst yfir þvi, að einstakir ráð-
herrar muni hafa frjálsar
hendur f þessum efnum og
ekki verða bundnir af ákvörð-
Wilson.
un meirihluta stjórnarinnar.
Sllkt hefur aðeins komið einu
sinni fyrir i Bretlandi, að ráð-
herrar, sem voru I minnihluta
i stórmáli, fengu slikt frjáls-
ræði, án þessað’fara úr stjórn-
inni. Þetta þykir sönnun þess,
hve viðkvæmt málið er i
Verkamannaflokknum.
Almennt er búizt við þvi eft-
ir fundinn I Dublin, að Wilson
muni mæla með þvi við
kjósendur, að þeir samþykki
aðild. og slikt hið sama muni
flestir hinna ráðherranna
gera. Þó er vist að nokkrir
áhrifamiklir ráðherrar verða
á móti, og eru meðal þeirra
Foot og Benn og Barbara
Castle. I ráðuneytinu eru alls
23ráðherrar, og er það nú tal-
in likleg skipting, að 15 verði
með aðildinni en 8 á móti. Þá
eru flestir helztu leiðtogar
verkalýðshreyfingarinnar á
móti aðildinni. Leiðtogar
Ihaldsflokksins og Frjáls-
lynda flokksins munu mæla
með aðildinni, en þó þykir
vist, að talsverður hluti
Ihaldsflokksins muni snúast
gegn henni, undir forustu
Enoch Powells. Það þykir nú
liklegt, að það verði höfuðrök-
semdin gegn aðildinni, að hún
skerði sjálfsforræði Bret-
lands. Þá er nokkuð óttazt, að
andstæðingar aðildarinnar
gripi til þess bragðs, aö snúa
þjóðaratkvæðagreiðslunni upp
i eins konar mótmæli gegn
vaxandi dýrtið og atvinnuleysi
sem þeir reyni að færa á
reikning Efnahagsbandalags-
ins. Takist þeim það, getur
andstaðan gegn aðildinni orðið
býsna sterk.
SAMA daginn og samkomu-
lagið náðist i Dublin, fór fram
umræða i brezka þinginu um
hvita bók, sem stjórnin hafði
birt um væntanlega tilhögun
þjóðaratkvæðagreiðslunnar,
en i framhaidi af henni mun
stjórnin leggja fram fyrir
páskahléið sérstakt frumvarp
um þjóðaratkvæðagreiðsluna.
sem hún hyggst að fá afgreitt
fljótlega eftir páskana. Það
var Edward Short, leiðtogi
Verkamannaflokksins i neðri
deildinni, sem fylgdi hvitu
bókinni úr hlaði, en af hálfu
thaldsflokksins talaði Marga-
ret Tatcher og var þetta
jómfrúræða hennar i þinginu
sem formanns Ihaldsflokks-
ins. Hún lýsti yfir þvi, að
flokkur hennar myndi snúast
gegn þjóðaratkvæðagreiðsl-
unni og teldi hana bæði óþarfa
og marklausa, enda væri efnt
til hennar I þeim eina tilgangi
að reyna að komast hjá þvi, að
málið ylli klofningi i Verka-
mannaflokknum. Rikisstjórn-
in skýtur málinu til þjóðarinn-
ar, sagði Thatcher, af þeirri
ástæðu einni, að hún er ófær
um að taka sjálf ákvörðun um
málið. Slik stjórn á að segja af
sér. Thatcher talaði skörug-
lega að vanda og hlaut góðar
undirtektir flokkssystkina
sinna. Short, sem þykir heldur
laginn ræðumaður, var sagður
hálfvandræðalegur i viðureign
sinni við frúna.
I ræðu sinni, gerði Short ráð
fyrir þvi, að þjóðaratkvæða-
greiðslan færi fram mánudag-
inn 23. júni, en samkvæmt sið-
ustu fréttum þykir nú liklegra
að hún fari fram mánudaginn
16. júni. Af umræðunum var
það ljóst, að það verður mikið
deilumál, hvort safna á at-
kvæðum saman i London og
telja þau þar i einu lagi, eins
og lagt er til i hvitu bókinni,
eða hvort þau skulu talin i
einstökum kjördeildum,
kjördæmum, eða landshlut-
um. Þingmenn þjóðernissinna
i Skotlandi og Wales eru mjög
andvigir þvi, að atkvæðin
verði talin i einu lagi I London.
Tvimælaiaust virðist það, að
þetta mál muni setja megin-
svip á brezk stjórnmál næstu
þrjá mánuðina. — Þ.Þ.