Tíminn - 04.04.1975, Blaðsíða 8

8
HMINN
Föstudagur 4. aprll 1975.

Anatóll Karpov. Fæddur 23. mal 1951. Fimmtán ára varft hann meistari, 18ára heimsmeistarilunglinga-
flokki og alþjóölegur meistari og 1S ára stórmeistari. Sigurvegari á alþjóöamótum I Moskvu áriö 1971,
Hastings 1971-1972, San-Antonio 1972, Leningrad 1973, Madrid 1973.Evrópumeistari áriö 1973 og tvofald-
ur sigurvegari á Olympiuskákmótinu. (Ljósmynd APN)
HEJMSMEISTARINN
Alexander Itoshal, stórmeistari,
skákskýrándi (APN). „Þegar ég
héttupp á fimmtugsafmæliö mitt,
vissi ég ekki, aö þrem dögum
siöar 23. mai 1951, mundi fæöast
skáksniliingur...’” Þessi orö Max
Euwe, fyrrverandi heims-
meistara I skak og forseta FIDE
drukknuöu i fagnaöarlátum
þeirra, sem safnazt höfðu saman i
Tsjaikovsky- salnum i Moskvu,
þegar keppninni um áskorenda-
réttinn á heimsmeistarann i skák
lauk meö hátlölegri athöfn.
Sovézka stórmeistaranum
Anatóli Karpov, sem sigraö haföi
Viktor Kortsnjof I einviginu voru
afhent verölaun og haldnar voru
ræöur. Bæöi blaðamenn og stór-
meistarar flýttu sér aö hafa viðtal
viö hann og Euwe, forseti
Alþjóöaskáksambandsins vildi
láta taka mynd af sér meö
Karpov „til minningar”.
1 öllum látunum og fögnuðinum
voru aöeins tvær manneskjur,
sem voru rólegar. Þau þögðu og
horfðu öðru hverju frá sér numin
hvort á annað. En svo kom ein-
hver upp um þau, og blaða-
mennirnir réðuststrax á foreldra
Karpovs. Svörin voru stutt.
Faöirinn: „Það verður alltaf að
hafa trú á syni sinum” og
móðirin: „Hann hefur lagt af
aftur..”
Slöar I þröngum vinahóp við
veizluborð með nánustu ættingj-
um fóru foreldrarnir að rifja upp
minningar.
Anatolí var þriggja ára, þegar
hann fór að kynnast taflmönnum.
Þá fylgdist hann með þvi, þegar
faðir hans tefldi við vini slna. Nu
segir Anatóli sjálfur hreykinn um
eftirlætiö sitt, Natöshju, systur-
dóttur sina: „Hún þekkir alla
taflmennina”.
Evgeni Karpov var ekkert að
flýta sér að kenna syninum að
tefla. Þegar hann var fjögurra
ára fór hann að kynnast skák-
reglunum fyrir alvöru, en
reyndar kunni hann þær að mestu
leyti þá. Anatóli var ekki lengi að
taka skákbakteriuna.
Hann óx og fór með vinum sin-
um I skákklúbbinn i félags-
heimilinu i borginni Zlatouste I
tJral, en þar bjó fjölskyldan þá.
Hann var mjög litill vexti og sett-
ur var púði á stólinn, þegar hann
var aö tefla. Siðar lærði hann I
skákskóla Mikahil Botvinnik, þar
sem námið er utanskóla.
Hann þaut upp skákstigann
með undraverðum hraða. 7 ára
var hann I þriðja flokki, 8 ára i
öðrum, og 9 ára i þeim fyrsta.
Þegar hann haföi lokið 7. bekk i
miöskólanum i Zlatoúste, fékk
hann skjal frá skólanum, þar sem
skýrt var frá þvi, að þaðan i frá
væri hann heiðursnemandi skól-
ans. Hann lauk skólanámi og
hlaut gullverðlaun fyrir náms-
árangurinn. Þá var fjölskyldan
flutt tilTúla, þarsem faðirinn var
yfirverkfræðingur i verksmiðju.
Stundar nám i
hagfræði
Nú er Anatóli Karpov einn af
beztu nemendunum á fjórða ári i
hagfræðideild háskólans i
Leningrad. A öllum námsferli
slnum hefur hann aðeins tvisvar
sinnum fengið einkunnina fjóra.
Allar aðrar einkunnir eru fimm,
sem er hæsta einkunn, sem gefin
er. Það hlýtur að vera erfitt að
stunda nám og vera sifellt á
ferðalögum og taka þátt I skák-
mótum.
Frá þvi að Karpov var 15 ára
hefur hann aðeins tapað 24 skák-
um á mótum. Hann hefur aldrei
tapað fleiri en tveim skákum,
jafnvel ekki á hinum erfiðustu
mótum. Hann hefur teflt yfir 600
skákir á þeim fjórum árum, siðan
hann varð stórmeistari.
Hversu glæsilega sigra vann
hann ekki á Olympiumótinu i
skák. 1 Júgóslaviu árið 1972 og i
Frakklandi 1974. Ég varð vitni að
þvi þegar áhorfendur á þessum
alheimsskákmótum klöppuðu
unga stórmeistaranum lof i lófa
fyrir fagra taflmennsku.
Snilld og vilji. Þessir tveir
þættir ráða að mestu leyti úrslit-
um um möguleika stór-
meistarans.
Margt hefur verið rætt og ritað
um skapstyrk Antóli Karpovs.
Hann er skyldurækinn og gengur
ekki á bak orða sinna. Hann er
gæddur járnvilja og einstakri
sálarró og dirfsku.
Sjálfsagi og einbeitni
einkenna Karpov
Viktor Kortsnjoj, sem ætið hef-
ur verið álitinn viljasterkasti
maðurinn í skákheiminum, viður-
kenndi fyrir mér, að hann hefði
fyrst og fremst tapað vegna þess
aö hann hefði alls ekki verið
viöbúinn því að mæta slikum aga,
einbeitni og sjálfsstjórn eins og
fyrirfinnst hjá Anatóli. Kartsnjoj
telur, að viljinn sé heiztí þáttur-
inn i skáklifi Karpovs, en með
hann að vopni sigrar hann and-
stæðinga sina, og má þar nefna
sem dæmi einvigin við Lev
Polugajevsky og Boris Spasski.
Viðbrögð ballerinunnar Galinu
Úlanóvu á áskorendamótinu, er
hún kom með til að fylgjast með,
voru forvitnileg og óvænt. Þegar
hún sá Anatóli Karpov ganga
fram og aftur á sviðinu, undraðist
hún mjög eðlilega rósemi
hreyfinga hans, en slíkt er ekki
til, nema ríki fullkomin einbeitni
og sannfæring hið innra með
folki.
Þegar staðan I einviginu milli
Karpovs og Kortsnojs var 3:2
töldu margir, að nú myndu
taugarnar fara að gefa sig hjá
Karpov. Karpov vildi gera sér
fulla grein fyrir ástæðunni fyrir
ósigri I skákunum tveim.ogþegar
hann hafði gert það, vissi hann,
að hér var um gróflega villu hjá
honum að ræöa. Eftir það lék
hann af enn meiri ró og
sannfæringu. Kortsnoj haföi ekki
búizt viö þessu og tapaði.
Og hinn 23 ára gamli stór-
meistari Anatoli Karpov varð
sigurvegari I einviginu um
áskorendaréttinn á heims-
meistarann, en um hann hafði
Róbert Fischer sagt: „Það er
ekki gott að gera sér grein fyrir,
hversu langt möguleikar hans
ná.” Eins og kunnugt er, skrifaði
Fischer bréf til fulltrúa FIDE-
þingsins I Nizza I Frakklandi og
hótaði þvi að taka ekki þátt I
heimsmeistarakeppninni, ef ekki
yrði fallizt á skilyrði hans. Fjöldi
skáka skyldi ótakmarkaður og sá
sem verður fyrri til að vinna tiu
skákir, hlýtur titilinn, en heims-
meistarinn skyldi fá tvær skákir i
forgjöf.
Þingið hafnaði þessum kröfum.
Og siðan hefur rikt óvissa um
málin. Verður einvigið um heims-
meistaratitilinn haldið eða verður
sigurvegarinn I einviginu milli
Karpovs og Kortsnojs heims-
meistari án frekari keppni?
Þessu getur enginn svarað og
sennilega ekki einu sinni Fischer
sjálfur, sem skiptir of oft um
skoðun. Bandariski stór-
meistarinn Robert Burn, sem var
viðstaddur einvigi þeirra
Karpovs og Kortsnojs, veðjaði
1000 dollurum i allra áheyrn I
fréttamiðstöö skákeinvigisins, að
Fischer kæmi ekki til leiks við
áskorandann. Nokkrir aðrir
stórmeistarar, þ.á.m. Tigran
Petrosjan voru á annarri skoðun.
Fischer neyðist til
að tefla við Karpov
Ég állt persónulega að Fischer
geti ekki annað en teflt viö
Karpov. Hann er greinilega
farinn að skilja, hversu fáran-
legri stöðu hann er I, þó að hann
sé enn þá jafn þrár. „Ég skal
sýna þessum strákhnokka,
hvernig á aðtefla.” Ef Fischer
neitar að tefla, verður „þessi
strákhnokki” veiðurkenndur af
skákheiminum, sem heims-
meistari.
Anatóli Karpov segir sjálfur, að
Fischer hafi lengi verið van-
metinn i Sovétrikjunum. „Fólk
sagði: „Biðið bara þar til hann
mætir raunverulegum sovézkum
stórmeistara og Fischer verður
sigraður.” En svo komust allir á
gagnstæöa skoöun. Jafnvel hinir
sterkustu i hópi stórmeistaranna
telja, að barátta við Fischer sé
vonlaus. Ég er viss um að hér er
millivegurinn sá eini rétti. Þaö
má berjast við heimsmeistarann,
en auðvitaö ekki án góðs undir-
búnings. Auövitað er ekki hægt að
spá fyrir um sigur”.
Anatóli Karpov hefur beðið
stjórn FIDE að taka einungis tillit
til hagsmuna skákhreyfingar-
innar I heiminum I undirbúningn-
um fyrir skákeinvfgið:
„Ég vona að saga sú, sem
geröist i Reykjavik, þegar
Fischer og Spasski háðu einvigið,
endurtaki sig ekki. Ég verð að
viöurkenna, að ég er alls ekki
hrifinn af öllum reglum
einvigisns. En þar sem
fulltrúarnir i Nizza samþykktu
reglurnar um einvigið með yfir-
gnæfandi meirihluta atkvæða, þá
verða báðir aðilar að fara eftir
þeim....”
Þegar Anatóll Karpov hafði sigrað Lev Polugajevsky og Boris Spasskf,
hófst einvigið við Viktor Kortsnoj, framúrskarandi stórmeistara og
sigurvegara i meira en 20 meiriháttar alþjóðamótum.
1 Súlnasal Sambandshússins. 1 miðið stendur Aiberik O’Kelly aðal-
dómari einvigisins.
Þetta var upphaf einvigisins, sem stóðfrúma tvo mánuði.
Gönguferð i garðinum var liður i undirbúningnum fyrir einvlgið.
Karpov og þjálfarar hans dvöldu inágrenni Moskvu á kyrrlátum stað á
strönd stöðuvatns nokkurs.
Karpov var eitt sinn spurður: „Hver er afstaða þln til áfengra
drykkja?”, þvl svaraði hann: „Ég smakka vln á stórhátiðum og mln-
um einkahátlðum. En þegar ég undirbý mig undir mót eöa tek þátt I
mótum, snerti ég ekki áfengi.” Einstaka sinnum leyfir hann sér að
drekka bjórglas þegar hann er að hvila sig. A myndinni eru Anatóll
Karpov og þjálfari hans Simon Fúrman að nýloknu baöi I vatninu aö
borða hertan fisk og drekka bjór með.
Ahugi Karpov á listum er mikill. Hann á gott bókasafn. Hann er áskrlf-
andi að tlmaritum um list, húsabyggingar og leikhús.
A sinum tlma var mikið talað um, hversu veiklulegur Anatóli væri.
Þegar hann kom heim frá Venezuela, þar sem hann hlaut stór-
meistaratitil, fannst mörgum hræðiiegt, að sjá hversu magur og
þreyttur hann var. Timinn leiö. Anatóli hefur styrkzt llkamlega meö
hjálp stöðugra Iþróttaæfinga. t herberginu hans eru tennisspaöar og
bók Boris Shaklin með ráðleggingum um, hvernig á að styrkja likam-
ann. Karpov stundar sund af miklum krafti.