Tíminn - 27.03.1975, Blaðsíða 6
6
TÍMINN
Fimmtudagur 27. marz 1975.
Ingólfur Davíðsson:
Byggt og búið í
gamla daga
LXVII
.Boston’
Blik, ársrit Vestmannaeyja,
hefur lánað myndir og skýring-
ar i þennan þátt.
Hér er mynd af svokallaðri
Miðbúð eða Godthaabsverzlun i
Vestmannaeyjum. Langa húsið
á miðri myndinni er verzlunar-
húsið með búð i austurenda (til
hægri) og vörugeymslu i
vesturenda. Húsið var 30 álna
langt og 15 álna breitt. Það var
byggt á árunum 1831—1833.
Húsið var rifið árið 1895 og þá
fleiri hús verzlunarinnar og
brakið úr þeim flutt austur i Vik
i Mýrdal. Bryde einokunar-
kaupmaður átti þá verzlunar-
hús þessi, og lét byggja úr
timbrinu stórt hús i Vik, þar
sem hann hafði þá hafið verzl-
unarrekstur.
ráðskonu sinni, en það var engin
önnur en frú Sigriður fyrri kona
Breiðfjörðs. Þau skildu sam-
vistir eftir eins árs hjúskap eða
svo, eins og kunnugt er úr sög-
unni.
Litlu ibúðarhúsin eru „hjall-
arnir”, byggðir úr torfi og
grjóti. Kletturinn gnæfir yfir.
Ýmsir kunnir prestar hafa
setið Ofanleiti i Vestmannaeyj-
um með sæmd og prýði. Einn
þeirra var séra Brynjólfur
Jónsson. Hann var skipaður
prestur að Ofanleiti i ágústmán-
uði 1860. Þá hafði hann verið að-
stoðarprestur i Eyjum i átta ár.
Séra Brynjólfur byggði Ibúðar-
hús á Ofanleiti árið 1863. Það
sést hér á myndinni. Lengst til
vinstri er gamla skemman á
prestsetrinu. Hún var áður bæn-
hús þar.
Vestmannaeyjaskip.
Ofanleiti (byggt 1863).
Hann sat á sömu þóftinni við
sömu árina samtals 38 vertiðir.
ögmundur hét hann og var
ögmundsson. Hann fluttist til
Vestmannaeyja árið 1866. Þá
varhann á 18. árinu. Hann réðst
þá háseti á áttæringinn Gideon
hjá Árna Diðrikssyni bónda og
formanni i Stakkagerði. Með
honum réri hann tvær vertiðir.
Árið 1869 gerðist Hannes
Jónsson, siðar kunnur hafn-
sögumaður i Eyjum, formaður
á Gideon, þá 17 ára gamall. Þá
réðst ö.ö. háseti hans. Siðan
réri hann með Hannesi 36 vetr-
arvertiðir og var þannig háseti
á hinu kunna aflaskipi Gideon
alls 38 vetrarvertiðir. Þarna
réri hann allt af á sömu þóftunni
og við sömu árina.
Gamall sjómaður.
Húsið með skertu stöfnunum
er ibúðarhús verzlunarstjórans.
Það hélt Godthaabsnafninu til
siðustu stundar eða 143 ár. Það
fór undir hraun i marzmánuði
1973. Þá hafði það verið eign og
skrifstofuhús Einars rika i Eyj-
um um nokkurt árabil.
Eitt af þeim smáhúsum eða
tómthúsum lengst til hægri á
myndinni er Breiðfjörðshús,
kennt við Sigurð skáld Breið-
fjörð, en hann byggði það og hóf
þar hjúskaparlif sitt 1827 með
fyrri eiginkonu sinni frú Sigriði
Nikuiásdóttur. Siðar hét hús
þetta Ottahús, kennt við Otta
Jónsson, sem þar bjó lengi með
Bostonhéthús á sinum tima i
Vestmannaeyjum. Það var
byggt um eða eftir siðústu alda-
mót. Fyrst var það brauðbúð.
Árið 1911 var siminn lagður
milli Eyja og lands. Þá varð
þetta hús simstöðin i Eyjum, og
var það i eitt ár.
1 þessu húsi hóf Jakobsen
verzlun sina i Eyjum. Og Einar
riki hóf þar einnig framtak sitt i
byggðarlaginu árið 1924 þá 18
ára gamall (Blik) 1972
Sjá Vestmannaeyjaskip, eins
og þau voru gerð eða sniðin,
þegar þau voru smiðuð i Eyjum.
En nafnkunnustu opin skip vest-
manneyskra sjómanna á sið-
ustu öld voru smiðuð i Landeyj-
um. Þorkell Jónsson bóndi á
Ljótarstöðum var frægastur
skipasmiður i suðursýslum
landsins á siðustu öld. Árið 1836
smiðaði hann hin happsælu og
nafnkunnu skip Eyjabúa:
Gideon, Trú og Isak.
Litum á sjóklæddan gamla
manninn!
ö.ö. er i sögu Eyjanna kennd-
ur við tómthús sitt Landakot.
Byggð I Vestmannaeyjum (1870-1880).