Tíminn - 22.05.1975, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 22. mal 1975
TÍMINN
7
V.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri: Helgi H.
Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrlmur Glslason. Rit-
stjórnarskrifstofur I Edduhúsinu við Lindargötu, slmar
Í8300 — 18306. Skrifstofur I Aðalstræti 7, slmi 26500 — af-
greiðslusimi 12323 — auglýsingaslmi 19523. Verð I lausa-
sölu kr. 40.00. Askriftargjald kr. 600.00 á mánuði.
' Blaðaprent h.f.
Loforðalistinn langi
Á almennum borgarafundi, sem haldinn var
i Breiðholtshverfi ekki alls fyrir löngu, komst
einn fundarmanna, sem er ibúi i þessu fjöl-
menna hverfi, svo að orði, að hann kæmi ekki
auga á, að Sjálfstæðismenn hefðu efnt eitt ein-
asta kosningaloforð á hinum langa loforðalista,
sem kynntur var kjósendum fyrir siðustu borg-
arstjórnarkosningar. Og það, sem verra væri,
að ekki væri sjáanleg nein breyting til batnað-
ar.
Á hinum langa loforðalista var m.a. heilzu-
gæzlustöð i Breiðholtshverfi. Á siðasta fundi
borgarstjórnar spurðist Guðmundur G.
Þórarinsson fyrir um þetta nauðsynjamál.
Varð fátt um svör af hálfu borgarstjóra.
Upplýsti hann, að teikningar væru nær full-
gerðar, en ekki hefði tekizt að koma heilzu-
gæzlustöðinni inn á fjárlög.
Guðmundur G. Þórarinsson sagði, að hér
væri um ljótan skollaleik að ræða af hálfu
Sjálfstæðismanna i borgarstjórn. Sifellt hefði
verið japlað á þvi fyrir kosningar, að vinstri
stjórnin væri fjandsamleg Reykvikingum og
hún stæði m.a. i veginum fyrir þvi, að hægt
væri að hefjast handa um byggingu heilsu-
gæzlustöðvarinnar. Nú væri þvi ekki til að
dreifa, þvi að i stólum heilbrigðisráðherra og
fjármálaráðherra sætu flokksbræður þeirra.
Þrátt fyrir það hefði ekki tekizt að þoka þessu
nauðsynjamáli áfram. Aðstæður væru þó allt
aðrar nú en i desember 1973, þegar Sjálfstæðis-
menn óskuðu i blekkingarskyni eftir fjárveit-
ingu, eftir að ljóst var, að ekki var hægt, tim-
ans vegna, að koma heilsugæzlustöðinni inn á
fjárlög, auk þess sem skipulag hverfisins hefði
verið ósamþykkt þá.
Gagnrýni Guðmundar G. Þórarinssonar er
■ réttmæt. Miklu moldviðri var þyrlað upp i
sambandi við þetta mál á sinum tima og vinstri
stjórnin sögð tefja málið. Hið sanna er, að um
handvömm var að ræða af hálfu stjórnenda
borgarinnar. í fyrsta lagi höfðu þeir gleymt að
láta teikna bygginguna. í öðru lagi höfðu þeir
gleymt að láta skipuleggja svæðið, sem hún
átti að standa á. Og i þriðja lagi gleymdu þeir
að sækja um fjárveitingu til hennar.
En það er ekki einungis, að fjölmennasta
hverfi Reykjavikur sé afskipt i heilsugæzlu-
málum. önnur loforð Sjálfstæðismanna varð-
andi nauðsynlega uppbyggingu i Breiðholts-
hverfi hafa brugðizt. Þar er nánast engin að-
staða til félagslegrar starfsemi. Þar vantar til-
finnanlega aðstöðu til iþróttaiðkana. Glöggt
dæmi um vanefndir i þeim efnum er iþróttahús
Fellaskóla. Hvað eftir annað hefur ibúum
Fellahverfis verið heitið þvi, að iþróttahúsið
yrði tilbúið. Siðasta timasetning var febrúar-
mánuður s.l. En ennþá er beðið eftir iþrótta-
húsinu. Sömuleiðis er beðið eftir sundlaugar-
byggingu. Nú hefur þó tekizt, eftir þrýsting frá
ibúum hverfisins, að fá Sjálfstæðismenn til að
samþykkja byggingu bráðabirgðasundlaugar,
enda ekki stætt á þvi, að börn úr Breiðholts-
hverfi verði að sækja sundtima alla leið vestur
i Sundlaug Vesturbæjar.
Það er greinilegt, að borgarstjórnarkosning-
ar eru ekki i nánd. En ef að likum lætur mun
Eyjólfur hressast, þegar þær nálgast.
ERLENT YFIRLIT
Bætt sambúð Rússa
og Bandaríkjamanna
Hagsmunamál beggja, að sambúðin batni
Frá lundi Fords og Brézjnels I Vladivostok.
ÞAÐ ER varla talið til tiðinda
lengur, þótt utanrikisráðherr-
ar Bandarikjanna og Sovét-
rlkjanna hittist. Svo tlðir eru
fundir þeirra orðnir. Hitt vakti
hinsvegar verulega athygli á
dögunum, þegar það gerðist
samdægurs, að tveir banda-
riskir tundurspillar komu i
heimsókn til Leningrad og
tveir rússneskir tundurspillar
I heimsókn til Boston. Slikt
hafði ekki gerzt um 30 ára
skeiö. A báðum stöðunum fór
fram hátiðleg móttökuathöfn.
Heimsóknir þessar, sem voru
farnar til að minnast loka
siðari heimstyrjaldarinnar og
sameiginlegs sigurs Banda-
rikjamanna og Rússa í henni,
voru talsvert ræddar i blöðum
beggja landanna, og þess m.a.
minnzt, að þær hefðu verið úti-
lokaðar á þeim tima, þegar
kalda striðið stóð sem hæst.
Hið merka blað The Christian
Science Monitor, sem kemur
út i Boston, birti forustugrein
undir fyrirsögninni: Veriðvel-
komnir, Rússar (Welcome,
Russians). 1 greininni var sér-
staklega hvatt til aukinnar
menningarlegra samskipta
milli þjóða Sovétrikjanna og
Bandarikjanna.
FLOTAHEIMSÓKNIRNAR i
Boston og Leningrad á dögun-
um eru aðeins litið dæmi þess,
hvernig samskipti Banda-
rikjamanna og Rússa aukast
nú á mörgum sviðum. Að þvi
er lika stefnt markvisst af for-
ráðamönnum beggja rikj-
anna. Af hálfu beggja aðila
hefur því t.d. verið reynt að
látastriðslokin iVietnam hafa
sem minnst áhrif á gang þess-
ara mála. Stjórnendur Banda-
rikjanna hafa lýst yfir þvi, að
þeir muni eftir sem áður vinna
kappsamlega að þvi að bæta
sambúð risaveldanna. Af
hálfu rússneskra fjölmiðla
hefur verið leitazt við að gera
sem minnst úr ósigri Banda-
rikjanna, og reyna þannig að
láta hann ekki valda nýrri
úlfúð milli landanna.
Þessi sameiginlega viðleitni
valdhafanna i Bandarikjunum
og Sovétrikjunum á fyrst og
fremst rætur sínar i því, að
það er sameiginlegt hags-
munamál beggja, að sambúð-
in batni. Báðum er ljóst, að
styrjöld milli risaveldanna
myndi eyðileggja þau bæði, og
verða því vatn á myllu Kin-
verja, ef þeim tækist að
standa utan við. Bæði risa-
veldin myndu styrkja stöðu
sina með bættri sambúö. Þaö
er sameiginlegt báðum risa-
veldunum, að þau eiga við
ýmsa erfiðleika að striða, og
bætt sambúð þeirra myndi
gera þeim auðveldara að fást
við þá. Bandarikin eru i hálf-
gerðum sárum eftir uppgjöf-
ina I Vietnam og Watergate-
málið, ásamt efnahagskrepp-
unni heima fyrir. Astandið i
Portúgal, Tyrklandi, Grikk-
landi og á Kýpur veldur einnig
áhyggjum. En Sovétrikin eiga
einnig sin vandamál. Staða
þeirra I kommúnistarikjunum
i Austur-Evrópu er aldrei
örugg og við austurlandamær-
in eflist veldi Kinverja dag frá
degi. Jafnframt herða Kin-
verjar áróður gegn Sovétrikj-
unum um allan heim. ekki sizt
i Vestur-Evrópu og Banda-
rikjunum.
Heima fyrir gengur ekki
nógu vel að verða við vaxandi
kröfum almennings um betri
kjör, betri vörur og betri þjón-
ustu. Ekki gengur nógu hratt
að nýta hin miklu auðæfi
Siberiu. Rússarhafa þvi mikla
þörf fyrir vestræna tækni og
vestrænt fjármagn. Bætt
sambúð risaveldanna ætti að
geta auðveldað þeim báðum
aö leysa þau vandamál, sem
þau eru nú að glima við. Af þvi
sprettur sameiginlegur áhugi
valdhafa þeirra beggja á
bættri sambúð.
ÞAÐ ER hinsvegar hægara
sagt en gert að koma á bættri
sambúð risaveldanna. Enn
eru áhrifin frá kalda stríðinu
sterk, og auðvelt er af fleiri
ástæöum að ala á tortryggni
milli þeirra. í Bandarikjunum
og öörum vestrænum löndum
vinna afturhaldssöm öfl kapp-
samlega að því að viðhalda
Rússagrýlunni eftir megni. A
sama hátt eru að verki I Sovét-
rlkjunum sterk öfl, sem ala á
tortryggni gagnvart Banda-
rikjunum. Slikrar tortryggni
gætir ekki sizt meðal hers-
höföingjanna. Þess vegna
veröa valdhafar risaveldanna,
sem vinna að bættri sambúð
þeirra, að fara gætilegar en
ella. Byltingarkenndar breyt-
ingar i sambúð risaveldanna
gætu misskilizt og misheppn-
azt. Hér verður þvi að fara leið
friðsamlegrar þróunar, sem
alltaf tekur sinn tima, ef vel á
að fara.
Þriggja verkefna gætir nú
mest i viðræðum valdamanna
Bandarikjanna og Sovétrikj-
anna. Mikilvægast þeirra er
vafalitið deila tsraels og
Arabarikjanna. Ef risaveld-
unum tækist að stuðla að lausn
þess máls með sameiginleg-
um aðgerðum, myndi það
draga mjög úr tortryggni og
bæta andrúmsloftið. Næst
koma viðræður um að draga
úr kjarnorkuvopnum. Þær eru
sérlega vandasamar, þvi að
þar kemur tæknin mjög við
sögu. Ein meiriháttar upp-
götvun á þessu sviði gæti
alveg breytt grundvelli samn-
inganna. Þess vegna þurfa
slikir samningar að vera mjög
itarlegir og nákvæmir. Þvi er
eðlilegt, að það taki nokkurn
tima að fylla út rammasamn-
inginn, sem þeir Ford og
Bresjnef gerðu á siöast liðnum
vetri. Þriðja helzta viðfangs-
efnið er svo öryggismálaráö-
stefna Evrópurikja, en bæði
Bandarikin og Kanada eru
aðilar að henni. Margt bendir
til þess, að henni muni brátt
ljúka með þeim árangri, að
æðstu menn rikjanna geti
undirritað hinn fyrirhugaða
samning á fundi, sem haldinn
yrði I Helsinki í haust.
EINS OG NÚ horfir, er full
ástæða til að ætla, að sambúð
Bandarikjanna og Sovétrikj-
anna haldi áfram að fara
batnandi. Það á að vera báð-
um rikjunum augljós hagur,
og raunar heimsbyggðinni
allri, þvi að fátt er liklegra til
að draga úr striðshættu. Það
væri hins vegar óeðlilega
mikil bjartsýni, að búast við
mjög snöggum bata, enda
vafasamtað það reyndist far-
sælt. Hér gildir það eflaust,
eins og á fleiri sviðum, að sig-
andi iukka er bezt. Af þeim
ástæðum munu báðir aðilar
sýna varfærni um sinn, og
ekki draga neitt að ráði úr vig-
búnaði. Afvopnun getur þvi
aöeins orðið, að áður hafi
dregið úr tortryggninni og
sambúðin batnað. Meðan svo
háttar, er vafalaust enn um
sinn þörf fyrir bæði Atlants-
hafsbandalag og Varsjár-
bandalag, þvi að ótimabær
upplausn þeirra gæti orðið til
að auka á ótta og tortryggni á
ný. Það er ekki sizt það jafn-
vægi,sem þessi bandalög hafa
skapað, sem er grundvöllur
viðræðnanna milli risaveld-
anna um bætta sambúð.
Framtiðarstefnan er vitan-
lega sú, að nýtt, sameiginlegt
öryggiskerfi leysi þessi
bandalög af hólmi, en slikt
kerfi getur ekki orðið til, nema
sem ávöxtur bættrar sambúð-
ar og eðlilegrar þróunar.
Þ.Þ.
—a.þ.