Tíminn - 01.05.1975, Blaðsíða 20

FÓÐURVÖRUR
þekktar
UM LAND ALLT
fyrir gæði
Guöbjörn
Guðjónsson
Heiidverzlun Siöumúla 22
Simar 85694 & 85295
A myndinni sjást ibúar Phnom Penh fagna sveitum hinna rauöu „khmera”, er þær héldu inn i borgina á
dögunum. Viöbrögð ibúa Saigon voru þau sömu, cr þjóðfrelsisliöar héldu innreið sina i borgina igær.
Endi bundinn á 35 ára stríð í Víetnam:
Her Saigon-stjórnar-
innar gafst upp
Reuter—Saigon — Duong Van
Minh, er tók við forsetaembætti I
Suður-Vietnam á mánudag, til-
kynnti I gærmorgun skilyrðis-
lausa uppgjöf hers Saigon-stjórn-
arinnar. Þar með lauk einu iang-
vinnasta striði i sögu mannkyns,
a.m.k. á siðustu timum.
Striðið i Vietnam hófst fyrir 35
árum, þegar Japanir réðust inn i
Indó-Kina. Vietnamar gripu þá til
vopna og héldu baráttunni áfram
eftir að Frakkar höfðu tekið á ný
við stjórn. Smám saman — ekki
sizt eftir skiptingu Vietnam i tvö
riki árið 1955 — þróuðust átökin
upp I blóðuga borgarastyjöld
milli stjórnarinnar i Saigon ann-
ars vegar, er naut dyggilegs
stuðnings Bandarikjahers, og
skæruliða hins vegar, er nutu
beins stuðnings hersveita frá
Norður-Vfetnam, en einnig
studdu Kinverjar og Sovétmenn
óbeint við bakið á skæruliðum.
Uppgjöf hers Saigon-stjórn-
arinnar fylgir I kjölfar stórsóknar
skæruliða þjóðfrelsisfylking-
arinnar s.l. tvo mánuði. Tilkynn-
ing Minh forseta um uppgjöf kom
nokkuð á óvart, en aðeins fjórum
klukkustundum áður hafði siðasti
bandariski hermaðurinn horfið
frá Saigon. Staða stjórnarhersins
var vonlaus, og þvi hefur Minh
séð þann kost vænstan að gefast
upp — skilyrðislaust — til að forð-
ast frekari blóðsúthellingar.
Klukkan hálf tólf að staðartima
i gærmorgun (hálf fjögur I fyrri-
nótt að Islenzkum tima) tilkynnti
Hanoi-útvarpið, að Saigon hefði
verið frelsuð. Um svipað leyti
byrjuðu sveitir þjóðfrelsisliða að
streyma inn i höfuðborgina — á
skriðdrekum, flutningabifreiðum
og jeppum. Sumir liðsmannanna
voru kornungir, en aðrir sýnilega
eldri og reyndari hermenn,
klæddir frumskógarlituðum
fötum.
íbúar Saigon fögnuðu þjóð-
frelsisliðunum ákaft, er þeir óku
inn i borginaog að forsetahöllinni.
Litil andspyrna var veitt, en þó
mátti heyra ákafa skothríð, rétt
áður en hersingin kom að for-
setahöllinni.
Aö sögn Reuter-fréttastofunnar
rikti mikil ringulreið i höfuðborg-
inni i fyrrakvöld, rétt eftir að
Bandarikjamennirnir hurfu
þaðan. Æstur múgur brauzt inn i
verzlanir, rændi og ruplaði — og i
bandarfska sendiráðinu var
ástandiö Hkast þvi sem sprengj-
um hefði rignt yfir það. Þessi
upplausn hvarf sem dögg fyrir
sólu, þegar þjóðfrelsisliðar héldu
innreiö sina i borgina.
Margir Saigon-búa eru mjög
bitrir i garð Bandarfkjamanna.
Fréttamaður Reuter-fréttastof-
unnar hélt til bandariska sendi-
ráösins i fyrrakvöld og ætlaði að
komast á brott með þyrlu — en
hún lét ekki sjá sig. Einhentur
stjómarhermaður, sem beið þyrl-
unnar ásamt fréttamanninum,
sagði, að hann hefði komið honum
fyrir kattarnef, ef hann væri frá
Bandarikjunum — slikt var hatur
þessa manns á fyrri samherjum
sinum. Fyrr um kvöldið höfðu
bandariskir hermenn beitt tára-
gasi til að halda æstum mann-
fjöldanum frá þyrlunum.
Talsmaður bráðabirgðabylt-
ingarstjórnar þjóðfrelsisfylking-
arinnar sagði i Paris i gær, að
stefna hinnar nýju stjórnar Suð-
ur-Vietnam yrðifriðsöm hlutleys-
isstefna.
Agreiningur um
1. maí í Portúgal
Leggja herforingjar blessun sína yfir stofnun allsherjarverka-
lýðssambands undir stjórn kommúnista?
Reuter—Lissabon — Djúpstæður
ágreiningur hefur risið milli
Kýpurviðræður
á ný í júní
Reuter—Vin — Þeir Glafkos
Klerides og Rauf Denktash
uröui gær ásáttir um að hittast
á ný i Vin I júni n.k. til að
halda áfram viðræöum um
lausn Kýpurdeilunnar.
Aður höfðu þeir samþykkt
að skipa nefnd sérfræöinga til
að kanna möguleika á stofnun
alrikisstjórnar á Kýpur. Búizt
er viö, að skýrsla þeirrar
nefndar liggi fyrir, þegar
þráðurinn verður tekinn upp
að nýju i byrjun júni. Frétta-
skýrendur i Vin telja þann
árangur, er náðst hefur i Kýp-
urviðræðunum til þessa, góðs
viti.
stjórnmálafiokka I Portúgal um
tilhögun hátiöarhaldanna i dag, 1.
mai. Úrslit i nýafstöðnum kosn-
ingum i iandinu hafa haft þau
áhrif, aö flokkarnir eru nú mun
tortryggnari I garð hvers annars
en áður.
Sósialistar — sem unnu stórsig-
ur I kosningunum og fengu 38%
greiddra atkvæða — óttast, að
kommúnistar og fylgifiskar
þeirra noti tækifærið i dag til að
stofna eitt allsherjarverkalýðs-
samband I Portúgal — samband,
sem yrði handbendi kommúnista
vegna rótgróinna ítaka þeirra i
verkalýðsfélögum. (Sannleikur-
inn er aftur á móti sá, að fylgi
kommúnista er tiltölulega litið i
Portúgai, ef marka má nýaf-
staönar kosningar, þar sem tæp
13% atkvæða féllu þeim i skaut.)
Forsaga þessa máls er sú, að
fyrr i vetur féllust herforingjar
þeir, er nú fara með völd i
Portúgal, á að hugmynd komm-
únista um stofnun sliks allsherj-
arsambands. Sósialistar og
vinstri lýðræðissinnar (PPD)
snerust öndverðir gegn fyrirætlan
herforingjanna og komu i veg
fyrir stofnun sambandsins. 1 gær
var mál þetta svo til umræðu i
byltingarráöi þvi, er fer með
æöstu völd i landinu — og óttast
andstæðingar kommúnista, að
ráöið leggi blessun sina yfir stofn-
un hins umdeilda sambands i
andstöðu við vilja sósialista og
vinstri lýðræðissinna, sem hafa
að baki sér 64% portúgalskra
kjósenda.
Mario Soares, leiðtogi sósial-
ista. átti i gær og fyrradag við-
ræður við Francisco Costa Gomes
forseta. Búizt er við, að þær við-
ræður leiði til sátta i þessu deilu-
máli, en óliklegt er talið, að her-
foringjarnir vogi sér að ganga
þvert á óskir sósialista i þessu
máli eftir hinn mikla kosninga-
sigur flokksins.
Viðbrögð við falli Saigon:
Fólk grét af
gleði í Hanoi
REUTER—Singapore/Washing-
ton — Viöbrögð við falli Saigon
voru að vonum niisjöfn: t Hanoi,
höfuðborg Norður-VIetnam, tár-
felldi fólk af gleði, en handan
Kyrrahafs, þ.e. i Bandarikjunum
var mörgum brugðið, þ.á.m. Ger-
ald Ford forseta.
Ibúar Hanoi hópuðust út á
stræti borgarinnar og réðu sér
varla fyrir fögnuði. Sendimenn
þjóðfrelisfylkingarinnar i Peking
dönsuðu og sungu, er þeim barst
fréttin úm fall Saigon — eða frels-
un höfuðborgarinnar, eins og það
var orðað i Hanoi-útvarpinu.
Stuðningsmenn bráðabirgða-
byltingarstjórnarinnar um gerv-
allan heim fögnuðu úrslitum Viet-
namstrlðsins að vonum. Og — að
sögn Reuter-fréttastofunnar —
virtust andstæðingar hennar
hálft I hvoru fegnir, að striðinu
skyldi loks vera lokið.
Leiðtogar nokkurra Suðaustur-
Asiurikja hafa þó látið i ljós
áhyggjur vegna hættu á, að
skæruliðar kommúnista færi sig
upp á skaftið. Þannig lét forsætis-
ráðherra Singapore svo um mælt
i gær vegna falls Saigon-stjórn-
arinnar, að sömu örlög biðu and-
stæðinga kommúnista i Suðaust-
ur-Asiu, nema þeir gerðu sér
ljóst, að til þess- að sigrast á
kommúnistum væri ekki nóg að
beita vigvélum og halda uppi
skefjalausum áróðri. Stjórnir
Suðaustur-Asfurikja hafa yfirleitt
i hyggju að viðurkenna hina nýju
stjórn i Suður-Vietnam.
Ford Bandarikjaforseti sagði i
fyrradag, að bandariska þjóðin
ætti að j»leyma Vietnam, en snúa
sér I þess stað að öðrum vanda-
málum. Svo virðist sem forsetinn
hafi sjálfur tekið þessa stefnu, þvi
að I gær sinnti hann daglegum
störfum I Hvita húsinu, eins og
ekkerthefði Iskorizt. Fréttaritar-
ar sögðu þó, að hann hefði verið
óvenju þungbúinn, enda tæki
hann sér mjög nærri síðustu at-
burði I Vietnam.
ÓDÝRAR
Spánarferðir
ÁGÚST/SEPTEMBER
Bemdorm
Verð með gistingu og morgunverði frá
KR. 24.500
Ferðamiðstöðin hf.
Aðalstræti 9 Sfmar 11255 og 12940