Tíminn - 27.05.1975, Blaðsíða 5

Þriftjudagur 27. mai 1975
TÍMINN
5
Atvinnuleysið
hittir alla fyrir
Jón Skaftason alþingis-
maður skrifaði nýlega þarfa
hugvekju i Ingólf, biaö Fram-
sóknarmanna á Suðurnesjum,
en þar sagði hann m.a.:
„Mikið er nú rætt og ritaö
um aðsteöjandi efnahags-
vanda og sýnist sitt hverjum,
eins og gengur. Ég hygg þó að
enginn neiti þvi, aö viö vissan
vanda sé að striða. Menn deila
um, hvernig best megi gegn
honum snúast.
Viðráðanlegur vandi getur
snúist upp í meiriháttar vand-
ræði sé ekki brugðist við hon-
um á réttan hátt. En hver er
þá vandinn og hvað þarf að
gera tii aö eyða honum? Um
það vil ég rita fáein orö, til
ihugunar fyrir lesandann.
Hver og einn þarf að ihuga
þctta með sjálfum sér, þvi aö
kreppa og atvinnuleysi i
landinu og hittir ALLA fyrir,
meira og minna.
Vandinn
Viðskiptakjör versnuðu um
20% á árinu sökum hækkandi
innflutningsverðs
mikilvægra nauösynjavara og
iækkandi útflutningsverðs i
veigamikl-
um grein-
um. Þar viö
bættist
sölutregða á
sumum
mvkaö
anna.Þjóðar-
tekjur árið
1974 reynd-
ust 133 milljarðar króna, og er
spáö að þær minnki um 6% i
ár.
Þrátt fyrir minni rauntekjur
landsmanna 1974 en áriö áöur
jukust útgjöld þeirra til fram-
kvæmda og neyslu verulega.
Þetta var hægt meö þvi aö
eyöa gja Ideyrissjóðum
þjóöarinnar og stofna til nýrra
erlendra skulda, en banka-
kerfið og fjárfestingasjóöa-
kerfiö fjármagnaði þessa um-
frameyðslu.
Vandinn er afleiðing þess að
við höfum lifaö um efni fram
um nokkurra ára skeiö.
GrundvöIIur atvinnulifsins er
ótraustur og það getur leitt til
atvinnuleysis. Þessu valda I
senn ytri aöstæður, þ.e.
versnandi viðskiptakjör og
minnkandi afli miðaö við
tilkostnað og innri ástæður,
þ.e. óstjórn efnahagsmála i
víðtækum skilningi. Dýrtiðar-
met okkar er Ijósasta dæmið
um óstjórnina, en til hennar
niá rekja flest efnahagsvand-
ræði okkar nú.
Ef-viö litum til nýliðins árs
og athugum hvað gerst hefur I
þessum efnum, þá verður
þetta m.a. fyrir:
Enn einu sinni
komið í vegg
Litum nánar á þetta. Er-
lendar skuldir landsmanna
fóru I árslok 1974 i 52 milljarða
eða jukust um 9 milljarða
króna. Þetta jafngildir þvi, aö
hver tslendingur skuldi er-
lendis um 240.000- kr. eða 4
manna fjölskylda um 1 milljón
króna.
A þessu ári jukust útlán
bankakerfisins um 62% frá
árinu áöur. Mest varð
aukningin til opinberra aðila,
rikis og sveitarfélaga, vegna
hallareksturs þeirra, og til
sjávarútvegs og oliu-
innflyjenda. Innlánaaukning
varð aöeins brot af þessari
aukningu og þvi um ómenguö
veröbólguútián að ræða.
Launasamningarnir i febrúar
bættust svo við. Af-
leiöingarnar létu heldur ekki á
sér standa. Dýrtiðin jókst
meira en 50% á árinu, sem var
um þreföld aukning miðað við
helztu viðskiptalönd okkar.
Afleiðingarnar þekkir lands-
fólkið I siendurteknum
verðlagshækkunum vöru og
þjónustu, rýrnandi kaupmætti
launa, eyöingu sparifjár,
hallarckstri atvinnufyrir-
tækja, gengisfellingu og spá-
kaupmennsku í vaxandi mæli.
Þvi miður hefur ekki rikt I
landinu nægur skiiningur á
skaðsemi langvarandi
veröbólgu. Enginn stjórn-
málaflokkur setur i reynd
efnahagslegt jafnvægi númer
eitt i forgangsröð og miðaldra
islendingar þekkja vart
annaö, en veröbólguástand og
telja margir hverjir, að við
höfum fundið leiðir til þess aö
búa við það um langa hriö!
Nú er hins vegar um sinn
komiö I vegg. Enginn gjald-
eyrissjóður til aö eyöa I um-
frameyðslu né möguleikar á
aukinni skuldasöfnun er-
lendis.
Varnarbarátta
Um sinn veröur stjórn efna-
hagsmála hrein varnar-
barátta, þar sem reynt veröur
að koma i veg fyrir atvinnu-
leysi. Gæta veröur þess, aö
hlifa þeim tekjulægstu. Aörir
geta axlað nokkrar byröir, svo
Bújörð óskast
Óska eftir að kaupa eða taka á leigu
bújörð. Æskilegt er að áhöfn og vélar fylgi
með. Til greina kæmi að stofna til félags-
búskapar á góðri jörð.
Upplýsingar sendist á afgreiðslu Timans
fyrir 10. júni 1975, merkt „Bújörð 1593. ”•
Menntaskólinn við Hamrahlið
Öldungadeild
Skráning nýnema á haustönn 1975 fer
fram þriðjudag og miðvikudag 27. og 28.
mai kl. 17-18.
Skrásetningargjald er 3500 krónur.
Kennsla hefst mánudaginn 1. september
n.k.
Rektor.
aö hjói atvinnulifsins snúist.
Það er að sjálfsögðu aldrei
vinsælt að sitja i ríkisstjórn
þegar þannig árar. En ein-
hverjir verða þó aö gera það.
Ég er sannfærður að eftir siö-
ustu aiþingiskosningar og við
þær aðstæður, sem þá riktu,
var núverandi rikisstjórnar-
samstarf það eina, sem mögu-
legt var. Ég fuliyrði, að hjá
fyrrverandi stjórnarflokkum
var mjög takmarkaður vilji til
þess að efna til nýrrar vinstrí
stjórnar. Veikasti þátturinn
hjá vinstri stjórnunum virðist
mér vera úthaldsleysið og
skortur á samstöðu um
nauösynleg úrræði I efnahags-
málumviöslæm ytri skilyrði.
Þær virðast bókstaflega ekki
þola slæma tima. Þrjár vinstri
stjdrnir siðustu áratugina,
sem hver um sig starfaöi 2 1/2
ár, gefa mér tilefni til þess að
fullyrða þetta. Þetta er sorg-
legt að þurfa aö viöurkenna,
en staðreynd er það engu að
siöur. Félagshyggjufólk á að
krefjast skýringa á þessu hjá
forystumönnum sfnum og
vera gagnrýnið á skýringar
þeirra.”
Skílja þeir sinn
vitjunarfíma?
t lok greinar sinnar segir
Jón Skaftason m .a.:
,,Nú skiptir miklu, að þing
og stjórn viki sér ekki undan
vandanum, þrótt freistandi
væri. Mikið er rætt um niöur-
skurð fjárlaga um 3.500 millj.
kr. og harðlega gagnrýnt af
mörgum. En þvi miður, ytri
aðstæður og efnahagsleg
óstjórn margra ára gerir
þetta óhjákvæmilegt.
En þing og stjórn, þótt
voldug séu, ráða ekki fram-
vindu mála nema aö hluta.
Svonefndir aðiljar vinnu-
markaðarins gegna þar stóru
hlutverki og allur almenning-
ur I reynd lika. Skilja allir
þessir aöiljar sinn vitjunar-
tima? A þvi veltur óendanlega
mikiö.” -a.þ.
* Létt,sterk,ryðfrí
* Stillanleg sláttuhæð
* Slær upp að húsveggjumog út fyrir kanta
* Sjálfsmurð, gangsetning auðveld
* Fæst með grassafnara

/ i
iR /
«
Garðsláttuvél
^hinna vandlátu
ÞORHF
Ármúla 11 Skólavörðust.25
J
Eyðijörð óskast
Óska eftir að kaupa eyðijörð sem liggur að
sjó, einhvers staðar á landinu.
Þeir, sem kynnu að hafa áhuga vinsam-
lega sendið nafn og simanúmer eða
heimilisfang i pósthólf 272 Reykjavik.
VIÐ
mikið úrval af olíufylltum
rafmagns
HÖFUM Dimplex
Englandi
Auk glæsilegs útlits,
er sjólfvirkur hitastillir á
hverjum ofni, sem stjórnast
af lofthita herbergis.
Ofnarnir gefa fró
sér þægilegan hita.
Ofnarnir eru til í 2 gerðum
og fró stærðum
500w— 2000 w
Allar nónari upplýsingar
H
VANGURHE
VESTURGÖTU10 SÍM119440 & 21490 REYKJAVIK