Tíminn - 26.03.1975, Blaðsíða 7
Miövikudagur 26. marz 1975.
TÍMINN
7
tjtgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm). Jón Helgason. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur i
Edduhúsinu viö Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrif-
stofur i Aöaistræti 7, simi 26500 — afgreiðslusimi 12323 —
augiýsingasimi 19523.
Verð i lausasölu kr. 35.00.
Askriftargjald kr. 600.00 á mánuði. Blaöaprent h.f.,
Þremenningarnir
Þótt þeir Ragnar Arnalds, Lúðvik Jósefsson og
Magnús Kjartansson séu enn hafðir i fararbroddi
hjá Alþýðubandalaginu, er það bersýnilegt, að það
eru aðrir menn, sem ráða þar orðið stefnunni og
ferðinni og samkvæmt þvi verða þeir Ragnar,
Lúðvik og Magnús að haga sér. Þess vegna verða
þessir þremenningar nú að stiga þau þungu spor,
að afneita sem rækilegast öllu þvi, sem þeir héldu
fram og beittu sér fyrir um þetta leyti á siðastliðnu
ári.
Um þetta leyti á siðastl. ári, var vinstri stjórnin
að undirbúa frumvarp um efnahagsráðstafanir.
Þá var ljóst, að atvinnuvegirnir myndu ekki með
neinu móti getað risið undir þeim kauphækkunum,
sem fólust i nýgerðum kjarasamningum og námu
40-50% i mörgum tilfellum. Viðskiptakjörin voru
þó enn sæmilega hagstæð, a.m.k. miðað við það,
sem nú er. Þeir Ragnar, Lúðvik og Magnús voru
þá sammála um, að óhjákvæmilegt yrði að festa
kaupgjaldsvisitöluna næstu mánuðina. Það eitt
myndi þó ekki nægja, heldur yrði til viðbótar að
banna næstu mánuði allar hækkanir samkvæmt
hinum nýju kjarasamningum, sem væru umfram
20%. Hvort tveggja þetta þýddi stórlega minnkað-
an kaupmátt launa, miðað við það sem nýju kaup-
gjaldssamningarnir gerðu ráð fyrir. Ragnar, Lúð-
vik og Magnús hikuðu ekki við að gripa til þessar-
ar kjaraskerðingar, þvi að þeir töldu hana óhjá-
kvæmilega, ef ekki ætti að kippa grundvellinum
undan þvi, sem höfuðmáli skipti, atvinnuörygginu.
Þannig fylgdu þeir þremenningarnir raunsærri
og ábyrgri stefnu i efnahagsmálum um þetta leyti
i fyrra. Þvi er ekki furðulegt, þótt margir hafi orð-
ið undrandi, sem hlýddu á þá Ragnar og Lúðvik i
eldhúsdagsumræðunum. Þar komu fram ger-
breyttir menn. Þar forsæmdu þeir fyrst og fremst
þá efnahagsstefnu, sem hafði verið mörkuð með
umræddu frumvarpi vinstri stjórnarinnar i fyrra
og núv. rikisstjórn hefur fylgt i höfuðdráttum
siðan, enda þótt hún hafi orðið að gripa til enn rót-
tækari aðgerða, sökum núverandi viðskiptakjara.
En þeir Ragnar og Lúðvik eru ekki einir um
það að verða þannig að snúast gegn þvi, sem þeir
fylgdu um þetta leyti i fyrra. Um þetta leyti i fyrra
gekk Magnús Kjartansson milli þingflokkanna og
leitaði eftir þvi, að þeir lýstu fylgi sinu við uppkast
að samningi, sem hann hafði haft forustu um að
gera við ameriska auðhringinn Union Carbide um
byggingu málmblendiverksmiðju við Hvalfjörð.
Stuðningsflokkar vinstri stjórnarinnar lýstu allir
fylgi sinu við samninginn. Þó munu tveir menn i
þingflokki Alþýðubandalagsins, Jónas Árnason og
Lúðvik Jósefsson, hafa verið á móti. Allir hinir
þingmenn bandalagsins fylktu sér um Magnús og
stefnu hans. óhætt er að segja, að enginn maður á
Alþingi var þá áhugasamari um framkvæmd
þessa máls en Magnús Kjartansson, enda var það
fyrst og fremst verk hans. Nú hefur þetta snúizt
þannig við, að enginn afneitar þvi meira og hávær-
ar en sami Magnús, og hefur þó verið samið um
mikla hækkun á rafmagnsverði og minna framlag
íslendinga. Sjaldan eða aldrei hefur barnsfaðir
reynt að afneita afkvæmi sinu eins áberandi og
Magnús gerir i þessu máli, enda þótt allar blóð-
rannsóknir og önnur matsatriði gangi honum i
óhag.
Þannig eru þeir Ragnar, Lúðvik og Magnús nú
látnir afneita fyrri stefnu og verkum. Þvi stjórna
þau öfl i Alþýðubandalaginu, sem komu i veg fyrir
myndun nýrrar vinstri stjórnar, og ætluðu sér að
hagnast á stjórnarandstöðu á erfiðum timum.
Eftir er að sjá hvort sá leikur heppnast Þ.Þ.
Joseph C. Harsch, The Cristian Science AAonitor:
Zionistar hafa verið
Kissinger erfiðir
Dregur hann sig brdðiega í hlé?
Sadat og Kissinger
Hin misheppnaða tilraun
Kissingers til að ná nýju
samkomulagi milii israels-
manna og Egypta, hefur ýtt
undir þann oröróm, aö hann
muni bráölega hætta störf-
um sem utanrikisráðherra.
Grein sú, sem hér fer á eftir,
var skrifuö rétt áður en Kiss-
inger fdr f siöustu för sína til
Austurianda nær.
UM þessar mundir virðist öll-
um frjálst að gagnrýna Henry
Kissinger, og raunar siður að
gera það. Löggjafarnir og
starfandi blaðamenn i Was-
hington keppast við að tilnefna
liklegan eftirmann hans sem
utanrikisráðherra Bandarikj-
anna.
Tveir menn eru tiðast
nefndir i þessu sambandi, eða
þeir Elliot Richárdson og Mel-
vin Laird. Margir af æðstu
embættismönnum rikisins
myndu fagna hvorum þeirra
sem væri i stað Kissingers,
sem allt i einu er hættur að
vera yfir alla gagnrýni hafinn.
En áður en lengra er haldið
er rétt að gera greinarmun á
tvennu i þessu sambandi.
Annars vegar er sú hugmynd,
að Henry Kissinger eigi að
hætta og nýr maður að taka
yið sem utanrikisráðherra
Bandarikjanna, en hins vegar
er það, hvenær hentast sé að
þetta gerist.
ENGINN getur nokkru sinni
orðið ómissandi i sinu starfi.
Hið máttuga bandarfska lýð-
veldi hefur afborið jafn áfalla-
laust brotthvarf Franlins De-
lano Roosevelts, J. Edgars
Hoovers og Richards M.
Nixons af valdastóli. Það mun
einnig afbera þau umskipti, að
Henry Kissinger hverfi að
öðrum störfum en hann gegnir
nú.
Kissinger mun á sinum tima
hneigja sig til áhorfenda og
ganga út af sviðinu i Washing-
ton — sennilega til þess að rita
endurminningar sinar. Vafa-
mál er, hvort nokkur maður
biður þess með jatn mikilli
óþreyju og hann sjálfur að sú
stund renni upp. en hitt er svo
annað mál, að hann fær ekki
við þvi gert, að hann er Henry
Kissinger, og hefði þvi ekkert
á móti þvi að brottförin yrði
með nokkurri viðhöfn og fá-
einir lúðrar þeyttir i þvi til-
efni.
ÞVt er auðvitað ekki til að
dreifa, að Henry Kissinger sé
ómissandi fremur en aðrir
menn, og hann getur þvi látið
af störfum þegar þar að kem-
ur án þess að óbætanlegur
skaði sé skeður. Hitt er svo
annað mál, að ákaflega erfitt
er að benda á einhvern annan,
sem geti einmitt á þessari
stundu tekið við og haldið
áfram samningaumleitunum i
löndunum fyrir botni Miðjarð-
arhafsins án þess að á hægi
eða truflun verði á eðlilegu
framhaldi.
Hvort tveggja gæti orðið
jafn háskalegt. Ef verulega
hægir á framvindunni þarna
eystra, eða röskun verður á
eðlilegu framhaldi, gæti þá og
þegar dunið yfir okkur öll ný
styrjöld milli Araba og tsra-
elsmanna með öllum þeim
hættum, sem henni geta fylgt.
SANNLEIKURINN er sá, að
gagnrýnin, sem Henry Kiss-
inger sætir, er að mestu leyti
frá Zionistum runnin. Þeir
heyja nú æðisgengna loka-
orrustu i siðustu skotgröf i
áróðursstyrjöld sinni gegn af-
sali hinna hernumdu svæða.
Ef einhver reynir að vinna að
þvi, að hernumdu svæðin verði
látin af hendi, liggur beinast
viö að ráðast gegn honum með
þvi aö saka hann um andstöðu
viö zionismann. Þegar Kiss-
inger er sakaður um sllkt er
erfitt að afsanna það, þar sem
svo vill til, að hann nýtur virð-
ingar og velvildar ráðamanna
bæði I Damaskus og Kairó.
Henry Kissinger getur ekki
á ókominni tið unnið neinar
þrekraunir, sem jafnist á við
það afrek hans að koma að
nýju á samskiptum Banda-
rikjamanna og Kinverja. Hinu
verður samt ekki neitað, að
enn sem komið er hefir hann
engan vanda leyst jafn erfiðan
og flókinn og að brúa tilfinn-
ingagjána milli Israelsmanna
og Arabaþjóðanna umhverfis
þá.
1 raun og veru er afar auð-
velt að hugsa sér, að forsjónin
hafi einmitt lumað á Kissinger
til þess að taka þetta hlutverk
aö sér á þessari stundu. Hefðu
Zionister nokkurn tima þolað
útlendingi það, sem þeir hafa
sætt sig við af hálfu dr. Kiss-
ingers, enda þótt þeir sýni
augljósa tregðu við hvert fót-
mál?
ENDA þótt enginn maður sé
ómissandi sýnist erfitt að
komast af án dr. Kissingers
viö það að reka endahnútinn á
friðarsamningana fyrir botni
Miðjarðarhafsins — ef unnt
reynist þá að koma á sáttum.
En við komumst sennilega að
raun um fyrir mitt sumar,
hvort samningum verður
komið á eða ekki.
Þá má einnig nefna loka-
þáttinn i samningunum um
gereyðingarvopnin, en hann á
einmitt að fara fram á næst-
unni. Efalitið langar Kissinger
til að leiða þessa samninga til
lykta, eins og samningana i
löndunum fyrir botni Miðjarð-
arhafsins. Og ef til vill vildi
hann láta verða sitt siðasta
embættisverk að taka á móti
Leonid Brézjnéf þegar hann
kemur til Washington. Það
væri hæfilegur lokaþáttur i
hinum stórbrotna leik Kiss-
ingers. Hvaða tinda ætti hann
annars eftir að klifa, ef honum
hefði þá tekizt að koma á friði i
löndunum fyrir botni Miðjarð-
arhafsins og lánazt að koma
saman frumdrögum að samn-
ingum um gereyðingarvopn-
in?
HEIMSÖKN Brézjnéfs væri
hentug stund til lokaþáttarins
og rökrétt að velja hana. Þar
meö væri rekinn endahnútur-
inn á þær gifurlegu breyting-
ar, sem orðið hafa á hlutverki
Bandarikjamanna meðal
þjóðanna siðan dr. Kiss-
inger varð við kvaðningu
Nixons forseta og kom til Was-
hington árið 1969. Sú kvaðning
var öllu óvæntari og vakti
meiri undrun en flestar aðrar
stööuveitingar Nixons. Þannig
stóð sem sé á, að dr. Kissinger
studdi Nelson Rockefeller sem
forsetaefni Republikana-
flokksins á flokksþinginu árið
1968. Þegar tilnefning forseta-
efnisins var um garð gengin á
flokksþinginu hvarf hann á
burt frá Miami i þeirri trú, að
stjórnmálaafskiptum hans
væri þar með lokið.
Sanngjarnt og eðlilegt virð-
ist að fresta frekari ádeilum
og gagnrýni á dr. Kissinger að
sinni, að minnsta kosti þar til
séð verður, hver niðurstaðan
verður i löndunum fyrir botni
Miðjarðarhafsins.