Tíminn - 13.04.1975, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Sunnudagur 13. apríl 1975.
Heimilisdýrin okkar heimilisdýrin okkar heimilisdýrin okkar heimil
Páfagaukarnir
eru félags-
lyndir fuglar
Sumir páfagaukar baOa sig, en aörir ekki. Þetta er ágætis baOkar.
Það er ekki hægt að geyma þá innilokaða eina
í herbergi, þeir þurfa að hafa
samneyti við heimilisfólkið, ef þeim á að líða vel
Fyrir rúmum 130 árum kom
fyrsti páfagaukurinn til Evrópu.
Páfagaukstegundin, sem hér um
ræðir, er upprunnin i Astraliu, og
nefnist á erlendum máium undu-
lat. Það var dýrafræðingur einn,
sem var á ferðalagi um Ástraliu,
sem fyrstur manna fann þennan
gauk árið 1805, og 35 árum siðar
kom fyrsta parið sem sagt til
Evröpu. Þar hefur þeim farið
stöðugt fjölgandi, og eru þeir ein-
göngu ræktaðir i búrum. Lengi
framan af var þó svo mikið flutt
af þeim frá Ástraliu að við sjálft
lá, að þeim yrði útrýmt i heima-
landi þeirra, en árið 1894 bönnuðu
áströlsk yfirvöld frekari útflutn-
ing. í upphafi kostuðu fuglarnir
hvorki meira né minna en 500
krónur danskar, en i dag eru þeir
ekki nærri eins dýrir, og hér á
landi cru þeir t.d. seldir fyrir á
1300 krónur stykkið i verzlunum.
Undulat þýðir bylgja og á að
gefa til kynna byggingu fuglsins,
og bylgjurnar i fjöðrum hans, en
flestar konur að minnsta kosti
ættu að kannst við orðið að
„ondulera”, sem stundum er not-
að um að bylgja hár.
Hverjir ættu að hafa
fugla?
Stundum dettur fólki i hug, að
rétt sé að fá sér fugla, en það ætti
ef til vill fyrst að hugsa um það,
hvort á heimilinu sé heppilegur
staður fyrir fuglinn, hvort honum
komi ekki til með að leiðast, ef
heimilisfólkið hefur ekki tima til
að sinna honum nægilega, og
hvort áhuginn er nægilegur til
þess að hann endist svo fuglinn
endi ekki með að verða vanrækt-
ur og einmana.
Þegar velja á fuglabúrinu stað
á heimilinu er rétt að hafa i huga,
að búrið á helzt að standa nokkuð
hátt. Stafar þaö af þvi, að fuglin-
um er eölilegt að fljúga upp frá
hættunni, og sé hann neðarlega
verður hann hræddur, þegar fólk
gnæfir hátt yfir hann og hann á
sér enga undankomuleið.
Fuglinn á heldur ekki að standa
úti i glugga, þvi að sólarljósið er
honum ekki hollt, sé það of mikið,
og alla vega verður fuglinn að
hafa aðstöðu til þess aðleitaiskjóls
frá heitum sólargeislunum, ef
honum býður svo við að horfa. A
hinn bóginn verður að gæta þess
að alltaf sé nægilega bjart hjá
fuglinum. Það þýðir t.d. ekki á
veturna, að ætla sér að slökkva
ljósið og fara út og skilja fuglinn
eftr i myrkri allan liðlangan dag-
inn, á meðan enginn er á heimil-
inu.
Hvað lýsinguna snertir má geta
þess, að gott getur verið að breiða
yfir búrin að næturlagi hér á
sumrin, svo að fulginn fái ró, þar
sem honum er ekki eðlilegt að lifa
bjartar nætur eins og þær gerast
hér hjá okkur.
Eitt veigamesta atriðið i
staðarvali fyrir búrið, er að hugsa
um það, að ekki geti komizt drag-
súgur að fuglinum. Fuglarnir
þola að vera ekki i mjög heitum
húsakynnum, ef hitinn er nokkuð
jafn, en súgur getur valdið þeim
veikindum og leitt þá til dauða.
Liturinn og námshæfi-
leikar
Upprunalega voru páfagauk-
amir gulgrænir, en nú hefur litur
þeirra breytzt mjög, þannig að
hægt er að fá fugl i svo að segja
hvaða lit sem er. Algengastir eru
þó ef til vill dökkgrænir og dökk-
bláir fuglar, en hvitir og gulir eru
lika venjulegir. Hér á landi er
verðið það sama, hvernig svo sem
liturinn er, en viða erlendis, þar
sem mikið er lagt upp úr fugla-
ræktinni fer verðið eftir þvi, hvort
fuglinn er óvenjulegur á litinn, og
einnig gera menn miklar kröfur
til likamsbyggingar fuglanna.
Það hefur oft verið skrifað um
páfagauka sem hafa getað talað.
Venjulega er þá átt við stóra
páfagauka, en litlu „undulatarn-
ir” eiga lika að geta lært sitt af
hverju. Það getur þó ekki orðið
nema með mjög mikilli vinnu eig-
enda þeirra. Það er hægt að
temja páfagaukana, ef þeir eru
teknir strax sem ungar. Þá má fá
þá til þess að setjast á fingur
eigandans, og þeir koma jafnvel,
ef kallað er á þá. Til að þetta megi
takast þarf að sinna þeim i langan
tima dag hvern. Einnig er hægt,
eða á að vera hægt, að kenna
þeim smáorð og setningar. Ann-
ars segir í bókum um fuglarækt,
að páfagaukarnir séu mishæfir til
þess að tileinka sér það sem verið
er að kenna þeim, rétt eins og
mennirnir.
Búrið
Þegar fuglabúr er keypt, verð-
ur að hugsa um það fyrst, hvort i
þvi á að vera einn fugl, eða hvort
þeir eiga að vera tveir. Fuglasal-
ar segja, að það eigi ekki að þurfa
að vera vont fyrir fuglinn, að vera
einsamall, en sé hann einn, verð-
ur að sinna honum meira en ef um
tvo væri að ræða. Það er heldur
ekki auðvelt, og jafnvel ómögu-
legt, að ætla sér að temja tvo
fugla saman. Svo vel getur verið
rétt, að fá sér fyrst einn fugl, og
reyna að temja hann, áður en
annar er keyptur i búrið til hans.
Hafi fólk áhuga á að láta fugl-
ana verpa og unga út verður að
sjálfsögðu að vera um par að
ræða, en það er erfitt að greina
kyn fuglanna fyrr en þeir eru
orðnir sex mánaða eða þar um
bil, svo tilgangslitið getur verið
að kaupa strax i byrjun tvo unga,
og sitja svo uppi með annað hvort
tvo karla eða tvær kerlingar.
Kyn fuglanna má þekkja á þvi,
að efst á nefinu er vaxhúð, sem
verður blá á fullorðnum karlfugl-
um, en brún á kvenfuglunum.
Fuglabúrið verður að vera að
minnsta kosti 50-60 cm langt, 30
cm breitt og 40 cm hátt. Sé
meiningin að hafa i búrinu tvo
fugla verður að kaupa búr, sem er
10 cm stærra á alla kanta, en áður
segir. Þrátt fyrir það að búrið sé
af þessari stærð er nauðsynlegt
fyrir fuglinn, að fá annað slagið
Páfagaukarnir hafa gaman af aO spegla sig, og sitja þvi gjarnan á rim-
inni fyrir framan spegil, sem þennan.