Tíminn - 03.05.1975, Blaðsíða 9

Laugardagur 3. mai 1975.
TÍMINN
9
„Hann hneggjaði i suðri”, sagði
litil telpa fagnandi. Dúfurnar
kurra við húsþökin, hrafnar
fljúga yfir og mávar. Brumin á
viðihrislunum eru að kasta
vetrarhlifunum. t görðunum eru
dvergaliljur og stjörnuliljur I
blömi og páskaliljurnar byrja
að springja út. Grenihrislurnar
koma æði misjant undan vetri,
vföa algrænar og frisklegar, en
sums staðar með brúnleitu
fallandi barri, sennilega einkum
af völdum örsmárra blaðlúsa
frá i fyrrasumar, a.m.k., þar
sem ekki var úðað gegn þeim.
Saltrok gekk yfir borgina i vetur
en sitkagreni þolir allvel salt og
er strandtré að uppruna. Hefur
mér virzt að á útkjálkum þar
sem tré haldast við vegna
særoks, standist sitkagreni
trjáa bezt. Rauðgreni kann
aftur á móti bezt við sig innan til
dala.
,,,Fifill minnar bernsku blóm,
bros á morgni sólarrjóðum.” Já,
fifillinn er farinn að breiða út
fagurgula körfuna móti sól uppi
við hús og sunnan undir hita-
veitustokknum. Hóffifillinn er
lika farinn að blómgast. Karfan
hans gula er litil á mjóum
hreisturblaðastöngli. En grænu
blöðin niður við jörð verða lófa-
stór þegar liður á sumarið.
Skáld i Noregi og viðar syngja
hóffíflinum lof sem vorboða I
ljóðum sinum. Hér er þessi fifill
ungur landnemi, eitthvað um
fertugur að aldri i Reykjavik.
Hann hefur frá fornu fari veriö
notaður sem lækningajurt, aðal-
lega gegn hósta og sem
græðilyf. Margir eru nú að laga
tré og runna með klippingu og
grisja þar sem þess er þörf.
Konurnar eru byrjaðar að gefa
inniblómunum áburð eftir að
vetrarmyrkrinu létti, svo
blómin geti farið að taka við sér.
Þær bjástra glaðar i bragði,
skipta um potta og mold, taka
græðlinga, sá til sumarblóma,
setja lauka o.s.frv.
Forlagablóm (Clerodendron)
hefur verið fremur fágætt stofu-
blóm, en er nú komið i blóma-
búðir úr gróðurhúsum, sem sé
byrjað að koma á markaðinn.
Þetta er mjög sérkennilega
fögur klifur- eða vafningajurt,
sem þarf stuðning þegar hún
stækkar. Blöðin eru stór með
einkennilegum niðurgröfnum
blaðstrengjum. Blómin eru með
snjóhvitan uppblásinn og
strendan bikar, en ofan á honum
Hlynur i vetrarbúningi.
breiöist út rauð króna eins og
litil stjarna. Þetta er sjaldgæft
blóm að lögun og litasam-
setningu. Forlagablómi má
fjölga með græðlingum. Það
þarf góða birtu en þolir þó ekki
sterkt sólskin. Ofþorna má það
ekki. Blómakonur munu hafa
gaman af að spreyta sig á þess-
ari jurt. Úti i horni þrifast
upprunalegar skógarjurtir, t.d.
blaðbegóniur, bjarmalauf
(Croton eða Codeaeum) með
ýmislega litu laufi, einnig berg-
flétta, kóngavinviður, burknar
o.fl. En i sólarglugganum
mesta una flestir kaktusar lifinu
prýöilega, já og tengdamóður-
tungan með stóru, stinnu, þver-
rákóttu sverðlaga blöðunum.
Hún getur ,,þegar vel liggur á
henni” borið hvit hunangs-
drjúpandi blóm. Það eru svo
miklar og sterkar basttrefjar i
blöðunum að þær má nota til
vefnaðar og voru lika fyrrum
notaðar i bogastrengi suður i
Etiópiu. Hafið þið reynt að sá
sitrónu-eða appelsinukjörnum i
jurtapott? Upp af slikum kjörn-
um geta vaxið vöxtuleg
inniblóm með leðurkennd gljá-
andi blöð. Þið ættuð lika að sá til
eilifðarblóma inni i vor og
gróðursetja jurtirnar á sólrikan
staðútii garðiþegartið er orðin
góð. 1 haust eru svo blómgaðar
jurtimar hengdar upp til þerris
inni Þær halda ágætlega lit og
lögun, og geta orðið prýðilegt
vetrarskraut i stofunum.
A einmánaðargöngu á
Miklubraut sjáum við skóla-
stúlku við skýlið biða eftir
vagni. Trjábeltin eru nú farin að
setja svip á umhverfið og á
veturna prýða barrtrén mest.
Konan á Vonarstrætishorninu
hjá stóra hlyntrénu er kannski
að hugsa um happdrættis-
miðann sinn. Skyldi fást á hann
vinningur?
Svo féll vormjöll á jörð að-
faranótt 27. april, en varla ligg-
ur hún lengi — Þegar vorið
vekur blómin, vaknar þrá i huga
mér. Fuglasöng og fossaróminn
flytur heiman blær með sér.
Þannig hugsa margir „fæddir
sveitamenn” búsettir i borginni.
Sæmundur Hermannsson:
Maður og hestur
Samskiptin við dýrin hafa
löngum verið snar þáttur i lifi
okkar. Enda var það svo fram
undir siðustu aldamót, að hér
var svo að segja eingöngu
bændaþjóðfélag, er átti lif sitt
undir landsnytjum og búpen-
ingi.
Það lifir lengi i gömlum glæð-
um og sér á þvi ennþá er það
svo, að borgar- og bæjarbarnið
leitar til sveitanna, þar sem það
á áþreifanlegan hátt vinnur
muninn á lifi og starfi fólksins i
sveit og bæ.
Það vita það allir, að hestur-
inn hefur fylgt landsmönnum
frá fyrstu tið Islandsbyggðar.
Þegar vélaöldin gekk i garð, má
segja að tilvera islenzka hests-
ins hafi verið i hættu, þar sem
ekki voru á sama hátt not fyrir
hann og áður hafði verið.
Með batnandi hag fólksins
fékk það aukið tækifæri til að
stunda tómstundagaman. Þá
var það sem hestamannafélögin
voru stofnuð, og það gerði
bæjarfólkið, með hestamanna-
félagið Fák i Reykjavik i broddi
fylkingar.
Framleiðsla og neyzla verður
að fylgjast að, annars er jafn-
væginu raskað. Það er þvi aug
ljóst, að góður áhugi bæjarbúa á
hestamennsku, og siðar útflutn-
ingur á hestum, hefur átt mest-
an þátt i þvi, að islenzki hestur-
inn er enn þann dag i dag eftir-
sóttur, og um leið álitleg bú-
grein.
Hitt er svo annað mál, að
skepnuhúsin i bæjunum eru ekki
alltaf vel séð. Þeim hefur viða
verið hrófað upp hér og þar,
skipulagslaust, og af þvi leiðir,
að það veldur fólki óþægindum
vegna átroðslu og óþrifnaðar.
Þetta verður að breytast, og
hefur viða breyzt til mikilla
bóta, þar sem vilji er fyrir hendi
og góður skilningur á þessum
málum, en á það skortir alltof
viða, að vel sé að þessum mál-
um staðið.
1 bæjum þurfa hestamenn að
fá séraðstöðu á skipulögðum
svæðum, eins og raunar er sum-
staðar, og hestamannafélögin
og aðrir áhugamenn um hesta-
mennsku þurfa að beita áhrifum
i þá átt, að koma málum þess-
um i það horf, að sómi sé að.
Hestamannaíélagið Léttfeti
hefur sótt um að fá i bæjarlandi
Sauðárkróks úthlutað svæði fyr-
ir starfsemi hestamanna.
Hyggst félagið gera hvor-
tveggja i senn, leysa brýna þörf
þeirra, sem hafa áhuga á hesta-
mennsku og taka sér að fyrir-
mynd það, sem bezt er gert á
þessu sviði annarsstaðar.
Allt starf byggist á þvi að
f.inna rétta undirstöðu, og að-
staða öll þarf að vera i samræmi
við verkefnið.
Ég er þess fullviss, að hesta-
menn vilja ekki vera öðrum til
ama eða óþæginda, en ef þannig
á ekki að vera, þurfa þeir, sem
stunda þessa iþrótt i bæjunum,
að hafa til þess viðhlitandi að-
stöðu. Það þarf að gera ráð fyrir
þessu I skipulagi bæjanna og
koma þessu fyrir á haganlegan
og smekklegan hátt og á þann
veg, að hestamenn geti sem
mest verið á sinum eigin leið-
um.
Það er augljóst, að hér er
mikið verk að vinna, ef vel á að
þessu að standa, en á að takast
með auknum skilningi og fyrir-
hyggju.
Hestamannafélögin i bæjun-
um þurfa i samstarfi og hvert á
sinum stað að vinna að bættri
aðstöðu hestamanna, svo hesta-
mennska geti verið stunduð til
ánægju og verið sómi af á hverj-
um stað.
Vormjöll í Reykjavlk
Ingólfur Davíðsson:
Harpa
gengurí
garð
Sunnudagsmorgun fyrstan i
sumri faldaði Esjan hvitu
niður I miðjar hliðar. Trén i
Reykjavik skörtuðu i mjallar-
möttli, en hann hvarf fyrir
sólinni er á daginn leið.
Staramir höfðu sungið öðru
hverju i görðunum allan
einmánuð, lengi einir fugla að
kalla, en nú taka þrestirnir
undir þó fáir séu. Hátt lætur i
stelknum i útjöðrum borgar-
innar, lóan er byrjuð að kvaka
og heyrzt hefur i hrossagauk.
Miklabraut á einmánuði
Skarphéðinn Eirlksson, fyrrum bóndi I Vatnshllð, þekktur knapi I
Skagafirði, Húnavatnssýslum og vlðar, á Sörla Jóns Glslasonar á
Sauðárkróki.