Tíminn - 05.04.1975, Blaðsíða 9

Laugardagur 5. aprfl 1975
TtMINN
9
Einn eftirsóknarverðra staða í Kaupmannahöfn
C ircus
Benneweis
Sirkusprinsessan Diana Benneweis og sirkusstjórinn Claus Jespersen.
SIRKUSTJALDIÐ er bygging,
sem hlotið hefur lof sem frábær
byggingarlist. Góifteppi er komið
i stað sags. Föt sirkusstjórans eru
úr gulli og silki og saumuð af
klæðskerum Parisar. En Cirkus
Benneweis er samt ósvikinn
sirkus — sirkus eins og hann
verður beztur — með töfrum sin-
um, ofvæni, glæsileik og spenn-
ingi.
011 dagskráin fer fram í hringn-
um I miðjunni, en hann er ná-
kvæmlega 42 fet og átta þumlung-
ar 1 þvermál, ákjósanlegasta
stærðin fyrir þjálfaða sirkus-
hesta.
Auk hinna frægu hesta Benne-
weis sirkusins, eru þar filar,
hundar, fuglar og svin. (Dönsk
lög banna að hafa villt dýr I
hringleikahúsum nema flla.)
Glæsileiki, kimni og nákvæmni
einkenna dagskráratriði dýranna
og jafvel svinin virðast fáguð I
framgöngu.
Hvað oft sem þú hefur farið i
fjölleikahús verðurðu samt altek-
inn eftirvæntingu þegar hljóm-
sveitin hefur leik sinn. Stór salur-
inn verður almyrkur. Kastljós
rýfur dimmuna. Sirkusstjórinn
stikar inn I hringinn með hátalara
1 hendi og kynnir fyrsta atriðið:
„Herrar minir og frúr, börn á öll-
um aldri! Við bjóðum ykkur vel-
komin I Cirkus Benneweis. Við
munum láta ykkur hrífast og
einnig skelfast við stórkostleg
sýningaratriði. Sitjið fremst I
sætunum þegar við kynnum línu-
dansarana sem komnir eru beint
frá Mexikó. 1 fjörutlu feta hæð
leika þeir listir sinar i loftinu
stundum átta i einu . . . Og Rudy
Alles er nú I fyrsta sinni I Evrópu
og sýnir argentlnska djöfladans-
inn á llnu með þvílíkum hraða,
sem aldrei hefur áður þekkzt I
linudansi . . .”
Frá þeirri stundu hvíla allra
augu á HRINGNUM!
Allir f jöllistamennirnir eru frá-
bærir listamenn. Atriði frá tólf
löndum eru á dagskránni 1974 —
og öll hafa náð heimsfrægð. Claus
Jespersen sirkusstjóri tilkynnir
stoltur, að listamennirnir, sem
hlutu Rússneska gullheiðurs-
merkið fyrir fjöllistir og Oskars-
verðlaun sambands fjölleikahúsa
I Evrópu séu meðal þátttakenda I
dagskránni. Kröfuharðir áhorf-
endur búast við þvi bezta — og fá
það.
Fjölleikahús Benneweisfjöl-
skyldunnar hefur lengi verið þátt-
ur I danskri menningu. Fjölleika-
húsið I miðri Kaupmannahöfn var
fullbyggt fyrir 87 árum — og fyrir
87 árum ijlaut fyrsti meðlimur
fjölskyldunnar sérstaka velþókn-
un Danakonungs. Einu sinni ferð-
uðust 13 flokkar fjölleikafólks um
Danmörku. Nú er aðeins Benne-
weissirkusinn eftir, og er alls
staðar talinn bezti sirkus Evrópu.
Cirkus Benneweis er tvlskiptur.
Annar hópurinn ferðast um undir
forystu Eli Benneweis ættföður-
ins og svo Circus Star Time i
Kaupmannahöfn, en þangað
kemur fólk hvaðanæva að úr
heiminum á hverju ári á timabil-
inu aprll-október. Um 800.000
manns heimsækja sirkusinn
hvert sýningartimabil.
Diana Benneweis er sirkus-
prinsessa Kaupmannahafnar.
Hún er 27 ára og nafn hennar
hefur verið ekkt á hverju heimili I
Danmörku frá því hún fæddist,
eins og raunar nafn fjölskyldunn-
ar kynslóð fram af kynslóð. Hún
er falleg, ung kona, sem likist
fremur forfeðrum sinum af si-
gaunaættum en þeim norrænu.
Hún riður arabiskum gæðingum
meö glæsibrag að sið fjölskyldu
sinnar. Hún er einnig fjármála-
stjóri sirkusins frá degi til dags.
Fyrrverandi eiginmaður henn-
ar Claus Jespersen er einnig 27
ára. Hann er sá, sem kann á þvi
skil hvað sirkus er nú á dögum,
laginn, lipur og sterkur. Hann er
ekki af fjölleikahúsfólki kominn.
Faðir hans var liðþjálfi I her
Danakonungs og afi hans var
leikfimikennari, sem barðist fyrir
likamsrækt fyrir alla. En trúlega
hefur hann þó aldrei látið sér
detta I hug að sonarsonur hans
ætti eftir að stunda likamsrækt
með þvi að leika listir á risastór-
um filum.
Sextán ára gamall strauk Claus
aö heiman og slóst I för með Eli
Benneweis og fjölskyldu hans, og
hann hefur áunnið sér virðingu
fjölleikahússfólks, sem utanað-
komandi manni tekst sjaldan.
Hann hefur gert geysilega vin-
sælar sirkusdagskrár fyrir sjón-
varp i Svlþjóð, Þýzkalandi,
Austurriki og Bandarikjunum.
Hann kynnti sér tæknilegar hliðar
sjónvarps og sálfræðileg áhrif
þiess. Hann neitaði að breyta
sirkusandrúmsloftinu, svo að
betur hentaði fyrir sjónvarp, en
bæði gagnrýnendum og áhorfend-
um kemur saman um, að honum
hafi tekizt að breyta sjónvarpi i
fjölleikahús en ekki öfugt.
I húsagarðinum að baki fjöl-
leikahússins gengur lífið sinn
sama gang og við minnumst sem
böm þegar íeröasirkusinn kom til
bæjarins. í stað gömlu vagnanna
eru raunar komnir þægilegir hús-
vagnar, en búðallfiö er enn I fullu
gildi. Dökkhærðar konur með log-
andi augu, sem daglega dansa á
llnu, hengja upp þvott og hugsa
um smábörn. Allt úir og grúir af
hundum. Stöðugt er verið að
steikja eitthvað á opnum eldi.
Danska blandast spænsku
Itölsku, búlgörsku, frönsku og
ensku. Filarnir og svinin ganga
um og láta fara lítið fyrir sér.
Claus Jespersen og Diana Benne-
weis klædd bláum gallabuxum
semja um sirkusferðalag um Svi-
þjóð við sænska agenta ellegar
ræða nýjasta sirkusatriðið.
Törfamaðurinn segist hafa gert
góð kaup á tveim kössum af
hundamat handa hundunum sin-
um fimm.
Fólk, sem hefur með sirkus að
gera, kemur og fer, og það er
spennandi að fylgjast með þvi
sem gerist, i dýrasta fjölleika-
húsi veraldar, eins og Claus lýsir
þvi, þar sem er 70 manna starfslið
og greiddir eru 25.000 dollarar i
leigu á mánuði.
Mikill rekstrarkostnaður og
óvissa um framtlð fjölleikahúss-
ins ógnar dönsku sirkuslifi, en
stórverzlun I Kaupmannahöfn á
bygginguna. Miðasala og greiðsla
fyrir sjónvarpsdagskrár stendur
enn straum af rekstrarkostnaði,
en miðaverði er samt i hóf stillt,
2-6$ fyrir 2 1/2 klst. sýningu.
Um tlma stóð til að rifa húsið og
byggja lúxushótel eða skrifstofu-
bákn, en þvi hefur verið afstýrt.
öllum kom saman um að fjöl-
leikahúsið væri órjúfanlegur
þáttur I þvi að gera Kaupmanna-
höfn að aðlaðandi borg, og það
væri dýrlegt að hafa sirkus inni i
miðri hávaðasamri stórborg.
Niðurrif hefði bundið skjótan endi
á sögu danskra fjölleikahúsa.
Svo enn sem fyrr er Circus
Benneweis við lýði, og enn jafn
glæsilegur og hrifandi. Tónlistin
ólgar I æðum okkar löngu eftir að
sýningu lýkur. Atriðin eru nálæg,
bæði maðurinn, sem sveiflast i
loftinu yfir höfði okkar uppi á 30
feta háum ljósastaur, og trúð-
amir, sem hóta að skvetta máln-
ingu á áhorfendur.
Circus Benneweis er ósvikið
danskur, en þó er hann alþjóðleg-
ur. Aðeins i Danmörku gæti verið
trúður með tösku sem merkt er
Pillan. Sirkusstjórinn kryddar
mál sitt sirkusskritlum. Hann
kynnir okkur fyrir piltunum sem
setja upp rár, net og stökkbretti
fyrir listafólkið. Og hann ávítar
okkur meira að segja, þegar við
hlæjum og klöppum fyrir trúðun-
um, þegar þeir trufla litla glæsi-
lega dansmey, sem sýnir listir
sinar. Hann segir okkur frá atriði,
sem fyrst var sýnt i Kaupmanna-
höfn fyrir tiu árum. Foreldrar
klappa þegar þeir sjá aftur gamla
kunningja. Og unga kynslóðin
fylgist i ofvæni með einhverju
„alveg nýju.”
Yfir 200.000 Danir og 75.000 út-
lendingar sjá Benneweis
sirkusinn á hverju ári. Hann er
listileg samsetning af gamni,
glæsileik, kimni, færni og spenn-
ingi.
Kristinn Hdkonarson:
Fyrirspurn um húsþök
Eins og kunnugt er, hafa nú
á siðari timum orðið talsverð
brögö að þvi, að járn hafi
fokið af húsum, einkum þó
nýrri húsum. Ég býst við, að
sú spurning vakni hjá
mörgum, hver sé ástæðan
fyrir þvi, að slikt færist i vöxt
eins og hefur gerzt. Alþjóð er
ljóst, að vindar hafa geisað
um Island um aldir, og gamlir
menn muna þá storma að
hraustmennum var ekki stætt
i þeim, en þó datt engum i hug
með óbrjálað skyn, að skella
ábyrgðinni á veðurguðina, þó
að eitthvað færðist úr skorð-
um.
Nú með því, eins og ég
sagöi, að þessi óhöpp virðast
færast I vöxt, þá vaknar sú
spuming, hvernig hægt sé að
setja undir lekann. Tilgangur
minn með eftirfarandi
spumingum er sá, að svörin,
sem fást við þeim, mættu
leiða til þess að menn vönduðu
betur — en ætla má að hafi
verið gert — frágang og
öryggiseftirlit eigna sinna.
Ég þykist ekki ráðast á
garöinn þar sem hann er
læstur, og leita til yðar,
fræðimannsins Júliusar
Sólness, prófessors um álit
yðar og svör við eftirfarandi
tveim spurningum, með
virðingu og i fullu trausti.
1. Er örugg festing járns á
húsþök að negla það I mis-
blautt og veðrað 1” timbur
með venjulegum koniskum
þaksaum, án þess að hnykkja
sauminn?
2. Losnar eða festist
koniskur, venjulegur
þaksaumur við það, að
timbriðþornar, sem hann á að
hafa festu I?
Eftirfarandi spurningu leyfi
ég mér að beina til sem
flestra, þó ónafngreindra,
reyndra, eldri byggingar-
meistara, I von um að þeir
fúslega tjái skoöun sína á
þessu máli, sem mætti verða
til farsællar leiðbeiningar I
framtlðinni.
1. Hvernig á að ganga frá
festingu járns á hús, svo að
tryggt sé, að það sitji fast við
þekktar Islenzkar aðstæður?
STÚTUNUM VIÐ
STÝRIÐ FJÖLGAR
BH-Reykjavik. — Umferðarráð
hefur sent frá sér skýrslu um
fjölda ökumanna, sem teknir hafa
verið ölvaðir við akstur.
A s.l. ári voru samtals 2.306
ökumenn færðir til töku blóðsýnis
vegna gruns um ölvun við akstur.
Árið 1973 voru 2.154 ökumenn
teknir grunaðir um ölvun við
akstur og er þvi aukningin 7%. Af
2.306 ökumönnum voru 265
(11,4%) með áfengismagn i blóði
undir 0,63 0/00, en það er undir þvi
lágmarki, er þarf til að málinu
verði framhaldið. 725 ökumenn
höfðu I blóði sér áfengismagn i
svokölluðum neðri mörkum, 1.231
ökumaður var með áfengismagn i
efri mörkum en i 85 málum lá
niðurstaða ekkifyrir. Flestir öku-
mannanna voru kærðir af lög-
reglunni I Reykjavik, 1151, þar af
58 af lögreglumönnum i
þjóðvegaeftirliti. Næstflestir voru
kærðir af lögreglunni I Hafnar-
firði og Gullbringusýslu eða 147
ökumenn. Flestir voru ökumenn-
irnir teknir I ágúst, 239, en fæstir I
janúar, 124.
1 3,5% umferðaróhappa, sem
urðu i Reykjavík árið 1974, var
um ölvun við akstur að ræða. Er
það 0,1% lægra en árið 1973.
Nú hefur verið gerð skrá yfir
ökumenn grunaða um ölvun við
akstur frá þvi árið 1966, eða i 9 ár.
A þessu timabili hafa 13.410
manns. verið kærðir vegna gruns
um ölvun við akstur, og lætur það
nærri.að I490ökumenn séu teknir
á ári að meðaltali. Fæstir voru
ökumennirnir árið 1966, 944, en
siðan hefur verið aukning á
hverju ári, mest milli áranna 1970
og 1971, 19%.