Tíminn - 27.05.1975, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
Þriðjudagur 27. maí 1975
ínúk hlaut
lof fyrir mestu
nókvæmni
og vandvirkni
hvað snertir frammistöðu leikara
og leikstjórn alla
Þarna bar mest á fremur stutt-
um verkum, þjóðfélagslýsingum
ég vil ekki segja þjóðfélagsádeilu.
Það var litið um sjálfsrýni og
sjálfsskoðun einstaklinga Verkin
voru meira á breiöum grundvelli.
Svo fórust Haraldi Ólafssyni
lektor orð i viðtali við Timann, en
hann er nýlega kominn heim af
alþjóðlegu leiklistarhátiðinni i
Nancy i Frakklandi, þar sem
hann var með leikhópnum frá
Þjóðleikhúsinu, sem sýndi þar
Inúk. Hátiöin tókst mjög vel og
var vel tekið af borgarbúum i
Nancy og þeim þúsundum að-
komúFólks, sem þangað komu
vegna hennar. Haraldur sagði, að
sér hefði heyrzt á leikhúsfólki og
forráðamanni hátfðarinnar að
Inúk væri meðal þeirra þriggja
eða fjögurra af 40-50 verkum,
sem beztar móttökur hlutu. Hefur
hópurinn fengið fjölda tilboða um
að sýna Inúk viðar i Evrópu.
— Þetta er i tiunda sinn, sem
þessi hátið er haldin, sagði
Haraldur Ólafsson, — en hún er
nú annað hvert ár. I Nancy er
safnað saman leikhópum
hvaðanæva að úr veröldinni. En
undanfarið ár ferðuðust sex menn
um og völdu verk á hátiðina. Einn
þeirra kom hingaö til lands sl.
haust til að sjá Inúk, eftir ábend-
ingu frá Þjóðleikhúsinu hér, en
hann mun hafa séð fleiri leiksýn-
ingar I leiðinni. I janúar kom svo
boö um að sýna Inúk I Nancy.
Uppihald leikara og starfsliös I
Nancy var greitt af Frökkum en
Þjóðleikhúsið greiddi ferðirnar
fyrir okkur, sem starfað höfum að
þessari sýningu. Móttökur allar
voru mjög góðar og kom okkur
þægilega á óvart við komuna til
Lúxembúrg, að þangað var komið
fólk af hátiðinni á tveim bilum til
að taka á móti okkur og aka okkur
til Nancy.
Ný verk unnin
i samvinnu
réðu rikjum
Hátiðin er styrkt af franska
rikinu og borgarstjórninni i
Nancy. Þangað komu 40-50
leikhópar frá öllum heimsálfum
nema Ástraliu. Tveir hópar, sem
áttu að koma, frá Venezúela og
Argentinu, fengu ekki leyfi til að
fara úr landi, og hópur Indiána
komst heldur ekki af einhverjum
ástæöum, en þeir ætluðu aö flytja
verk um baráttu Indiána gegn
hvitum mönnum.
— Voru kannski viðfangsefni,
sem fjölluðu um kúgaðar þjóðir,
svo sem Eskimóa og Indiána,
einkennandi fyrir hátiðina?
— Nei, svo var nú ekki. Hins veg-
ar voru verkin alls ekki bundin
föstum viðfangsefnum
leikhúsanna, svo sem verkum
Shakespeares og Ibsens. Þetta
voru miklu fremur sýningar
búnar til i samvinnu leikara og
höfunda. Sumar voru alveg
bundnar við ákveðna leikhópa og
óhugsandi að aðrir settu þær á
svið. Með sum verkin var þó
hugsanlegt að aðrir tækju þau
upp.
Þrátt fyrir það, sem ég sagði
áðan, var þarna sýning á Lear
konungi Shakespeares með þýzk-
um leikstjóra, og hafði hún veriö
valin vegna sérkennilegra
vinnubragða og óvenjulegrar
uppfærslu. Einnig var sýning á
ótelló frá Italiu, mjög óvenjuleg.
Hún tók jafnvel fram mestu
framúrstefnuverkum og var sagt
Sýning hóps frá
Lissabon i Portúgal
vakti athygli
Haralds. En listalif
virðist blómgast i
umróti uppreisnar-
innar þar.
að á sviðinu hefðu verið samfarir
svo að segja allan timann.
A hátiðinni voru hrein leikrit,
show, kabarettar með söngvum,
dönskum, stælingum og satirum.
Ekki siztar voru þjóðfélagsádeil-
ur bæði frá Suður Ameriku og
Puerto Rico.
Þjóðlegt efni.
Þá voru þarna þjóðdansa-
flokkar frá Mali og Niger, og von
var á hópi frá Kongó. Þeir sýndu
gamla dansa og léku stutt atriði,
allt á þjóðlegum grunni.
Japanir voru með mikið
leikverk með þjóðsagnakenndum
söguþræði. Þetta var umfangs-
mikil sýning, sem fór fram bæði
úti og inni. Bæði andar og fuglar
birtust á sviðinu. Mikiö var lagt i
þetta og allóskiljanlegt þeim, sem
ekki kunna skil á goðafræði
Japana.
Tvær sýningar þóttu mér einna
beztar af þvi sem ég sá á
hátlðinni. önnur var minningar-
dagskrá um skáldið Garcia
Lorca flutt af flokki frá Sevilla.
Fjórir menn sungu ljóð eftir hann
og dönsuðu flamencodansa.
Mörgum þætti þetta ef til vill ekki
mikið leikhús, en sýningin var
ótrúlega áhrifamikil.
Hópur ungra leikara frá
Portugal flutti einfalt og sterkt
verk um þá áþján, sem
portúgalska þjóðin hefur búið
viö undanfarna áratugi og þá
uppreisn, sem á sér stað i landinu
nú. En svo virðist sem listalíf
blómgist ótrúlega vel mitt i
hringiðu hennar. Þessi stutta
sýning var merkilega vel gerð og
áhrifamikil.
Enn þjóðfélags-
lýsingar
Þá voru leikhópar frá
Venezuela og Portugal, sem
fluttu verk um pyndingar, sem
eru daglagt brauð i pólitisku lifi
þar i löndum, þessa óhugnanlegu
aðferö stjórnvalda til að ná valdi
á fólki og fylgjast með þvi sem er
á seyði. Eftir sýningunum að
dæma eru pyndingarnar orðnar
visindaleg aðferð, sem fáir geta
verið óhultir fyrir.
Þá var þýzkur leikflokkur frá
Munchen, sem kallar sig
Rauörófurnar, með verk sem
gerist I Chile og gekk i' svipaða
átt.
Aðrar sýningar, sem mér þóttu
mjög athyglisverðar, voru t.d.
pólskt leikrit, sem dró áhorfendur
inn i verkið. Þar var fjallað um
þjóðernisleg minnismerki
Pólverja og um þjóðernis-
kenndina. Pólverjarnir spurðu:
getum við losað okkur við hana,
eða er hún okkur nauðsynleg, og
getum við aðeins byggt
framtiðarþjóðfélag okkar á grunni
hennar. Eða getum við einungis
stofnað það þjððfélag, sem við
óskum eftir, með þvi að kasta
henni fyrir róða. Engin svör voru
veitt við þessum spurningum, en
þótt ég skyldi ekki málið, virtist
mér allharkalega tekin afstaða til
ýmislegs i pólsku þjóðlifi, sem
þessu fólki geðjast ekki að og vill
ræða.
Ein sýning enn var að sögn frá-
bærlega góð, en ég gat þvi miður
ekki komizt að til að sjá hana,
enskt-hollenzkt verk, sem nefnist
Böm næturinnar og fjallar um
lifið I fangabúðum Þjóðverja á
styrjaldarárunum. Þótti það
mjög merkilegt leiklistarlega
séð.
Smekkleysið
vakti virðingu
Hópur var kominn frá San
Fransisco, kona, þrjú stálpuð og
uppkomin börn hennar, og nokkur
fleiri ungmenni. Þau kölluðu sig
Ljósengla og fluttu hárfina ádeilu
um bandariskan skemmtana-
iðnað. Piltarnir komu fram i há-
um hælum og pallitettukjólum,
Þriðjudagur 27. mai 1975
TÍMINN
11
o
Leikararnir i ínúk, Brynja Benediktsdóttir, Þór-
° hallur Sigurðsson, Kristbjörg Kjeld, Ketill Larsen
C*o o og Ilelga Jónsdóttir. 0
loönir á brjóstinu. Smekkleysiö
var svo yfirgengilegt, að maður
hlaut að fyllast virðingu fyrir
lýsingu þeirra á þessum hrika-
lega óhugnaði. Þetta var mjög
skemmtileg sýning og ákaflega
fróðleg.
Ég sé eitthvað um 15-20
sýningar á þeim tólf dögum, sem
ég var þarna, og komst upp I
fjórar sýningar á dag.
Fyrstu sýningarnar byrjuðu kl.
hálf þrjú á daginn og þær siðustu
kl. ellefu á kvöldin. Leikið var á
fimmtán stöðum I borginni. 1
tveim aðalleikhúsunum voru
stærstu verkin, þá var leikið i
félagsheimilum, leikfimisölum,
veitingastöðum og ýmsum
stööum. Ein sýning var i sirkus-
tjaldi og tékkneskt verk var flutt
á stóru sýningarsvæði, en þvi
loguðu veggir, fólk og hvað sem
var. Munkur með vængi gekk um
I ljósum logum. Þetta var
allóskiljanlegt, en ekkert brann,
sem ekki átti aö brenna, og allir
sluppu óskaddaðir þótt ólift mætti
heita orðið á sýningarsvæðinu
undir leikslok.
Islenzku leikararnir höfðu nóg
að gera frá þvi að við komum
tveim dögum fyrir frumsýningu á
Inúk, og þangað til sýningum
lauk, en siðan áttu þeir viku fri á
eftir. Sýningar voru yfirleitt
tvisvar á dag kl. 5 og 11. Svo frá
hádegi fram á nótt var nóg að
gera við undirbúning og
sýningamar sjálfar.
Alltaf troðfullt
á ínúk
Á fyrstu sýningu á tnúk var
ekki alveg fullt. Leikararnir hlutu
mikið hrós fyrir gifurlega ná-
kvæmi I leik og framkomu.
Sýningin var talin frjálsleg og
vönduð og þar þótti takast að
koma miklu efni til skila á stutt-
um tima. Leikur og öll leikstjórn
var talin vandvirknisleg og ná-
kvæm.
Þegar eftir fyrstu sýninguna
mjög lofsamlegir, sérstaklega i
Parisarblaðinu.
A hátiðinni fóru einnig fram
umræður um leikhúsmál á hverj-
um morgni. En þá mátti æra
óstöðugan að taka mikinn þátt i
sliku, þar sem leiksýningar stóðu
yfir fram á nótt og leikhúsfólkið
notaði hvert rækifæri til að ræða
sin á milli, þegar færi gafst inn á
milli og eftir sýningar.
Leiklistarhátiðin setti mikinn
svip á borgina, enda voru beinir
þátttakendur 1500 og fjöldi blaöa-
manna var kominn til að fylgjast
með hvaðanæva, aö auk nokkur
þúsund manns.sem sótti hátiðina
frá öðrum löndum og stöðum.
íbúar Nancy höfðu aö sögn aldrei
tekið hátiðinni betur en nú.
Mitterand þingmaður og for-
maður franska sósialista-
flokksins hélt þátttakendum i
hátlðinni boð, eins fulltrúar
franska kommúnistaflokksins, og
borgarstjórinn i Nancy hafði
einnig móttöku. Háskóla-
stúdentar sóttu hátiðina vel, en
Nancy er háskólaborg. Fulltrúar
Norðurlandanna auk okkar var
flokkur frá Friteatern i Sviþjóð,
en aðrir voru ekki frá Norður-
löndum -SJ.
var alltaf troðfullt, en sýningar
voru alls sjö, sú siðasta á annan i
hvitasunnu. Dreift var leikskrá á
sýningum, þar sem greint var frá
meginþræði verksins á frönsku,
en annars þótti áhorfendum
verkið auðskilið, þótt orðin skild-
ust ekki.
Eftir sýningar varð fólk,
hvaðanæva úr veröldinni eftir i
salnum og ræddi vandamál
Grænlendinga, sem fjallað er um
i Inúk.
Eftir frumsýninguna fóru strax
að berast fyrirspurnir um hvort
ekki væri hægt að fá Inúk til fleiri
staða, eins og reyndar fleiri verk.
A miðvikudagskvöld mun hóp-
urinn hafa sýnt i Munchen og þar
Haraldur Ólafsson
lektor
Timamynd GE
áttu að vera fleiri sýningar.
Akveðið var að farið yrði til Nissa
I Suður-Frakklandi, Frankfurt i
Þýzkalandi og loks til Parisar,
þar sem verður sýning 11. júni.'
Þá var komið boö um að sýna
ínúk á leiklistarhátið i Vittoria á
Norður Spáni i haust og annarri
hátfð I Póllandi siðari hluta
október. Ekki er afráðið hvort úr
verður, enda eru leikararnir
flestir ráðnir hér við Þjóð-
leikhúsið. En mér finnst óliklegt
að við höfum efni á að neita
boðum um að taka þátt i slfkum
hátiðum, það er ekki svo oft, sem
tækifæri hafa gefizt til að flytja
islenzk verk á þeim vettvangi.
Ensk þýðing
tilbúin
Hollendingar höfðu mikinn
áhuga á aö fá Inúk og börðust
tveir hópar þaðan um að fá Is-
lendingana til sin. Fyrirspum var
komin frá Sviss, og viðar frá
Frakklandi en áður var um getið.
Áhugasamur hópur frá Þýzka-
landi lagði mikla áherzlu á að fá
Inúk til sins heima og þar fram
eftir götunum.
Nú, svo sem áður hefur verið
skýrt frá hafa Grænlendingar
mikinn áhuga á að sýningar á
Inúk veröi á Grænlandi. Komið
hafa boði til hópsins bæði frá
Vestur Grænlandi og Kap Dan á
Kúlúsúk.
Rétt núna var ég að fá i hendur
enska þýðingu á Inúk, sem Alan
Boucher hefur gert. Mjög gott er
ab hún skuli nú vera fyrir hendi,
þótt leikritið verði eflaust áfram
flutt á islenzku.
Við það, sem ég sagði áöur um
móttökurnar, sem tnúk fékk ytra,
má bæta þvi, að ég var búinn að
sjá leikdóma i þrem blöðum,
tveim frá Nancy og nágrenni og
einu Parisarblabanna, voru þeir
- ".„r' 'y"‘?**rn
Haraldur Ólafsson
segir fró
alþjóðlegu
leiklistarhátíðinni
í Nancy
í Frakklandi,
en hann vann
ásamt
fimm leikurum að
samningu
og uppsetningu
verksins