Tíminn - 04.05.1975, Blaðsíða 21

Sunnudagur 4. mal 1975.
TÍMINN
21
HLJÓMPLÖTUDÓMAR
NÚ-TÍMANS
★ ★ ★ ★ +
★ ★ ★ ★
FAAR HLJÓMSVEITIR hafa
verið eins lengi I sviösljósinu
og Hollies. Hún hefur starfað
frá 1963 og sent frá sér (ef mér
telst rétt til) 14 stórar plötur,
að ógleymdum fjölda litilla
platna, — og hafa a.m.k. 24
þeirra komizt á vinsældalista I
Bretlandi, þar sem hljóm-
sveitin á trygga aðdáendur.
Nú hefur Hollies sent frá sér
15. plötuna: „Another Night”,
og kom sú plata mér sannar-
lega á óvart.
A plötunni sýnir hljómsveit-
in sinar beztu hliðar, og er það
sem fyrr hinn stórgóði söngur
Allan Clarke sem heldur uppi
merki „gömlu Hollies”. Hann
er það eina á plötunni, sem
gefur til kynna, hverjir þar'
eru á ferðinni.
Hollies hafa færzt út i soft-
rokk, — það má heyra á þess-
ari plötu, þar sem kassagitar-
inner öspartnotaður, og fellur
hann einstaklega vel að rödd-
uðum söng.
Another Night er fersk
plata, sem létt er yfir, og get
ég með sanni sagt, að öll lög
plötunnar eru góð, og mörg
þeirra gjandi góð, — t.d.
Sandy, sem er eitt fallegasta
og skemmtilegasta lag, sem
ég hef heyrt lengi.
Að lokum má geta þess, að
nýlega kom til landsins i
fyrsta sinn bandariska útgáf-
an af „Hollies Greatest Hits”.
Plata þessi er gott yfirlit yfir
lög þeirra á undanförnum ár-
um, og má þar nefna „Bus
Stop”, „Carrie-Anne”, „Stop,
Stop, Stop”, og „He Ain’t
Heavy, He’s My Brother”.
★ ★★★”*-
HLJÓMSVEITINA Ace (As-
ana) skipa fjórir Bretar, og
eftir að hafa hlustað á þessa
plötu þeirra, er vart annað
hægt að segja en að þeir virð-
ast hafa flest tromp á hend-
inni.
Tónlist sú, er Ace flytur er
mjög blönduð, en svo virðist
sem þeir sækji iitil áhrif til
landa sinna i Bretlandi, þvi
kokteillinn er með bandarisku
bragði! Tónlistin þræðir hinn
gullna meðalveg milli hard-
rokksins og soft-rokksins, og
það er silkimjúkur blær yfir
tónlistinni, — þvi hún er afar
vönduð og fáguð. Það má
lieyra á undirleiknum, að
westcoast-tónlistin hefur
smitað þá, eins og má heyra
að soul-rónlistin stingur nefi
sinu niður I þessa blöndu, — og
þegar á heildina er litið, er
erfitt að flokka þá með öðrum
hljómsveitum. Og þó, — einna
mest líkjast þeir Steely Dan,
— og segir það vist meira um
Asana en mörg orð.
Eitt er það þó, sem fer mjög
miður á plötunni: Textarnir
eru hrákasmið. G.S.
★ ★ +
Hér er á ferðinni siðsta
plata Mott The Hoople, a.m.k.
um stundarsakir. Enn er þvl
allt óráðið um framtið hijóm-
sveitarinnar. Eins og nafn
plötunnar ber meö sér, er hún
tekin upp á hljómleikum, —
fyrri hlið plötunnar á hljóm-
leikum I New Vork 1974 og
B-hliðin á hljómleikum i
London í desember 1973.
A plötunni eru fiest lög
hljómsveitarinnar, er vinsæl-
ust urðu siðustu árin, t.d. „All
the Way From Memphis”,
„All the Voung Dudes” (eftir
Bowie) og „Rock’N’Roll
Queen.” Allt eru þetta ágætis-
lög, sem og mörg önnur lög
plötunnar. Einn stór galli er
þó á þessu öllu, — platan er
illa upp tekin, og það svo, að
hljóðfæraleikurinn verður oft
að drynjandi „sándi”, og
söngur Ians Hunter drukknar
oft i gauragangnum. Þetta er
svo stór galli, að platan er
dæmd til að misheppnast.
Hljómplötudeild Faco hefur lónað Nú-jtímanum þessar plötur
Antonio Torres Jurado
(1817—1892) að smiða gitara
(eftir að hafa lært listina á
vinnustofu José Pernas i Gran-
ada) er mörkuðu timamót i allri
gitarsmiði, og i samráði við vin
sinn Julian Arcos gitarleikara,
hófst hann handa um að full-
komna gitarsmiði þeirra tima.
Árangur þeirra lagði grundvöll
að þeirri gitarsmiði er ennþá er
notuð i dag. Þeir stækkuðu búk
hljóðfærisins, lengdu hina
sveiflandi lengd strengjanna i
650 mm og höfðu gripbrettið al-
veg slétt (var haft ávalt áður)
og breikkuðu það i um það bil 5
cm við söðul.
Á seinni hluta 19. aldar hafði
vinsældum gitarsins hnignað
mikið. Spánverjinn Francisco
Tárrega (1851—1909) hélt áfram
starfi samlanda sinna, Aguado
og Sor. Tárrega var útskrifaður
úr Tónlistarskólanum i Madrid,
þar sem hann vann fyrstu verð-
laun fyrir tónsmiðar og hljóm-
fræði, og varð þar siðár prófess-
or i gitarleik. Hann endurbætti
tæknilegu hliðina á gitarleikn-
um og lagði þar með grundvöll
að þeirri tækni, sem notuð er i
dag. Hann lagði meðal annars
grundvöll að „fasta áslættin-
um” (apoyando), og benti á
mikilvægi baugfingurs hægri
handar, er hann hafði
fram að þvi verið
litiö sem ekkert notaður.
Hann fann upp og grundvallaði
„spænsku tæknina” við tón-
myndunina á gitarinn. Hann
skrifaði einnig margar mjög
mikilvægar æfingar. Tárrega
umskrifaði verk næstum allra
sigildu tónskáldanna fyrir gitar.
Meðal þeirra má nefna Bach,
Beethoven, Mozart, Haydn og
spænsku tó'nskáldin Albeniz og
Granados. Eftir að Albeniz
hafði eitt sinn heyrt Tárrega
leika á gitar verk hans, er
Tárrega hafði umskrifað fyrir
gitar, sagði hann, að gitarút-
setning Tárrega væri fremri
þeirri er hann hafði sjálfur sam-
ið fyrir pianó. Þessar útsetning-
ar Tárrega, leiknar af gitarleik-
urum viða um heim, urðu upp-
haf þess að mörg virt tónskáld
fóru að semja fyrir gitarinn.
Meðal þeirra má nefna: Manuel
de Falla, Carlos Pedrell, Manu-
el M. Ponce, Joaquin Rodrigo,
Mario Castelnuovo-Tedesco,
Joaquin Turina og H. Villa-
Lobos. í fæðingarborg Tárrega
á Spáni hefur verið komið fyrir
minnismerki hins mikla tónlist-
armanns og túlkanda þjóðar-
hljóðfæris Spánar.
Þrir mikilhæfir gitarleikarar
hafa átt stærstan þátt i að
endurvekja vinsældir gitarsins,
Miguel Lloblet, Emilio Pujol og
Andres Segovia. Miguel Lloblet
(1878—1937) var nemandi
Tarrega. Hann starfaði mest i
Frakklandi og Suður-Ameriku.
Eftir hann liggja margar út-
setningar á verkum sigildu
meistaranna.
Emilio Pujol (1886—) var
einnig nemandi Tarrega, og
varð fljótlega einn af beztu
nemendum hans. Arið 1947 hóf
hann kennslu i gitarleik við Tón-
listarskólann i Lissabon i Portú-
gal og varð siðar prófessor i git-
arleik þar.
Andres Segovia fæddist i
borginni Linares i Granada á
Spáni 21. febrúar 1893. Ungur að
árum fékk hann ólæknandi á-
huga á spænska gitarnum og á-
kvað strax að kynnast öllum
leyndarmálum hljóðfærisins,
verða konsertleikari, og kynn-
ast öllu um sögu og tónlist hljóð-
færisins. Segovia er algjörlega
sjálfmenntaður gitarleikari. En
með mikilli elju og þrautseigju
og gagnrýni á sjálfan sig, tókst
honum að ná þeirri leikni á
hljóðfærið, sem skipaö hefur
honum meðal fremstu einleik-
ara heimsins. Fjórtán ára að
aldri hélt hann sina fyrstu tón-
leika i Granada. Næstu mánuði
og ár hélt hann tónleika viða á
Spáni. Siðan komu tónleikaferð-
ir um Suður- og mið-Ameriku.
Arið 1924 hélt hann sina fyrstu
tónleika i Paris, og fékk þar frá-
bæra dóma gagnrýnenda. Upp
frá þvi var hann fenginn til allra
helztu borga Evrópu til tón-
BILAVARA-
HLUTIR
NOTAÐIR
VARAHLUTiR
í FLESTAR GERÐIR ELDRI BÍLÁ
Ódýrt:
vélar
gírkassar
drif
hósingar
fjaðrir
BÍLAPARTASALAN
Höfðatúni 10, simi 11397.
Opið frá kl. 9—7 alla virka daga og 9—5
laugardaga.
öxlar
lientugir i aftanikerrur
bretti
hurðir
húdd
rúður o.fl.
Framkvæmdastjóri
Óskað eftir framkvæmdastjóra fyrir
Hólanes h.f., Skagaströnd.
Umsóknir með upplýsingum um aldur,
menntun og fyrri störf sendist til stjórnar-
formanns, Adolfs Berndsen, Skagaströnd,
fyrir 10. mai n.k.
HITUNPa
ALHLIÐA
PÍPULAGNINGA
ÞJÓNUSTA
SÍMI 73500
PÓSTHÓLF9004
REYKJAVÍK
Tíminner
penlngar
i Támanum
leikahalds. Árið 1925 ferðaðist
hann um Sovétrikin. Siðan, 1928
i New York i fyrsta sinn, og
stuttu seinna um öll Austurlönd,
og hefur hann síðan heimsótt
flest öll lönd heimsins. Honum
hafa hlotnazt ýmsar viðurkenn-
ingar, og er hann m.a. heiðurs-
prófessor við háskóla á Spáni og
i Ameriku. Segovia hefur hvatt
nútfma tónskáld til að semja
fyrir gitarinn, og hafa mörg
þeirra tileinkað honum verk sin,
en auk þess hefur Segovia útsett
og skrifað nokkur hundruð verk.
1 dag má segja að gitarinn
hafi hlotið viðurkenndan og
verðugan sess i heimi tónlistar-
innar. Heimurinn hefur eignazt
marga frábæra gitarleikara, en
þeir er við Islendingar þekkjum
einna bezt eru Julian Bream og
John Williams, sem hefur heim-
sótt okkur tvisvar. (Segovia
hefur einnig komið til íslands,
en það var fyrir nokkuð mörg-
um árum).
Julian Bream (f. Battersea,
Englandi, 15. júli 1933) stundaði
fyrst nám i pianóleik. Faðir
hans lék á stálstrengja gitar, og
kenndi hann Julian að leika á
hann. Julian náði fljótt mikilli
leikni á gitarinn, og kom fram
sem einleikari á stálstrengja-
gitar á heimastöðvum sinum.
Er hann var i framhaldsskóla-
námi i Konungslega Tónlistar-
háskólanum, kynntist hann
spænska gitarnum og tók að
stunda nám i gitarleik ásamt
pianónáminu. Eftir að hafa leik-
ið á fundi hjá „félagi gitarleik-
ara,” var honum komið i nám
hjá frægum gitarkennurum og
tók hann mjög skjótum fram-
förum, og hófst tónleikahald
hans árið 1948. Auk þess að leika
á spænskan gitar hefur hann
mikið leikið á lútu, og hefur
hann haldið gitar- og lútutón-
leika viða um heim.
John Williams fæddist i Mel-
bourne i Astraliu, 24. april 1941.
Faðir hans er Englendingurinn
Len Williams, er fluttist til
Ástraliu árið 1939 og kenndi þar
gitarleik þar til hann, árið 1952,
fluttist aftur til Englands, og
stofnaði „Spanish Guitar
Centre” i London, en það er einn
stærsti gitarskóli Englands.
John lærði gitarleik 7 ára hjá
föður sinum. Hann stundaöi
framhaldsnám i Siena á ítaliu
og i Konunglega Tónlistarskól-
anum i London. Eftir að hafa
komið fram i útvarpi og sjón-
varði, hélt hann sina fyrstu tón-
leika i London 6. nóvember
1958. Hann er nú mjög eftirsótt-
ur gitarleikari, og hefur leikið
viða um heim og fengið mjög
góða dóma áheyrenda sinna,
enda er vald hans yfir hljóðfær-
inu algjört og tækni hans frá-
bær.
Þýtt og endursagt: J.í.
Heimildir:
A.P. Sharpe — The story of a
Spanish guitar.
V. Bogri — The Segovia
Technique.
>