Tíminn - 11.05.1975, Page 9

Sunnudagur 11. mai 1975.
TÍMINN
9
ölfusá hjá Arnarbæli. Skálfafell I baksýn.
— Já, hann átti bæði marga
hesta og góða. Ég man eftir ein-
um hesti, rauðblesóttum, sem hét
Blesi. Hann var gæðingur mikill,
gammvakur og fjörugur. Siðasti
uppáhaldshesturinn hans hét
Skuggi. Hann var brúnn á litinn,
— svartur — litill og nettur, þæg-
ur og gæfur svo að af bar, en
ágætur reiðhestur. Þrek hafði
hann nóg, þótt hann væri smár,
enda vel upp alinn. Hann var
sólginn i rjóma og mjólk og lét I
sig það sem til náðist af þeirri
vöru, hvort sem honum hafði ver-
ið það ætlað eða ekki. Einu sinni
að sumarlagi var faðir minn að
flytja heim hey af engjum og reið
fyrir á Skugga. Þegar pabbi kom
heim með hádegisferðina, fór
hann inn i búr til móður minnar
og bað hana að gefa sér skyr. Hún
kvaðst hafa látið skyr handa hon-
um á eldhúsborðið, en svo hagaði
til, að það stóð út við glugga, sem
var i nokkurn veginn sömu hæð,
og stóð opinn. Þegar þau litu við,
hjónakornin, stóð Skuggi úti fyrir
glugganum með frið i svipnum og
var að enda við að sleikja út um.
Hafði hann þá teygt höfuðið inn
um gluggann og orðið á undan
húsbónda sinum að finna matinn.
Þegar að þvi kom, að Skuggi
skyldi felldur, var hánn leiddur
inn i gamla súrheysgryfju, sem
var vestan við bæjarhúsin i
Arnarbæli, og hlaðið þar að hon-
um torfi og snyddu, bæði undir
kvið og kverk, svo að hann gæti
ekki dottið niður, þegar skotið riði
af. Skuggi var hinn rólegasti, þvi
að það var ekki hans háttur að
æðrast, þótt eitthvað væri verið
að bjástra i kringum hann. Svo
var hann skotinn og hlaðið vand-
lega að honum á alla vegu og siö-
an tyrft yfir. Þar stendur hann við
stall ,,með öllum tygjum”, eins
og sagt er um Sörla i Skúlaskeiði,
og mér kæmi ekki á óvart, þótt
hann væri eini hesturinn á ts-
landi, sem heygður hefur verið
standandi með hnakk og beizli.
Fyrsta kona á
islandi/ sem sló með
sláttuvél/ — og
reið líka í hnakk!
— Hvernig bóndi var faðir
þinn?
— Eftir þvi sem sumir ná-
grannar hans sögðu, þá hefur
hann ekki verið með allra beztu
bændum. Þó held ég, að hann sé
fyrsti maður, sem fær sér sláttu-
vél, — það var árið 1907. Mörgum
þótti þetta mikið galdraverkfæri,
og sjálfsagt hefðum við átt i ein-
hverjum brösum með að hafa not
af henni, ef ekki hefði hitzt svo vel
á, að einmitt þá var hjá okkur
norskur kaupamaður, sem hafði
unnið með sláttuvél heima hjá
sér.Hann kenndi okkur með vél-
ina að fara og vandi tvo fyrstu
hestana, sem notaðir voru fyrir
hana. Ég var fyrsta manneskjan
af heimilisfólki föður mins, sem
sló með vélinni, og þar með held
ég að ég sé fyrsta konan á Islandi,
sem slær með sláttuvél, þótt
margar hafi gert það siðan.
Og ég var lika brautryðjapdi á
öðru sviði: Ég fékk mér hnakk og
reið i honum jafnan. Það þótti
ekki kvenlegt. Hugsaðu þér bara:
Ung stúlka — og það prestsdóttir
— sem tekur upp á þvi að riða I
hnakk! Hvernig heldur þú svo
sem að slikt hafi mælzt fyrir á
þeim árum? Nærri má nú geta!
En ég lét þetta ekki á mig fá, þvi
að ég fann að þetta var svo miklu
þægilegra en söðullinn.
— Er það ekki rétt, sem ég þyk-
ist hafa heyrt. að faðir þinn hafi
verið einstakur þrifamaður tii bú-
skapar, — hvaö sem öilum stór-
framkvæmdum liður?
— Jú, það er sjálfsagt eitthvað
til i þvi, en þó held ég að móðir
min hafi átt þar miklu stærri hlut.
Slika reglusemi hef ég aldrei
þekkt hjá neinni manneskju. Ég
minnist þess aldrei, I eitt einasta
skipti, að ég sæi mömmu leita að
týndum hlut. Hún týndi aldrei
neinu. — Það er auðvitað gott að
vera hreinlegur, og sjálfsagt að
þvo sér, þegar þess þarf með, en
þó er miklu nauðsynlegra að vera
reglusamur. Mér liggur við að
segja, að reglusemi sé það, sem
mest veltur á i lifi fólks.
Konungurinn og
úrið frá honum
Þegar konungur Islands og
Danmerkur kom hingað til lands
árið 1907, gisti hann hjá foreldr-
um minum i Arnarbæli. Hann var
látinn sofa i borðstofu, og var
gengt i hana úr eldhúsinu. Þegar
fólk var gengið til náða, datt okk-
ur stelpunum i hug, að gaman
væri að vita, hvort konungurinn
svæfi eins og aðrir menn, svo að
við skriðum inn um eldhúsglugg-
ann, sem var handhægur til
þeirra hluta, og hlustuðum þaðan.
Heyrðum við þá að konungur
hraut eins og mesti tóbakskarl.
Þegar við komum út aftur, litum
við hver á aðra, hálf skömmustu-
legar. Okkur fannst við hafa gert
okkur að bjánum með þvi að
hnýsast eftir svefnlátum kon-
ungsins.
Konungur gaf föður minum
vandað úr fyrir næturgreiðann.
Það gekk vel, og varð jafnvel ekki
meint af þvi að liggja I vatni heil-
an sólarhring, eins og einu sinni
kom fyrir, þegar pabbi týndi þvi
heima fyrir. En einu sinni stanz-
aði úrið, og var ekki nokkur leið
aö koma þvi á stað, hvernig sem
að var farið. Þegar vonlaust
sýndist að þetta ætlaði að lagast
af sjálfu sér, fór pabbi með það til
Reykjavikur og lét tvo valin-
kunna úrsmiði lita á það. En þeir
kváðu báðir upp sama úrskurð:
Það er ekkert að úrinu, ekki
nokkur skapaður hlutur. Þá var
ekki um annað að gera en að fara
heim með úrið aftur, og það hélt
áfram að standa. Skömmu seinna
fréttist, að konungurinn hafði dá-
ið nákvæmlega á þeirri minútu,
þegar úrið stanzaði. — Þetta er
heilagur sannleikur. — En af úr-
Prestshjónin I Arnarbæli, séra Ólafur Magnússon og Lydia kona hans, ásamt Þorvaldi einkasyni sinum.
Bilaöldin er að ganga I garð á tslandi. Þorvaldur ólafsson, bróðir Louise, var meö fyrstu bileigendum I
öifusi. Hér situr hann undir stýri á bil sinum og Louise systir hans hallar sér upp að bilnum.