Tíminn - 17.06.1975, Side 11

Þriðjudagur X7.júni 1975
TtMINN
11
Þegar komið er yfir ána, tekur
við sléttlendi nokkurt, og innan
skamms er komið að gangna-
mannakofa, þar sem tilvalið er að
hvila sig. Eftir að hafa hvilt sig i
gangnamannakofanum, er bezt
að halda inn með Jökulsá að aust-
an. Þar heita Lambatungur, og er
víða skógi vaxið land og ákaflega
fallegt þarna inn með hliðinni,
sem þó er dálitið sundurskorin af
giljum, sumum allhrikalegum, en
ekki ófærum nema sums staðar.
Og neðst,. næst Jökulsánni, eru
þau flestmjög auðveld yfirferðar.
Þegar við höfum farið all-lengi
inn eftir Lambatungum, er ráð að
leggja á brattann og taka nú að
klifa Kollumúla. Við staðnæm-
umst ekki fyrr en á brúninni, þar
sem sér niður i Viðidalinn. Viði-
dalur er talsvert langur, vel gró-
inn og sumarfagur, enda var þar
eitt sinn býli, svo sem kunnugt er.
Það hét Grund. Auðvelt er að
koma auga á bæjarstæðið ofan af
fjallsbrúninni, þvi enn er annar
litur á gróðrinum, þar sem túnið
var, og lika sér móta fyrir tóftum,
þótt horft séalla leið ofan af brún.
Ekki er mér kunnugt um aðra
bæi I Viðidal en Grund, og byggð-
in þar var ekki samfelld, enda er
staðurinn mjög afskekktur og
ekki alltaf heiglum hent að kom-
ast til mannabyggða, ef eitthvað
bar Ut af. Sá maður, sem fyrstur
mun hafa reist bæ á Grund, hét
Stefán Ólafssön og hafði viður-
nefnið sterki. Hann bjó þar frá
1834-1838.
Það mun hafa verið niu árum
siðar, sem Þorsteinn nokkur Hin-
rikssonog Ólöf Nikulásdóttir sett-
ust að i Viðidal með tvo drengi
sem þau áttu og — að þvi er bezt
verður séð — dóttur, sem Ólöf
hafði eignazt með fyrri manni
sinum. Þessi búskapur tók skjót-
an og hörmulegan endi. A fyrsta
eða öðru búskaparári Þorsteins
og Ólafar féll snjóflóð á bæinn og
grandaði Þorsteini og drengjun-
um báðum, en Ólöf og dóttir
hennar björguðust við illan leik til
mannabyggða, og ber heimildum
saman um að þær hafi þurft að
hirast I hálfföllnum bænum svo
vikum skipti, áður en þær gátu
lagt af stað niður i sveitina.
Rösklega þrjátiu árum siðar,
eða vorið 1883, var enn reist bú I
Viöidal. SU byggð entist allt til
ársins 1897, og á þvi timabili urðu
IbUar dalsins ekki fyrir neinum
stóráföllum. Bændurnir, sem
bjuggu i Viðida), settu kláfferjur
á Jökulsá og Viðidalsá, og allur
var bUskapur þeirra hinn mynd-
arlegasti i hvivetna. Um hann
geta menn lesið i 36. og 37. tbl.
Sunnudagsblaðs Timans, árið
1963, en þar segir Helgi Einars-
son, sem ólst upp hjá frændfólki
sinu á Grund i Viðidal, frá lifnað-
arháttum fólks þar i dalnum.
— Er viðsýnt af fjallsbrúninni
ofan við bæinn?
— Útsýn af Kollumúlanum, þar
sem hann er hæstur, er blátt á-
fram dásamlegt. Fjallahringur-
inn blasir allur við, til vesturs,
norðurs og austurs. 1 norð-vestri
gnæfir Snæfell yfir i allri sinni
tign. Austurhliðar Vatnajökuls,
Þrándarjökull og Hofsjökull eru
skammt undan, ásamt fjölda
tinda, sem of langt yrði upp að
telja, en fagir eru þeir og stór-
fenglegir.
Tröllakrókar og
Stórsteinar
Ef ferðamaðurinn, sem hefur
verið að virða fyrir sér útsýnið af
kolli Kollumúlans, gengur i vest-
ur, verða Tröllakrókar fljótlega
fyrir honum. Tröllakrókum þýðir
vart að lýsa fyrir þeim, sem ekki
hafa séð þá, þeir eiga engan sinn
lika á landi hér að stórfengileik.
Berg þeirra er sorfið og veðrað,
sundur skorið i hinar ferlegustu
myndir, sem þó eru margar
hverjar undrafagrar, og litir
bergsins eru ógleymanlegir.
Sé farið frá Jökulsá upp að
Tröllakrókum, liggur leiðin viða
um valllendisbrekkur, greiðfærar
og grónar vel. Þar verður á vegi
okkar örnefni nokkurt, sem er vel
þess virði, að þvi sé veitt athygli.
Það heitir Stórsteinar. Og allt
verðskuldar þetta svæði fyllstu
athygli.
— Hvað tekur skoðunarferð um
þessar stöðvar langan tima?
Hversu lengi er gangandi maður
að fara um svæðið?
— Sé farin sú leið, sem ég hef
reynt að lýsa hér að framan, það
er að segja yfir Jökulsá á göngu-
brUnni, siðan inn Lambatungur,
og Tröllakrókar, Stórsteinar og
yfirleitt allt svæðið skoðað neðan
frá — frá ánni —, þá tekur ferðin
frá tjaldstað og heim aftur um
þaö bil tiu klukkutíma, og er þá
hægt gengið.
— Við höfum nú verið meö hug-
ann langt inni i landi, en hvernig
er að komast neðan úr sveitinni
og inn á Illakamb?
— Við ökum eftir þjóðveginum
austur Lónið. Þegar komið er
austur undir sandana, beygjum
við inn til landsins og förum yfir
á, sem heitir Skyndidalsá og
rennur á milli Þórisdals og Eski-
fells. Þórisdalur er gamalt býli,
sem nú er komið i eyði að öðru
leyti en þvi, að þar er verið að
sumrinu. Nú er ekið upp hjá Þór-
isdal i átt að Eskifelli, og verður
þá senn fyrir okkur Kjarrdals-
heiðin. Vegurinn liggur upp hana
I sneiðingum og er ekki fær öðrum
bifr'eiðum en jeppum eða góðum
fjallabflum. Mér er ekki kunnugt
um að hún hafi verið farin á stór-
um fjallabilum, utan að GIsli
Eiriksson fjallabilstjóri fór einu
sinni á bilnum sinum alla leið inn
á Illakamb.
Það seiðir ferða-
manninn til sin,
aftur og aftur
— Nú ert þú búinn að fara oft á
þessar slóðir. Verður ekki leiði-
gjarnt að ferðast svona oft um
sömu stöðvarnar?
— Já, það er rétt, að ég hef
komið þangað nokkrum sinnum,
en þó ekki nærri nógu oft. Á slikan
stað er ekki nóg að koma einu
sinni eða tvisvar, jafnvel þótt
menn hitti á bezta veður. Þarna
er svo margt að skoða, að þáð
seiðir ferðamenn þangað aftur og
aftur, og jafnvel þvi fremur sem
menn verða kunnugri landsvæð-
inu: þeim mun betur kunna þeir
að meta það. Þótt nokkrum erfið-
leikum sé bundið að komast inn i
hið hrikafagra land inn af Lóninu,
þá sér enginn eftir þvi að koma
þangað — aftur og aftur.
—VS.
Göngubrúin á Jökulsá I Lóni. Ljósm. Tryggvi Halldórsson.
t Tröllakrókum.
Jökulsá i Lóni, Grákinnartindur til vinstri.
Ljósm. Karl Sæmundsson.
álONVAL
byggingaþjónusta
BOLHOLTI 4
8-31-55
9*8-33-54

ALLT
Á EINUM STAÐ