Tíminn - 11.05.1975, Blaðsíða 8

TÍMINN
Sunnudagur 11. mai 1975.
MARGUR FERÐAMAÐUR, sem
ekur frá Reykjavik austur yfir
Hellisheiði, hefur orðið hrifinn af
þeirrisjón, sem við augum blasir,
þegar komið er á austurbrún
heiðarinnar, Kambabrún, eins og
hún hefur löngum verið nefnd,
þótt nú sé sú tið upp runnin, að litt
verður vart við Kambana, eftir að
vegurinn var lagður á öðrum stað
niður fjallið.
Þa8, sem fyrst mun vekja at-
hygli flestra, er sjálft Ingólfsf jall-
ið, en siðan fjallahringurinn til
landsins: Hekla, Þrihyrningur,
Eyjafjallajökull. Og svo risa
Vestmannaeyjar úr hafi og hillir
upp, þegar þannig viðrar.
En þótt girnilegt sé að fylgja
sjóndeildarhringnum svo langt
sem augað eygir, er lika full
ástæða til þess að lita sér nær.
Fyrir fótum okkar liggja Olfusiö
og Flóinn, vafin grasi og bií-
sældarleg svosem bezt má verða.
Af fjallsbriininni getur glöggur
ferðamaður komið auga á hól
nokkurn, sem ris upp af sléttlend-
inu um það bil 4-5 km fyrir neðan
Suðurlandsveginn. Þetta er
Arnarbælishóll, en við hann
stendur prestssetrið Arnarbæli,
með hinar viðfrægu ölfusforir á
eina hönd, en ölfusá sjálfa nið-
andi við túnfótinn. Hér er áin orð-
in lygn og breið og farin að mynda
sandeyrar og fjölda grasigróinna
varphólma.
Norðlendingur á
Suðurlandi
1 Arnarbæli hafa setið margir
merkisklerkar. Einn þeirra hét
Ólafur Magnússon. Hann hætti
prestsskap árið 1940 og dó 1947.
Eitt barna séra ólafs er enn á lifi,
Louise Magnea, kirkjuorganisti.
Hún er komin á niræðisaldur, en
leikur enn á hljóðfæri og er svo
hress og kvik, að vandalaust er að
trúa þvi að hún standi á sjótugu.
Louise tók blaðamanni Timans
með virktum, þegar hann heim-
sótti hana i Hveragerði fyrir
nokkru, en hún lét þess vandlega
getið, að hún hefði ekki frá miklu
að segja. Það þótti blaðamannin-
um góðs viti, þvi að þeir sem svo
tala, eru venjulega beztu viðmæl-
endurnir, þegar til kemur. Við
byrjuðum á að tala um föður
hennar, séra Ólaf i Arnarbæli.
— llvaðan var faðir þinn upp
runninn, Louise?
— Hann var fæddur i Viðvik I
Skagafirði árið 1864, en fluttist sjö
ára gamall með foreldrum sinum
til Reykjavikur. Ekki var hann þó
stöðugt i Reykjavik, þvi að hann
var meðal annars alllengi á
Kornsá i Vatnsdal á unglingsár-
um sinum, og seinna var hann þar
kennari, einn vetur, að mig minn-
ir. Annars gekk hann þessa
venjulegu menntaleið þeirra tima
og lauk prófi frá prestaskólanum,
sem ég held að ekki hafi verið
langt nám.
— Hvert vigðist hann svo, þegar
hann hafði lokið embættisprófi?
— Hann vigðist að Sandfelli i
öræfum og var þar prestur i
fimmtán ár. Þaðan fór hann svo
að Arnarbæli I Olfusi og var þar
prestur upp f rá þvi á meðan hann
gegndi embætti.
— Hvernig var umhorfs i
Arnarbæli, þegar faðir þinn kom
þangað?
— Það var fallegt þar, eins og
alltaf hefur verið og alltaf mun
verða, þetta er slikt ljómandi um-
hverfi frá náttúrunnar hendi.
— Var ekki Arnarbæli stórbýli
— og er það enn?
— Mér finnst það ekki vera
nema svipur hjá sjón núna, hjá
þvi sem áður var. Þetta er allt
oröið sundurgrafið. — Kirkjan I
Arnarbæli var rifin árið 1909, og
eftir það messaði faðir minn að
Kotströnd, og þjónaði lika Hjalla i
ölfusi. Áður hafði hann þjónað
þrem kirkjum, Arnarbæli, Reykj-
um og Hjalla. Auk þessa lagðist
svo Selvogskirkja undir presta-
kallið árið 1908, og eftir það mess-
aði hann jafnan I Strandarkirkju
einu sinni I mánuði hverjum.
Honum var uppálagt að halda þar
ekki færri en tólf guðsþjónustur á
ári, en fyrir kom, að þær yröu
fleiri, og eins mun það ekki hafa
verið alveg dæmalaust, að þær
færu eitthvað niður fyrir tólf, en
það var afarfágætt. En hins ber
að geta, að hann mátti dreifa
þessum tólf messum á árið eftir
eigin geöþótta.
— Hvað var hann lengi að fara
þetta á hestum?
— Þaö er fjögurra tima reið
hvora leið, en faðir minn kvartaði
Louise Ólafsdóttir leikur á orgel Kotstrandarkirkju áttræo aft aldri. Myndin er tekin 1970.
Crið, sem Danakonungur gaf
séra ólafi I Arnarbæli. Það stanz-
aði á þeirri stundu sem konungur
dó, og fór siðan á stað aftur, þeg-
ar þvf gott þótti.
Tlmamynd Róbert.
Þannig litur hún út, bakhliðin á
úrinu fræga, sem séra ólafur I
Arnarbæli átti, og dóttir hans,
Louise, gaf Þjóðminjasafninu I
fyrra.
Timamynd Róbert.
Arnarbæli I ölfusi við Konungskomuna árið 1907.
aldrei undan því, þvi aö hann var
ágætur ferðamaður, enda ýmsu
vanur eftir fimmtán ára prests-
skap austur i Skaftafellssýslu.
— ,Iá, fyrst þú minntist á
prestsskap hans austur þar: Undi
hann ekki vel hag sinum I
öræfunum?
— Jú, honum þotti ljómandi
gott að vera þar, enda eru Oræfin
óvenjufalleg sveit.
— Hann hefur liklega ekki verið
með annan fótinn i Reykjavfk á
þeim árum?
— Hann fór þrettán sinnum á
milli íSandfells I Oræfum og
Reykjavikur á þessum fimmtán
árum. Þaö var talin vikuferö
hvora leið.
— Það hefur auðvitað verið far-
ið á ferju yfir árnar og hestar
sundlagðir lausir?
— Ekki nærri alltaf. öræfingar
voru snillingar I þvl að finna vöð á
ám, og það lærði faðir minn lika
fljótt. En þar að auki var hann
þannig gerður, að honum þótti
ekkert að þvi að sundriða, þegar
svo bar undir, og gerði það mjög
oft.
Þar stendur Skuggi
altygjaður við stall
— Föður þinuni hlýtur að hafa
brugðið við að koma austan úr
Oræfum og setjast að hér i miðju
Olfusinu?
— Það var auðvitað margfalt
skemmra til Reykjavikur, en hins
vegarvar velhægt að veita sér að
sundriða hér, ef einhvern langaði
til. Hér var nóg af ám, sikjum og
kílum, þar sem auðvelt var að
sundleggja hest. Það gat meira
að segja orðið talsvert erfitt að
komast á milli þeirra kirkna sem
hanrt þjónaði, þótt niöri I lágsveit-
um væri, einkum ef vatnagangur
var mikill. ?aðir minn sagði oft,
bæði i gamni og alvöru, að betri
væri kelda en krókur, fór beint og
sundreið vötnin, þar sem hann
kom að þeim, og farnaðist jafnan
vel.
— Hann hlýtur að hafa átt góða
hesta, fyrst liaim var I þessari að-
stöðu hvað ferðalögin snerti?