Tíminn - 14.06.1975, Blaðsíða 7

Laugardagur 14. júni 1975
TÍMINN
7
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar^
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri: Helgi H.
Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Rit-
stjórnarskrifstofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar
Í8300 — 18306. Skrifstofur I Aðalstræti 7, simi 26500 — af-
greiðslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verð I lausa-
sölu kr. 40.00. Áskriftargjald kr. 600.00 á mánuði.
Blaöaprent h.f.
___________________________________________y
Nýja samkomulagið um
kjaramálin
Það er tvimælalaust, að þjóðin fagnar þvi sam-
komulagi um kjaramálin, sem hefur náðst milli
aðalsamtaka vinnumarkaðarins með aðstoð rikis-
stjórnarinnar.Með þvi hefur verið afstýrt miklum
átökum, sem hefðu getað staðið lengi, valdið miklu
efnahagslegu tjóni og haft óheppileg áhrif á sam-
búð viðkomandi aðila i framtiðinni.
Við þvi var ekki hægt að búast undir þeim kring-
umstæðum, sem nú eru, að hægt væri að ná sam-
komulagi, sem allir væru ánægðir með. Vissulega
hefði verið æskilegt að bæta kjör láglaunafólks enn
meira. Til þess eru hins vegar ekki aðstæður nú.
Þvert á móti mun það almennt álit atvinnurek-
enda, að með samkomulaginu hafi verið lögð meiri
byrði á atvinnuvegina en þeir eigi auðvelt með að
risa undir, eins og nú er ástatt. Staða atvinnuveg-
anna getur átt eftir að vera mikið vandamál, ef
viðskiptakjörin lagast ekki. Þetta mun skýrast
betur, þegar lengra kemur fram á árið.
Það mun sennilega álit ýmissa, að réttara hefði
verið að auka hlut láglaunafólks meira, en draga i
staðinn úr hækkunum til annarra. Þetta er hins
vegar auðveldara að segja en framkvæma. Menn
sleppa ógjarnan þvi, sem þeir hafa einu sinni feng-
ið. Með hinu nýja samkomulagi er ótvirætt stefnt
að auknum launajöfnuði á áföngum, þar sem allir
fá sömu krónutölu sem kauphækkun. Lengra var
ekki hægt að komast i launajöfnunarátt að þessu
sinni. Það ber að viðurkenna, að þetta er spor i
rétta átt til að jafna þann ójöfnuð, sem gerðist i
sambandi við kjarasamningana i febrúar 1974.
Eins og kunnugt er, stendur mikill meirihluti
verkalýðshreyfingarinnar að þvi samkomulagi,
sem nú hefur verið gert. Þau félög, sem hafa stað-
ið utan við, eiga nú kost á þvi að gerast aðilar að
þvi, og fá fyrir meðlimi sina þær hækkanir, sem
felast i þvi. Eðlilegt verður að teljast, að þau not-
færi sér það. Það yrði ekki vel séð af þjóðinni, ef
einstakir hópar reyndu nú að brjóta niður það
samkomulag, sem hefur verið gert milli höfuð-
samtaka vinnumarkaðarins. Það sýndi jafnframt
glögglega, að það er ekki siður nauðsynlegt fyrir
heildarsamtök launafólks en þjóðarbúskapinn,að
settar yrði hömlur við slikum skæruhernaði i
framtiðinni.
Rikisstjórnin á sinn stóra þátt i þvi, að þetta
samkomulag náðist. Með skattalækkun þeirri.sem
samþykkt var á siðasta þingi, var gengið til móts
við óskir verkalýðssamtakanna, enda lýst yfir af
þeim, að þau myndu meta það til jafns við kaup-
hækkun. Þá hefur rikisstjórnin ákveðið að greiða
niður verðhækkun þá, sem var á landbúnaðar-
vöruverði um siðustu mánaðamót, og mun sú upp-
hæð skipta mörgum hundruðum milljóna króna á
samningstimanum. Þessi ákvörðun greiddi veru-
lega fyrir samkomulagi. Þá hefur sáttanefndin,
sem rikisstjórnin skipaði og vann i samráði við
hana, tvimælalaust átt mikinn þátt i samkomulag-
inu.
Það verður að vona, að það samkomulag, sem
nú hefur verið gert, eigi ekki eftir að kalla á sér-
stakar ráðstafanir til að tryggja atvinnuöryggið.
Þetta fer eftir þvi, hvernig viðskiptakjörin verða.
En slikar aðgerðir hefðu þá ekki orðið siður að-
kallandi, ef langvarandi stórfelld vinnustöðvun
hefði lamað atvinnulifið. Sá vinnufriður, sem hef-
ur verið tryggður um sinn, er alla vega hagstæður
þjóðinni og þvi ber að fagna honum.
Þ.Þ.
B. Borisov, fréttaskýrandi APN:
Daður stjórnarinnar
í Peking við NATO
Draumurinn um að umkringja Sovétríkin
Bersýnilegt er, aö sovézkir
valdamenn hafa vaxandi
áhyggjur af viðleitni Kfn-
verja til að vara þjóðir
Vestur-Evrópu við því, sem
þeir telja fyrirætlanir
Rússa. Af hálfu Kinverja er
nú lagt vaxandi kapp á þann
áróður, að Rússar hyggi á
aukin yfirráð I Vestur-
Evrópu, ef þjóðirnar þar
draga úr vörnum sinum.
Fátt er gleggra dæmi um
vaxandi sundurlyndi hjá
kommúnistum innbyrðis en
auknar deiiur rússneskra og
kinverskra ráðamanna um
þetta efni. Eftirfarandi
grein sýnir, hvernig rúss-
neskir fréttaskýrendur
svara þessum áróðri Kin-
verja:
ÞAÐ VORU Pekingstjórn-
inni augljós vonbrigði, er New
York Times sagði i rit-
stjornargrein, að leiðtoga-
fundi Nató i Briissel hefði að-
eins verið ætlað að skapa trú i
Evrópu á staðfestu Bandarikj-
anna, i Bandarikjunum traust
á Evrópu, og hvor tveggja
áhrifin i Moskvu. Blaðið orð-
aði ekki, hvers konar áhrif
æðstu menn þessa „varnar-
bandalags” hefðu ætlað að
hafa á kinverska leiðtoga, en
hinir siðastnefndu fylgdust
náið með för Fords Banda-
rikjaforseta til Evrópu og biðu
óþolinmóöir eftir niðurstöðum
af viðræðum hans við banda-
menn sina I Nató. Og þegar
haft er i huga það sem á undan
er gengið, höfðu kinverskir
leiðtogar ástæöu til að ætla, að
þeir, sem sama.n voru komnir
I Brússel, og fréttamenn þar,
sýndu stefnu Kina verðugan
áhuga.
Mao Tse-tung.
ÞAÐ ER engin tilviljun, að
samhliða undirbúningi að
lokastigi Evrópuráðstefnunn-
ar um öryggis- og samstarfs-
mál, héldu kinverskir leiötog-
gr áfram.af ódulinni þrákelkni
taktiskri hagræðingu utan-
rikisstefnu sinnar. Er þeim
tókst ekki að sannfæra neinn
um óhjákvæmilega „árás á
Kina úr norðri”, tóku þeir
kappsamlega að breiða út sög-
ur um „sovézka ógnun viö
Evrópu”. t leit að samherjum
hóf Pekingstjórnin viðræður
við yfirlýsta andstæðinga
friðarþróunarinnar og hefn-
endur, sem vestrænir blaða-
menn hafa að verðleikum
kallaö „frændur Mao Tse-
tung”. Það er af þessum sök-
um, sem það er almennskoður
fréttaskýrenda, að breytingar
á utanrikisstefnu kinverskra
leiðtoga miði fyrst og fremst
aö þvi að leggja stein i götu
friðarþróunarinnar i Evrópu
og þeirra viðtæku viðræðna,
sem nú standa yfir i Genf.
LEIÐTOGUNUM i Peking
tekst ekki að fá raunsæja,
vestræna stjórnmálamenn til
þess að ræða við Sovétríkin á
grundvelli valdbeitingar-
stefnu. Svörnustu and-
kommúnistar kalda striðs
timabilsins, stjórnmálamenn-
irnir i Peking trúa einmitt á
þá aðferð til lausnar alþjóð-
legum deilumálum, og leitast
við að-telja stjórnir vestrænna
rikja á hið sama.
t þessu tilliti eru mjög tákn-
rænar þær ráðleggingar, er
leiðtogar Maóista gáfu
belgiska forsætisráðherran-
um, Leo Tindemans, er hann
heimsótti Kina nýverið. Sam-
kvæmt þvi, sem Drapeau
Rouge i Brussel segir, hvatti
Pekingstjórnin V-Evrópu til
að vigbúast svo fljótt sem hún
gæti, og láta ekki freistast af
hinni „hættulegu” friðarþró-
un. Engu þýðingarminni eru
þær ráðleggingar, er Teng
Hsiao-ping gaf Bandarikjun-
um um að auka árásarvopna-
búnaö sinn en minnka hann
ekki. Ráðagerðir Pekingstjórn
arinnar eru augljósar. Maó og
fylgifiskar hans draga ekki
dul á þá von sína, að með
stuðningi bandamanna eins og
Strauss, Kohl, Luns, Heath og
Jacksons i andstöðunni við af-
vopnun og gerð sameiginlegs
öryggiskerfis fyrir Evrópu, og
með þvi að hafna samningi um
bann við framleiðslu kjarna-
vopna, geti þeir fengið Banda-
rikin til, ef nauðsyn krefur, að
skýla Kina undir „kjarnorku-
regnhlifinni” sinni, og jafnvel
til þess að láta Kinverjum í té
eigið kjarnavopnaforðabúr.
Mjög táknræn eru i þessu
sambandi orð hins kunna sér-
fræðings I afvopnunarmálum,
Abram Chayes, sem ritaði, að
meginupptök ofbeldis og
átaka á alþjóðavettvangi ættu
hópar, sem hefðu aðgang að
drápstækjum, en hefðu litinn
áhuga á að varðveita núver-
andi ástand og mætu breyting-
ar meira heldur en mannslíf.
1 AKAFRI baráttu sinni fyr-
ir Evrópu „Atlantshafsbanda-
lagsins” gefur Pekingstjórnin
vestrænum fréttaskýrendum
gildar ástæður til að draga þá
ályktun, að hún heyi „baráttu
fyrir myndunnýrrar fylkingar
gegn risaveldunum tveim,
einkum Sovétrikjunum.” En
fáir láta blekkjast af kenning-
unnium „risaveldin tvö”. Sér-
fræðingar segja, að Kina
myndi annan arm þessarar
fylkingar, en Nató hinn. Þeir
telja, að hernaðarleg staöa
Kinverja á sovézku landa-
mærunum, þar sem þeir
„binda” mikinn fjölda
sovézkra hermanna, hafi úr-
slitaáhrif á varnir Evrópu.
Þar sem Sovétrikin verði að
taka kinversku ógnunina með
I reikninginn, geti Nató ein-
beitt kröftum sinum að þvi að
undirbúa árangursríka gagn-
sókn. Með öðrum orðum: Að
dómi vestrænna sérfræðinga
er kinverski herinn mikils-
verður þátturi öryggi Evrópu.
Kinverska leiðtoga dreymir
um að skapa á rústum heims-
valdastefnunnar „keðju
bandalaga”, keðju til þess að
umkringja lönd sósialismans,
myndaða af Nató að vestan,
Cento og Seato s;m millilið-
um, og Kina og bandarisk-
japönskum öryggissamningi
að vestan.
PEKINGSTJÓRNIN, sem
ákvað að skipa ambassador
hjá Efnahagsbandalagssam-
félaginu, en skoðanir þeirra og
afstaða eru samræmd i viö-
rækara mæli innan Nató, ætti
vfst ekki að lára ummæli New
York Times á sig fá, þvi að
daginn eftir kom það kín-
verskum leiðtogum ægilega á
óvart með þvi að birta aðal-
atriði nýrrar skýrslu James
Schlesinger varnarmálaráð-
herra til þingsins, en i skýrslu
sinni endurtekur yfirmaður
Pentagon nálega orðrétt rök-
semdir Maóista um „hugsan-
leg” vopnuð átök i Evrópu,
hættu á „sovézkri árás á Vest-
ur-Evrópu” og nauðsyn þess
að undirbúa fyrirbyggjandi
kjarnorkuárás. Pekingstjórn-
in má vera ánægð: Enn einn
skoðanabróðir hefur bætzt i
„frændgarð Maó Tse-tung.”