Tíminn - 11.05.1975, Blaðsíða 5

Sunnudagur 11. mai 1975.
TÍMINN
5
Fáeinar impaia-antilópur á árbakkanum.
í Mkúzí
í Zúlúlandi
MARGIR frægustu þjóðgarðar og
verndarsvæði sem helguð eru
villtum dýrum, eru f Afriku. Þar
nægir að nefna Kruger-þjóðgarð-
inn i Suður-Afriku, Wankie i Ródi-
siu, Kabclega i Úganda og mörg
svæði i Kenýu og Tanzaniu. Eitt
slikra svæða er Mkúzi-garðurinn I
Zúlúlandi, sem er réttnefndur
gimsteinn.
Mkúzi-stæðið er ekki stórt i
samanburði við mörg önnur
svæði af sama tagi. Hann er á
milli Lebombo-fjalla og Indlands-
hafs. Mikill hluti hans er sléttu-
land af afrisku tagi með runna-
gróðri og einstökum þyrpingum
trjáa, sem veita skugga i hitum,
einkum á árbökkum. Meðal
þeirra er villtur fikjuviður, sem
nær firnamiklum vexti. A sumum
þessara trjáa og runna vaxa ald-
ini, sem eru fuglum mikilvæg
fæða, og raunar einnig sumum
dýrategundum, svo sem vörtu-
svinum og antilópum, sem koma
á vettvang um það leyti, er ávext-
irnir falla af greinunum. Þjóð-
flokkur sá, sem þarna hefur átt
heima, hefur einnig hagnýtt sér
þessa ávexti kynslóð eftir kyn-
slóð, og meðal annars notað þá
við bruggun svonefnds marúla-
bjórs.
Á árunum upp úr 1920 var þetta
svæði talið mjög viðsjárvert, og
hafði svo verið alllengi, Þvi ollu
tsetse-flugur og mýflugur, sem
báru með sér svefnsýki. En nú
hefur verið ráðin bót á þessu, svo
að svæðið er ekki lengur óheil-
næmara en gengur og gerist.
Þarna njóta nú fjölmargar teg-
undir dýra og fugla verndar og
friðunar. Til dæmis er áætlað, að
þar séu um fimm þúsund nyala-
dýr, og á öðru verndarsvæði
skammt frá, Umfolozi, er álitleg-
ur stofn hvitra vatnahesta. 1
grennd við vatnsból dýranna hafa
sums staðar verið reistir útsýnis-
pallar undir slútandi greinum og
laufi stórvaxinna trjáa, svo að
gestir geti skoðað þau sem bezt.
Þarna hópast saman sebradýr,
impala-hirtir, vörtusvin og marg-
ar aðrar dýrategundir, sem
annars standa höllum fæti viða i
Afriku.
Fljótt á litið má virðast, sem
þama séu tvö afbrigði vörtu-
svína, þvi að sum eru grá, en önn-
ur leirljós. En svo er þó ekki,
heldur stafar litarmunurinn af
þvi einu, hvaða leirtegundum þau
velta sér upp úr við vatnsbólin.
Vörtusvin eru yfirleitt stygg, en i
Mkúzi eru þau örugg og óhult og
fara þvi ekki jafngætilega og ann-
ars staðar. Styggust eru kúdú-
dýrin, sem standa timunum sam-
Vörtusvfn og impala-dýr við eitt vatnsbólið.
Útsýnispallur, að mestu ieyti hulinn laufskrúði trjáa og runna.
Þrír sebrahestar svala þorsta sinum.
an hreyfingarlaus undir trjánum
og hlusta og horfa, áður en þau
hætta sér að vatnsbólinu. Aðeins
örsjaldan bregður fyrir svörtum
vatnahestum, og hlébarðar sjást
ekki heldur nema stöku sinnum.
En alls konar apategundir eru
viða á ferli, og mergð fugla hefst
þarna við, svo sem dúfur, ibisar
og storkar. Margir þessara fugla
eru ákaflega litafagrir og sér-
kennilegir i háttum sinum.
Eins og gefur að skilja kemur á
þessar slóðir margt manna, sem
fýsir að kynnast dýralifinu og
fuglalifinu og taka þar myndir,
sem meðal annars eru eftirsóttar
af sjónvarpsstöðvum viða um
heim.
Þvi miður er nú óvist, hvað
verður um Mkúzi-svæðið, þvi að
uppi hafa verið háværar raddir
um það aö fá það bændum til
ræktunar eða afhenda það fólki af
Bantú-kynþætti til búsetu. Hvort
tveggja myndi óhjákvæmilega
leiða til þess, að það dýralif, er
þar þróast, færi forgörðum. En
það er nú einu sinni svo, að það
eru ekki mennirnir einir, sem
eiga rétt á þvi að fara sinu fram.
Þeir eru aðeins einn þátturinn i
fjölbreyttu lifi, er jörðin hefur
alið af sér, og þeir eiga hvorki rétt
á þvi að vera einir i heiminum né
heldur geta verið það.