Tíminn - 05.06.1975, Side 8

8
TÍMINN
Fimmtudagur S. júni 1975
A s.l. sumri náöist það lang-
þráöa mark aö opna Djúpveginn,
þannig að nú er hægt að aka leið-
ina Reykjavik — Isafjörður með
þvi að fara aðeins einn fjallveg i
stað sjö áður. Að sjálfsögðu gripu
þeir, sem leið þessa þurftu að
fara, þetta fegins hendi, og þá sér
I lagi þeir, sem stunda akstur á
vöruflutningabifreiðum, og hef ég
heyrt sagt, að þeir séu allir
sammála um, að við sæmilegar
aðstæður taki feröin fram og til
baka 6—8 klst. skemmri tima,
þegar þessi leið er farin, i stað
þess að fara gömlu leiðina vestur
Barðastrandarsýslu og þaðan
vestur firði, enda leiðin bæði
styttri og fljótfarnari, þar sem
með þessu móti er fjallvegum
sleppt að mestu. Einnig er haft
eftir ökumönnum þessum, að
spamaður á oliu sé mikill, og
kemur það sér vel, þegar litið er á
ört hækkandi rekstrarkostnaö, og
þá sér I lagi oliuverð.
Þegar byrjað var á I alvöru að
leggja þennan si'ðasta kafla Djúp-
vegarins, þ.e. frá Skarði I Skötu-
firöi aö Eyri i Seyðisfirði, þá töldu
margir að hér væri verið að fara
út I mjög dýra og jafnvel óþarfa
framkvæmd, og á þaö bent, að
mjög erfitt væri aö leggja veg
þarna. Raunin varð þó önnur, þvi
bæöi gekk þetta fljótar en menn,
sem bjartsýnastir voru gerðu sér
vonir um og svo einnig það, sem
sennilega mun einsdæmi i sög-
unni, að kostnaður við vegalagn-
ingu þessa var nokkrum tugum
milljóna minni en áætlað var.
Þetta gerði það svo mögulegt, að
hægt var að taka fé af ætluðu
framlagi til Djúpvegar i vegi utan
Eyrar I Seyðisfirði, og á ég þá
m.a. við veg i gegn um Súðavik og
veg I Skutulsfirði.
1 þessu sambandi ber þvi að
þakka þeim vegagerðarmönnum ,
er að þessu unnu, og þá sérstak-
lega stjórnanda þeirra. Greini-
legt er, að hér hefur verið vel
stjórnað. Ég vil og þakka þeim
þingmönnum, sem að þvi stuðl-
uðu, að hægt var að ná þessu
marki.
Strax og Djúpvegurinn komst i
gagnið, fóru að koma fram um-
ræður um það, hvaða leið bæri að
velja suður úr Djúpinu, og tengja
þannig tsafjarðardjúp aðalak-
vegakerfi landsins, en um það
virðast nú eitthvað skiptar skoð-
anir. Ég get þvi ekki á mér setið
að leggja hér orð i belg, þar sem
ég tel mig talsvert kunnugan á
þessum slóðum, en hér koma til
tals þrjár leiðir, það er Þorska-
fjarðarheiði, sem nú er farin, sið-
an Kollafjarðarheiði og Stein-
grimsfjarðarheiði.
Kollafjarðarheiði er á milli
Isafjarðar, þ.e. innsta fjarðar
ísafjarðardjúps, og Kollafjarðar
við Breiðafjörð. Yfir heiðina er nú
vegarslóði, sem er fær jeppum og
svipuðum farartækjum, og þá við
.sæmilegar aðstæður. Frá Djúpi
liggur vegur þessi eftir Lauga-
bólsdal, sem er lágur og kjarri og
grasi vaxinn. Þegar komið er
fram I botn dalsins, liggur vegar-
slóðinn upp mjög brattan ás, sem
heitir Kambur og er á milli
tveggja dala, sem ganga úr
Laugabólsdal inn i Kollafjarðar-
heiðina, — dalir þessir heita
Húsadalur og Geitadalur.
Kamburinn er mjög brattur, og til
marks um það vil ég benda á, að á
u.þ.b. km. kafla þarna upp ásinn
hækkar landið úr u.þ.b. 60 m yfir
sjó I u.þ.b. 350 m yfir sjó. Siðan
fer landið þarna smá hækkandi og
kemst upp I 500 m yfir sjó, þar
sem vegurinn liggur nú. Siðan fer
að halla niður i Fjarðarhornsdal,
en það er dalur, sem gengur inn
úr botni Kollafjarðar.
Botn Fjarðarhornsdals er mjög
brattur, og liggur vegarslóðinn
þarna niður i brattri og klettóttri
hlið. Möguleiki mun vera á þvi að
færa vegarstæðið þarna til, til að
reyna að draga eitthvað úr bratt-
anum. Yrði þá farið fram hlið
Húsadals, og þyrfti að grafa veg-
inn þarna inn i' hliðina og sneiða
hann með jöfnum halla upp á
heiðina sjálfa. Hins vegar mun
erfitt, og sennilega útilokað, að fá
annan stað en þann, þar sem veg-
urinn liggur nú niöur I Fjarðar-
hornsdal, þvi að bæði sunnan og
norðan við dalinn er greinilega
mun verra vegarstæði. Með þessu
móti yrði vegurinn bæði i Húsadal
og Fjarðarhornsdal skorinn I hlið,
og þvi meirihluti vegarins yfir
Kollafjaröarheiði þannig stað-
settur.
Af þannig vegum höfum við
Vestfiröingar nóg og þekkjum, að
þannig gerðir vegir verða fljótt
ófærir vegna snjóa og svella á
vetrum og vatnselgs vor og haust.
Vil ég I þessu sambandi benda á
ummæli Friðberts Péturssonar,
bónda i Botni I Súgandafirði, sem
birtust I Timanum 12. marz s.l.,
en þar segir: ,,A Vestfjörðum er
viða þannig, að vegir eru skornir I
hallann á fjöllunum, og þetta er
einmitt það fyrsta, sem fer I kaf.”
Ég vil og benda á, að erfitt mun
að fá efni i veg á þessari leið
a.m.k. burðarlag, og þyrfti þvi að
sækja það niður i dalina, og
myndi slikt hafa I för með sér
mikinn kostnaðarauka.
Hinn eiginlegi Djúpvegur, i
skilningi vegalaga, var úr botni
Þorskafjarðar að Eyri i Seyðis-
firði. Frá Djúpi liggur vegurinn
um Langadal, sem er sléttur og
oftast snjóléttur. Dalur þessi er
nokkuð langur og skerst þarna
suður I fjöllin. Skammt frá botni
hans er farið upp á Þorska-
fjarðarheiði, upp svokallaðar
Heiöarbrekkur, þar er vegurinn
skorinn inn i hliðina á u.þ.b. 2 km.
kafla, áður en komið er upp á
Þorskafjarðarheiðina, en eins og
þeirvita,sem hana hafa farið, er
hún frekar flöt, og liggur vegur-
inn viðast eftir sléttum melholt-
um. Þarna er hið ákjósanlegasta
vegarstæði, og væri auðvelt að
hlaða þarna upp veg i þá hæð,
sem nú er venjuleg, með þeim
tækjum, sem vegagerðin hefur
yfir að ráða. Eitthvað þyrfti að
færa veginn þarna til frá þvi sem
hann er nú og velja sér snjóléttari
leið, en mestur hluti vegarins yfir
heiöina, sem lagður var þarna
fyrir u.þ.b. 30 árum, var lagður
með handverkfærum, og þá að
sjálfsögðu valið það land, sem
auðveldast var að ry ðja með haka
og skóflu.
Ég hef verið á ferð yfir Þorska-
fjarðarheiði ba'ði haust og vor.
þ.e. þegar snjóa er að leysa og i
fyrstu snjóum, en þá sést einmitt
bezt, hvar heppilegast er að hafa
veg til að forðast snjóa. Á Þorska-
fjarðarheiði er auðvelt að leggja
veg þar sem ekki kemur mikill
snjór, enda skefur þarna vel af.
Mér hefur virzt, að viðast verði
snjór ekki yfir þetta 1 til 1,5 m
þykkur, og miða ég þá við þær
stikur, sem um alllangt skeið
hafa verið meðfram veginum. Að
sjálfsögðu eru þarna dældir, sem
hægt væri að fylla upp, eða þá að
færa veginn þar til. Ekki væri og
heldur hætta á að þarna skorti
efni til vegagerðar, — af þvi er
þarna nægjanlegt, bæði i burðar-
lag og slitlag. Ég held ég megi
fullyrða, að þarna þyrfti hvergi
að sprengja fyrir vegi, þvi jarð-
ýta myndi vinna þarna á landinu.
Frá Kirkjubóli I Langadal i
botn Þorskafjarðar eru um 350
km, og þar af er heiðin sjálf milli
brúna um 20 km. Þannig að ef
vegur væri þarna sæmilegur, tæki
um 15 mlnútur að aka þessa leið,
og þá miðað við löglegan öku-
hraða. Þorskafjarðarheiði er þvi
engan veginn lengri en aðrir f jall-
vegir á Islandi. Auk þess er hún
fljót ekin sökum þess, hversu flöt
hún er. Það er ekki að marka,
þótt mönnum hafi þótt heiðin
löng, enda vegurinn yfir hana á
köflum afar leiðinlegur og léleg-
ur. Ég vil og benda á að landpost-
arnir völdu ávallt Þorskafjarðar-
heiði, eöa a.m.k. flestir, þegar
þeir þyrftu að fara fjöll þessi i
snjóum og misjöfnu veðri. Að
sjálfsögðu hafa þeir valið auð-
veldustu leiðina.
Ég er þvi þeirrar skoðunar að
velja beri Þorskafjarðarheiði
sem aðalleið úr Djúpi og að.
Steingrimsfjarðarheiði er á
milli Staðardals I Steingrimsfiröi
og Langadals og eöa Lágadals við
Djúp. Heiði þessi er með svipuöu
landslagi og Þorskafjarðarheiði,
enda liggja heiðarnar saman, en
vegir skiptast, þegar komið er
upp á fjallið. Steingrímsfjaröar-
heiöi milli brúna er milli 7 og 8
km, og er hægt að komast þessa
leiö á jeppum, með þvi aö fara af
veginum á Þorskaf jarðarheiði við
sæmileg skilyrði, og hefur verið
varið smávegis fé úr fjallvega-
sjóði til lagfæringar á þessum
vegi. Ég vil og benda á, aö fyrsta
vélknúna farartækinu, sem ekið
var þarna yfir fjöllin, var ekið yf-
ir Steingrimsfjarðarheiði. Mun
þaö hafa verið árið 1936, eöa eitt-
hvað nálægt þvi, og þá áður en
nokkur vegur var lagður á þess-
um slóðum. Voru þar á ferð
nokkrir ungir og hraustir ísfirð-
ingar á gamla Ford. Gefur þetta
nokkra hugmynd um það, hversu
auövelt er að fara þessa leið.
Hinsvegar lengir þetta nokkuö
leiðina frá Reykjavik til ísafjarð-
ar, og að auki þarf þá að fara
Holtavörðuheiði, sem þarf ekki að
vera skárri fjallvegur en Þorska-
fjarðarheiði.
Aðalkostir þess að fara þorska-
fjarðarheiði eru i stuttumáliþess-
ir:
1. Leiðin Isafjörður — Reykjavik
um Þorskafjarðarheiði er 512 km,
sem auðveldlega má stytta með
þvi að fara yfir lágan háls frá
Laugabóli og yfir i Langadal, og
yrði þá vegalengdin ekki nema
um 490 km.
Leiðin Isafjörður — Reykjavik
um Kollafjarðarheiði, Ódrjúgs-
háls og Hjallaháls er 536. km.
Ég sé ekki ástæðu til að taka
þaö meö i reikinginn, að i náinni
framtlðverði farið að byggja brú
úr Skálanesi i Reykjanesi, þ.e.
fyrir Gufufjörð, Djúpafjörð og
Þorskafjörð, eða úr Skálanesi i
Hallsteinsnes fyrir Gufufjörð og
Djúpafjörð og siðan inn með
Þorskafirði, og lit ég þá á, hversu
seint gengur með vegalagnir á
Vestfjörðum yfirleitt. En ef farið
yrði á brú úr Skálanesi i Reykja-
nes, þá yrði vegalengdin 520 km ef
farið væri um Reykhóla, cn 513
km, ef farið væri inn með Þorska
firöi að sunnan. Ef farið yröi á
brú úr Skálanesi i Hallsteinsnes
og inn með Þorskafirði, þá yrði
vegalengdin 523 km. Þannig að
kostnaður við framkvæmdir
þessar yrði eflaust mikill, en
vegarstytting óveruleg. Á þessu
stigi verðum við þvi að halda okk-
ur viö, að farið yrði Hálsa, eins og
vegurinn er nú.
Fyrir ibúa norðan Djúps kemur
þetta miklu verr út, þvi ef við tök-
um dæmið frá Kirkjubóli I Langa-
dal I Króksfjarðarnes, þá er
vegalengdin 60 km. um Þorska-
fjarðarheiði en 123 km um Kolla-
fjarðarheiði og Hálsa. Hér er þvi
63km munur, eða 126 km fram og
til baka.
Það yrði þvi til storkostlegs
óhagræðis og um afturför að ræða
I samgöngumálum fyrir ibúa
norðan Djúps, ef Kollafjarðar-
heiði yrði valin, og má byggðin
þarna vart við slikri röskun.
Leiðin lsafjörður- Reykjavik
um Steingrímsfjarðarheiði er 559
km. sem má stytta um tæpa 20
km, eins og að framan greinir.
2. Mjög auðvelt er að leggja veg
yfir Þorskafjarðarheiði sökum
þess, að þar er nægjanlegt efni I
veg, og svo það, að vegurinn ligg-
ur yfir slétta heiði. Vegur yfir
Kollafjarðarheiði yrði skorinn inh
I hliö mikinn hluta leiðarinnar,
efni I veginn yrði að flytja langt
að, og sennilega þyrfti að
sprengja þar fyrir vegi á köflum.
Einnig þyrfti að brúa þarna ein-
hverjar ár, en það yrðu þó senni-
lega stuttar brýr. Suma kafla af
vegi þeim, sem nú liggur yfir
Þorskafjarðarheiði, mætti notast
við i bráð og lagfæra þá siðar.
Aðra kafla þyrfti að laga
smávegis.
Aöstaöa við vegarlagningu á
Steingrlmsfjarðarheiði sýnist
mér að yrði svipuð og á Þorska-
fjarðarheiði.
3. Með þvi að velja Þorska-
fjarðarheiði yrði hluti af þeim
vegi sameiginlegur fyrir veg yfir
Steingrimsfjarðarheiði, og þá
mjög stutt af aöalveginum á
Þorskafjarðarheiði niður I
Staðardal i Steingrimsfirði. Hef
ég heyrt, aö um þetta atriði hafi
verið hugsað, þegár núverandi
vegur á Þorskafjarðarheiði var
lagður. Með þessu móti myndi
Strandasýsla tengjast mun betur
Isafjarðardjúpi, og þá um leið
höfuðstað Vestfjarða, Isafirði, og
hlýtur slikt að vera æskilegt inn-
an sama kjördæmisins. Mjög
andstætt er fyrir ibúa Stranda-
sýslu, ef þeir þurfa að fara til
ísafjaröar eða öfugt, — þá verða
þeir að fara Tröllatunguheiði,
niður I Geiradal og fara siðan
vestur Reykhólasveit yfir Hjalla-
háls, Ódrjúgsháls og Kollafjarðar
heiði. Vegur yfir Þorskafjarðar
heiði skapar þvi mikla möguleika
á að tengja á þennan hátt
Strandasýslú og Isafjarðardjúp
með vegi upp úr Staðardal á veg-
inn á Þorskafjarðarheiði. Hér er
um að ræða byggðir innan sama
kjördæmisins og æskilegt að
þessar byggðir hafi meira sam-
band sin á milli en verið hefur,
bæði menningarlega, félagslega
og atvinnulega. Mundi slikt skapa
nokkra festu I byggð þarna-Aður
fyrr var mikill samgangur á milli
þessara byggðarlaga, sem stafaði
áf þvi, áð þá voru notuð önnur
samgöngutæki en nú. Ég vil
benda á, aö nú fyrir skemmstu
kom Pálmi bóndi á Klúku I
Bjarnarfirði akandi á sinum
Bronco þarna yfir fjöllin, úr
Staðardal yfir Steingrimsfjarðar-
heiði i Djúp. Hann ók að visu á
haröfenni, en þetta sýnir þó
hversu slétt er þarna uppi á
fjöllunum.
4. Auðveldast verður að gera
veg yfir Þorskafjarðarheiði, ef
miðað er við að fá hann snjólaus-
an eöa snjóléttan. í þvi' sambandi
vil ég benda á, að sjálfar vest-
firzku heiðarnar eru snjóléttar
eða jafnvel snjólausar, sökum
þess að snjó skefur af þeim. Hins
vegar eru það skerðingarnar i
fjallshliðarnar, sem fvllast af
snjó. Vil ég I þvi sambandi benda
á heiðarnar á vesturfjörðunum.
Þar eru dalirnir beggja vegna og
sneiðingar i fjallshlíðunum, sem
eru fullar af snjó. Hrafnseyrar
heiði er stutt sjálf og snjólaus, en
vegurinn um hana milli byggða er
einn snjóþyngsti vegur landsins.
Kollafjarðarheiði er mjög svipuð
henni, hún er stutt sjálf, en snjó-
þungir dalir að henni beggja
vegna.
5. Ekkert vafamál er, að
skemmstan tima mun taka að
leggja þokkalegan veg yfir
Þorskafjarðarheiði, og einnig
þaö, aö hver spotti, sem þar yrði
lagöur, kæmist strax I gagnið,
vegna þess vegar, sem fyrir er.
Fullgera mætti þar veg milli
byggða á tveimur árum. En
vegalengdin öll Langidalur —
Þorskafjarðarbotn er um 27 km,
og þar af upp á heiði 20 km, eins
og aö framan greinir. Sennilegt
má þó telja, að svipaðan tima
tæki að leggja veg yfir Stein-
grimsfjarðarheiði. En vega-
lengdin Langidalur—Kleppistaðir
i Staðardal er 17 til 18 km, en
þaöan að Hólmavik eru 18 til 20
km.
Um Kollafjarðarheiði er það að
segja, að þar er aðeins jeppaslóð,
um það bil 26 km milli vegarins
viö Laugaból I Isafirði á veginn I
Kollafiröi við Breiðafjörð. Miðað
viö frekar erfiða og dýra vega-
lagningu og eftir a.tvikum brúar-
gerð, þá tæki það vart skemmri
tima en þrjú ár að leggja þann
veg, sem að sjálfsögðu yrði ekk-
ert notaður fyrr en honum væri
lokið. Auk þess þyrfti að laga
verulega veginn úr Kollafirði yfir
Hálsa I Þorskafjörð, þannig að
það myndi sennilega taka um
fjögur ár, eða alla leiðina um sjö
ár.
Samantekið yrði þvl niður-
staðan sú, að vegur frá Laugabóli
við Isafjafðardjúp um Kolla-
fjarðarheiði i Þorskafjarðarbotn
er um 78 km. Vegalagning og
endurbætur tækju sjö ár, þar af
fyrstu 3 árin ónothæfur vegur.
Vegur Langidalur—Þorska-
fjaröarbotn 27 km. Fram-
kvæmdatlmi 2 ár. Nota mætti
strax kafla, sem lagðir yrðu.
Vegur Langidalur—Hólmavik
um 36 km. Framkvæmdartimi
tvö til 3 ár.
Þó ég taki hér eindregna af-
stöðu með Þorskafjarðarheiði, þá
er ég mjög fylgjandi þvi, að vegur
yfir Kollafjarðarheiði yrði lagað-
ur, og að þar væri þokkalegur
sumarvegur fyrir flesta bila, og
sama er að segja um Steingrims-
fjarðarheiði, eins og ég hef getið
hér að framan.
Mér sýnist þvi, að hvernig sem
á mál þetta er litið, þá beri að
velja Þorskafjarðarheiði sem
aðalleið úr Djúpi og að. Er þvi
nauðsynlegt að hefja þar þegar
framkvæmdir á komandi sumri,
þvi það er algerlega óverjandi,
hversu lengi heilt byggðarlag er
búið að vera sambandslaust við
aöalakvegakerfi landsins, og á ég
þá við tsafjarðardjúp. Hér er þvi
ekki verið að fara fram á nokkurn
forgang fram ; fir aðra lands-
hluta, heldur aðt 'ns farið fram á
að standa þeim ^afnfætis.
Þrátt fyrir mi nn snjóavetur
hefur verið hægt að komast frá
tsafirði inn i Dí jp flesta mánuði
vetrarins, Lannig að ef
upphlaöinn v ir hefði verið yfir
Þorskafjarfar ;ði, hefði senni-
lega verið hægi ð komast þá leið
til Reykjavikur, >a engu siöur en
Reykjavlk— Akui yri.
Þdð er þvi von a Ira, sem áhuga
',g hagsmuna hafa >ð gæta i sam-
bandi við mál þessi, að þingmenn
Vestfjarða fái stuðn ng þings og
fjárveitingavalds t.'l að hægt
verði að ljúka þessum siðasta
áfanga Djúpvegar.
Reykjavik, 2. mai 1975.
Jóhann Þórða. son frá
Laugalandi.
Útboð
Húsfélagið að Lönguhlið 19-25 oskar hér
með eftir tilboðum i að fullgera bilastæði
undir malbik.
Tilboðsgagna má vitja á Verkfræðistofu
Sigurðar Thoroddsen, s.f, Ármúla 4,
Reykjavik, gegn 2.000 kr. skilatryggingu.
Tilboðum skal skila á sama stað eigi siðar
en þriðjudaginn 10. júni 1975 kl. 11 f.h.
VERKFRÆÐISTOFA SIGURÐAR THORODDSEN sf
ÁRMÚLI 4 REYKJAVlK SlMI 84499
f........... .......................... ..............^
Jóhann Þórðarson:
Við veljum
Þorskaf jarðarheiði