Tíminn - 15.04.1975, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Þridjudagur 15. apríl 1975.
Nefndarálit um fóstureyð-
ingafrumvarpið lagt fram
HEILBRIGÐIS- og
trygginganefnd neðri deildar
hefur sent frá sér nefndarálit um
fóstureyðingafrumvarpið. Komu
fram tvö álit.
Meirihluti nefndarinnar, Jón
Óeðlilegt að halda
úti tveimur leiklist-
arskólum samtímis
— sagði menntamólaráðherra, er hann
mælti fyrir frumvarpi um Leiklistarskóla
íslands
VILHJALMUR Hjálmarsson
menntamálaráðherra mælti i gær
fyrir frumvarpi um Leiklistar-
skóla íslands. Auk ráðherrans
töluðu Ingvar Gislason <F), Gylfi
Þ. Gislason <A), Karvel Pálma-
son (SFV) og Svava Jakobsdóttir
< Ab).
1 ræðu sinni sagöi menntamála-
ráðherra m.a.:
,,Ég mæli hér
fyrir frumvarpi
til laga um
Leiklistarskóla
Islands. Ákvæði
um leiklistar-
skóla voru á
sinum tim a
felld inn i frum-
varp til þjóð-
leikhúslaga. Við athugun þótti
réttara að hafa ákvæði um leik-
listarskóla tslands i sérstökum
lögum, enda kemur hann sannar-
lega til með að starfa fyrir fleiri
aðila en Þjóðleikhúsið.
Mergur þessa máls er sá, að
ekki er unnt að halda uppi eðli-
legri leiklistarstarfsemi i land-
inu, nema ungt fólk eigi kost á að
mennta sig hér innanlands. betta
gildir jafnt um atvinnuleikhús,
sem þarf á æfðum starfskröftum
að halda, og áhugaleikhúsin, sem
þurfa þjálfara og leiðbeinendur
með leiklistarmenntun.
Að undanförnu hafa starfað
tveir leiklistarskólar og notið
nokkurs stuðnings frá rikinu. Eru
veittar i þessu skyni 2,3 millj. kr. i
fjárlögum ársins 1975. Þessi fjár-
veiting mun þó vart nægja skól-
unum til framdráttar nema út
þennan vetur.
Það,mun viðurkennt af öllum,
að óhéppilegt sé og óeðlilegt, og
raunar ofrausn af þjóðfélaginu,
að styðja, já og e.t.v. halda úti,
tveimur leiklistarskólum sam-
timis. Aðstandendur hinna
tveggja skóla, sem starfað hafa
að undanförnu, hafa rætt þessi
mál sin á milli, og eru þeir sam-
mála þeirri afstöðu, er ég áðan
lýsti.
Þetta frumvarp ætti ekki að
hafa i för með sér nein teljandi
útgjöld fyrir rikissjóð, þótt sam-
þykkt verði. Engum dettur i hug,
að unnt sé að leggja niður kennslu
i leiklist. Né heldur, að hætt verði
að styrkja hana, þótt hún fari
fram á vegum einstaklinga eða
félaga, eins og nú á sér stað. Með
frumvarpinu, ef að lögum verður,
yrði komið heillegri skipan á leik-
listarkennsluna en nú á sér stað,
án þess þó að kosta til verulega
hærri fjárhæð heldur en ætla
mætti að fram yrði lagt af hálfu
hins opinbera við þá skipan, sem
nú rikir.
Þetta frumvarp er það einfalt i
sniðumog málið er svo eðlilegt i
sjálfu sér aö dómi menntamála-
ráðuneytisins, að ég vil nú leyfa
mér að vænta þess, að háttvirt
Alþingi sjái sér fært að afgreiða
það, áður en upp verður staðið á
þessu vori.
Ég leyfi mér, herra forseti, að
leggja til, að frumvarpinu verði
vísaö til háttvirtrar menntamála-
nefndar að fyrstu umræðu lok-
inni.”
Skaftason (F), Þórarinn Sigur-
jónsson (F), Ragnhildur Helga-
dóttir (S), Guömundur H.
Garðarsson (S) og Karvel
Pálmason (SFV), mælir meö
frumvarpinu í megindráttum, en
Magnús Kjartansson (Ab) flytur
breytingartillögúr, in.a. viö 9.
grein frumvarpsins, en þaö er sú
grein, sem mestum deilum hefur
valdiö. Leggur Magnús til, aö
fóstureyöing veröi heimiluö aö
ósk konu en i frumvarpinu, eins
og það liggur fyrir nú, eru fóstur-
eyöingar einungis heimilaöar af
félagslegum ástæöum.
Sem fyrr segir, mælir meirihluti
heilbrigðis- og trygginganefndar
með samþykkt frumvarpsins, en
flytur nokkrar breytingatillögur,
m.a. um fræðslu i kynferðismál-
um. Leggur meirihluti nefndar-
innar til, að fræðsluyfirvöld skuli,
i samráði við skóiayfirlækni,
veita fræðslu um kynlif og sið-
fræði kynlifsins á skyldunáms-
stigi i skólum landsins. Einnig er
lagt til, að þessi fræðsla verði
veitt á öörum námsstigum.
t nefndaráliti sinu segir meiri-
hluti nefndarinnar m.a.:
Hinn 1. nóvember s.l. skipaöi
heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðherra nefnd þriggja manna til
þessað endurskoða frv. og undir-
búa endurframlagningu þess.
Nefndin varð sammála um
nokkrar breytingar á upphaflega
frv. og lýtur sú veigamesta aö 9.
gr. þess. í stað heimildar til
fóstureyðingar að ósk konu er nú
Fyrirspurnir á þingi
varðandi sendiráðin
Ingvar Gisla-
son hefur lagt
fram i Samein-
uðu þingi fyrir-
spurnir til utan-
rikisráðherra
um erlend
sendiráð á Is-
landi o.fl. Fyr-
irspurnirnar
eru I sex liðum
og svohljóðandi:
1. Hve mörg eru rlkin, sem ts-
lendingar hafa stjórnmálasam-
band viö?
2. Hvaða erlend sendiráð
starfa i Reykjavlk?
3. Hve fjölmennt er allt starfs-
liö hvers sendiráðs um sig, og
hver eru stöðuheiti starfsmanna
þeirra?
4. Hverjar eru skráðar eignir
erlendra sendiráða og sendiráðs-
fólks hér á landi: a) fasteignir, b)
bifreiðar)
5. Hversu mikið fjölskyldulið
fylgir erlendum sendiráðsstarfs-
mönnum hér?
6. Hvaða rlkisstjórnir erlendar
eða aðrir erlendir aöilar starf-
rækja hér á landi fasta upplýs-
ingastarfsemi og fréttamiðlun, og
hve margt fólk vinnur aö sllkum
störfum á vegum hvers um sig?
Þá hefur Ingvar Gislason gert
fyrirspurn til sjávarútvegsráð-
herra um rannsókn rækjumiöa
við Grlmsey, og eru fyrirspurnir
Ingvars svohljóðandi:
1. Hvað llður rannsókn rækju-
miða við Grimsey?
2. Er vitað um stærð rækju-
stofnins þar og veiðiþol?
Kllfll
i—
lagt til, að fóstureyðingar skuli
heimilar af félagslegum ástæðum
einum saman, og talin upp nokk-
ur atriði, sem taka skal tillit til
við mat á aðstæðum. Skilyrði
fóstureyðingar er nú sem hingað
til vottorð tveggja lækna eða vott-
orð læknis og félagsráðgjafa, sé
hann til staðar I viðkomandi
heilsugæzluumdæmi. Þrátt fyrir
þetta ákvæði er ljóst af orðalagi 1.
töluliðar 9. gr., að allt frumkvæöi
að fóstureyðingu er hjá konunni
sjálfri og um endanlegan úrskorð
læknis ber fyrst og fremst að
miða viö mat konunnar á eigin
aðstæðum og gildandi lagaregl-
um.
Aö mati undirritaðra mun sam-
þykkt 9. gr. frv., eins og hún er
nú, hafa I för með sér rýmkun á
heimild til fóstureyðinga frá gild-
andi lögum. Með frv. er reynt að
tryggja einfalda og skriffinnsku-
litla aðferð við að fá fóstureyð-
ingu framkvæmda, hvar sem
konur eru búsettar á landinu, og
samræmda framkvæmd um land
allt.
Miðað við þessar forsendur og
ýmsar fleiri, sem vikið verður að
I framsögu, leggur meiri hl.
nefndarinnar til, að frv. verði
samþykkt með nokkrum breyt-
ingum.
Guömundur G. Þórarinsson
Taka sæti
á Alþingi
Tveir varamenn tóku sæti á
Alþingi I gær. Guðmundur G.
Þórarinsson verkfræðingur tók
sæti Þórarins Sigurjónssonar
(F), sem verður fjarverandi fyrst
um sinn, og Sigurður Blöndal
skógarvörður tók sæti Lúðvlks
Jósefssonar (Ab), sem verður er-
lendis á næstunni I opinberum
erindagjörðum.
Guðmundur G. Þórarinsson,
sem er 1. varamaður Framsókn-
arflokksins I Suðurlandskjör-
dæmi, hefur ekki átt sæti á þingi
áður.
Umdeilt
frumvarp
orðið
að lögum

Hiö umdeilda frumvarp um
samræmda vinnslu sjávarafla
og veiöar, sem háöar eru sér-
stökum leyfum, var samþykkt
sem Iög frá efri deild I gær
meö 13 samhljóöa atkvæöum.
Sem kunnugt er, olli þetta
frumvarp miklu fjaörafoki I
þingflokki Sjálfstæöismanna,
og hlaut Matthias Bjarnason
sjávarútvegsráðherra kaldar
kveðjur frá sumum Hokks-
bræöra sinna, þegar máliö var
rætt I neöri deild.
I hinum nýju lögum er gert
ráö fyrir þvl, aö sjávarútvegs-
ráöuneytiö geti sett almennar
og svæöisbundnar reglur, er
stuöli aö samræmingu milli
veiðiheimilda samkvæmt sér-
stökum leyfum ráðuneytisins
til rækju- og skelfisksveiða og
vinnslugetu þessara greina
fiskiðnaðarins, m.a. meö
skiptingu afla milli vinnslu-
stööva og þeirra báta, sem
veiöileyfi hljóta.
Þá er sagt I lögunum, aö
leita þurfi leyfis sjávarútvegs-
ráðuneytisins til aö koma á fót
vinnslustöövum eöa til aukn-
ingar á afkastagetu þeirra,
sem fyrir eru. Segir m.a.:
„Ráðuneytiö getur synjaö um
slik leyfi, ef ekki er fyrirsjá-
anleg aflaaukning á viökom-
andi svæöi né samdráttur I
starfsemi annarra vinnslu-
stööva á svæöinu”.
Járnblendiverksmiðian:
Meirihlutl iðnaðarnefndar neðri
deildar mælir með frumvarpinu
t gær var lagt fram á Alþingi á-
lit meirihluta iönaöarnefndar
neöri deildar um járnblendiverk-
smiöju I Hvalfirði. Mælti meiri-
hlutinn meö samþykkt frum-
varpsins með áorönum breyting-
um I efri deild. Meirihluta iðnað-
arnefdnar skipa Ingólfur Jónsson
(S), Lárus Jónsson <S), Sverrir
Bergmann <F), Bragi Sigurjóns-
son (A) og Pétur Sigúrðsson (S).
Alit meirihluta iðnaðarnefndar
neðri deildar er svohljóðandi:
„Iðnaðarnefnd neðri deildar
Alþingis hefur haft frumvarp til
laga um verksmiðju I Hvalfirði til
meöferðar. Nefndin hefur haldið
marga fundi um málið og kallað
til sin ýmsa aðila, sem hafa gefið
mikilvægar upplýsingar um
fyrirhugaða verksmiðju. Þeir,
sem komið hafa til viðræðna á
fundum I nefndinni, eru eftirtald-
ir menn: Frá Náttúruverndarráði
Eysteinn Jónsson, Vilhjálmur
Lúðvlksson, Hjörleifur Guttorms-
son og Eyþór Einarsson. Gáfu
þeir mikilvægar upplýsingar um
mengunarmál og skiluðu greinar-
gerð, sem gerð verður grein fyrir
á Alþingi I framsögu fyrir málinu.
Einnig ræddi nefndin við sam-
gönguráðherra, ráðuneytis-
stjórann I samgönguráðuneytinu
og Gunnar Sigurösson verkfræð-
ing. Svöruðu þeir fyrirspurnum
um væntanlegar hafnarfram-
kvæmdir við Grundartanga i
Hvalfirði. Forstöðumaður Heil-
bri gðiseftirlits rikisins, Baldur
Johnsen, og aðstoðarmaður hans,
Eyjðlfur Sæmundsson, gerðu
grein fyrir afstöðu Heilbrigðis-
eftirlitsins til rekstrar járn-
blendiverksmiðju I Hvalfirði.
Baldur og Eyjolfur hafa báöir
ferðazt til Bandarikja N-Ameríku
og vlöar til þess að kynna sér um-
búnað og mengunarvarnir I verk-
smiðjum af sömu gerö og fyrir-
hugað er að byggja hér á landi.
Iönaðarnefnd hefur fengið grein-
argerð frá Heilbrigðiseftirlitinu,
sem vitnað verður til i umræðum
á Alþingi um málið.
Forstöðumaður Þjóðhagsstofn-
unar, Jón Sigurðsson, kom til við-
ræðna við nefndina. Svaraði hann
fyrirspurnum og veitti upplýsing-
ar um þjóðhagslegt gildi verk-
smiðju af þeirri gerð, sem hér um
ræðir. Nefndin fékk einnig á sinn
fund fulltrúa frá Landsvirkjun og
Verkfræðistofu Sigurðar
Thoroddsens. Gáfu þeir skýr og
greinileg svör um orkumál við
fyrirspurnum nefndarmanna.
Nefndin hefur stuðzt við ýmist
gögn, sem iðnaöarnefnd efri
deildar barst meðan málið var til
meðferðar I efri deild. Má m.a.
nefna umsagnir frá mörgum fé-
lagasamtökum og öðrum aðilum,
sem vitnað verður til, þegar mál-
ið kemur til umræðu I neðri deild
Alþingis.
Um væntanlega verksmiðju
hefur mikið verið rætt og ritað að
undanförnu. Virðast skoðanir
manna vara nokkuð skiptar, eins
ogoft vill verða, þegar um máler
að ræöa, sem ekki er fengin inn-
lend reynsla fyrir. Ýmsir óttast
mengun og óheilbrigði af völdum
verksmiðjunnar og hafa snúizt
gegn málinu þess vegna. Vegna
umræðna um mengunarhættu
þykir rétt að birta hér kafla úr
skýrslu Nattúruverndarráös til
Heilbrigðiseftirlits rikisins, dags.
9. þ.m.:
„Varðandi fyrirhugaða kisil-
járnverksmiðju i Hvalfirði er það
mat Náttúruverndarráðs, að
hættan á skaðlegum áhrifum á
llfrlki vegna mengunar af hennar
völdum, sé ekki veruleg, ef allar
tiltæka.r varúðarráðstafanir eru
gerðar, og minni en af öðrum
Framhald á bls.6