Tíminn - 01.07.1975, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 1. júli 1975.
TÍMINN
11
TÍMINN HEIMSÆKIR SÚÐAVIK
/ Súðavík er
gott að vera
Texti og myndir Þorgeir Örlygsson
Ósk Þórisdóttir og Jónatan Ásgeirsson
Jónatan Asgcirsson og Lilja Ósk Þórisdóttir.
— segja hjónin Lilja
Jónatan Asgeirsson heitir ung-
ur maður i Súðavik. Hann er 21
árs að aldri og starfar sem há-
seti á togaranum Bessa. Kona
Jónatans er Lilja Ósk Þórisdóttir
ættuð úr Reykjavik. Þótt ung séu
að árum hafa þau af miklum
dugnaði reist sér myndarlegt
einbylishús Súðavik.
-oOo—
— Það hefur aldrei hvarflað að
þér að flytja til Reykjavikur
Jónatan, eins og svo margir jafn-
aldrar þinir héðan af Vestfjörum
hafa gert?
— Nei, slikt hefur aldrei hvarflað
að mér. Ég er Súðvikingur i húð
og hár, fæddur hér og uppalinn,
og kann hvergi betur við mig en
einmitt hér. Hér er gott að vera,
og atvinnu- og tekjumöguleikar
betri en viðast hvar annars
staðar.
Gisli Sigurbjörnsson.
Löndunarvinnan
erfið
ÞÖ.-Súðavik. Gisli Sigurbjörns-
son verkamaður i Súðavik starfar
i beinaverksmiðju frystihússins
Frosta h.f., en auk þess hefur
hann eftirlit með löndunum úr
togaranum Bessa.
oOo—
— Er mikið að gera i lönduninni?
— Já, þetta er töluvert erfið
vinna, en sæmilegt upp úr henni
að hafa. Þeir sem að henni starfa,
hafa fyrir löndunina svona 250 til
300 þúsund krónur i árstekjur.en
eru auk þess i öðru starfi hjá
frystihúsinu. Ég myndi halda að
árstekjur verkamanna i
frystihúsinu sé um ein milljón
króna.
— Hvernig er greitt fyrir
löndunina?
— Hún er greidd eftir „akkorði”,
þannig að borgaöar eru 867 kr.
fyrir hvert tonn, sem landað er.
Góð löndun teldist liklega 120 til
30tonn á 15 til 16klukkutimum, en
við verðum lika að kassa
togarann.sem kallað er. Afli
togarans á siðasta ári var yfir
3000 tonn, en frá áramótum og
fram til 10. mai var hann með um
1699 tonn.
— Þú ert meö hænsna- og kinda-
bú, er ekki svo?
— Nei, nei, það eru bara fyrir
sjálfan mig, mér til ánægju og
skemmtunar, en ekki til þess að
græða á þvi. En ég held að þeir
hljóti að hafa það sæmilegt sem
reka myndarleg hænsnabú, þvi að
ekki kosta eggin svo litiö i' dag.
— Miklar sögur ganga um gifur-
legar tekjur háseta á minni
togurunum, jafnvel sagt, að þeir
séu tekjuhæstu menn i landinu.Er
eitthvað til i þvi?
— Það álit manna er tvimæla-
laust á misskilningi byggt. A
siðasta ári var ég 44 vikur á sjó
og hafði fyrir það 1980 þúsund i
laun. Þetta er i sjálfu sér töluvert
há upphæð, en alls ekki of há
miðað við þá miklu vinnu, sem að
baki sjómennskunni liggur.
Við höfum fri fjóra sólarhringa i
hverjum mánuði, en yfir sumar-
mánuði fjóra höfum við auk
þess eitt helgarfri i hverjum
mánuði. Sérhver veiðiferð er
ýmist sjö eða niu dagar.
Vaktirnar úti á sjó eru sex
tímar I vinnu og sex i hvild, en
þegar mikið er að gera stöndum
við aukavaktir, og þá yfirleitt
aldrei meira en 9 klukkustundir i
einu.
Ég held að fáum finnist laun
okkar togarasjómannanna mikil,
miðað við þá miklu vinnu, sem að
baki okkar liggur, ásamt hinum
miklu fjarvistum sjómanna frá
heimilum sinum. Það þætti lik-
lega mörgum súrt i broti að eiga
þess ekki kost að dvelja á
heimilum sinum meira en einn
sólarhring i viku og varla það.
Hversu lengi ég endist i þessu
veit ég ekki. En ég á ekki von
á þvi, að það verði mörg ár til
viðbótar. Ég hef fyrst og fremst i
huga að komast yfir þær skuldir,
sem ég á enn ógreiddar i húsinu,
en þegar ég hef komizt yfir það,
fer ég i land.
Þá geri ég ráð fyrir þvi að ég
reyni að vera sex mánuði á sjó, en
sex i landi og vinna við það, sem
til fellur hér i þorpinu.
— Ætlarðu kannski að fara að
gera út eigin trillu?
— Nei, grundvöllur fyrir slikri út-
gerð er nánast enginn. Rækju-
aflinn hefur t.d. á undanförnum
árum farið hriðminnkandi, en
bátunum, sem veiðarnar stunda,
aftur á móti fjölgað mikið.
— Hvernig nýtir þú þær litlu
fristundir, sem þú hefur?
— Vegna hins mikla vinnuálags
verður fremur li'tið úr fristundun-
um. Ég er yfirleitt það þreyttur,
þegar ég kem i land, að mestur
timinn fer I svefn.
Sömu sögu er að segja um
fristundirnar úti á sjó, þá reynir
maður yfirleitt að sofa og hvilast
Þó kemur fyrir að við gripum i
spil eða teflum.
— Nú, ert þú Reykvikingur, Lilja.
Langar þig til þsss að flytja aftur
til höfuðstaðarins?
— Ég hef alltaf gaman af þvi að
koma þangað, en ég held ég geti
ekki hugsað mér að flytja þangað
aftur. 1 Súðavik er ákaflega gott
að vera, og hér uni ég hag minum
vel.
— Hver finnst þér helzti
munurinn á þvi að búa i Reykja-
vik og i Súðavik?
— Fyrst og fremst það, að hér er
lifið miklu rólegra og gengur mun
hægara fyrir sig heldur en i
höfuðborginni. Þjónustustarf-
semi sú, sem svona litið sveitar-
félag býður upp á, en vitanlega
mun minni heldur en t.d. sú
þjónusta, sem ibúar höfuðborgar-
svæðisins eiga kost á að njóta.
Læknisþjónustu er og mjög
ábótavant, þvi að hingað kemur
læknir aðeins einu sinni i viku,
það er að segja á fimmtudögum.
En þegar á heildina er litið, er
ég ánægð með það, sem þetta litla
sveitarfélag hefur upp á að bjóða.
Ég held ég yrði ekkert ánægðari i
Reykjavik.
í REYKJAVÍK LIGG-
UR ÖLLUM SVO Á
Þö-Súðavik. Steinn Ingi
Kjartansson, verkamaður, er
varaformaður Verkalýðs- og
sjómannafélags Alftfirðinga.
Hann er auk þess formaður skóla-
nefndarinnar i Súðavfk. Hann
hefur þetta að segja um lifskjör
fólks i Súðavik:
— Lifsk jör fólks hér i kauptúninu
bæði landverkafólks og sjómanna
eru tvímælalaust mjög góð að þvi
leyti til, að þénustan er mjög
mikil, en fólk þarf mikið að leggja
á sig. Togarinn Bessi hefur tryggt
hérmikla og jafna vinnu allt árið
um kring, en þó má segja, að
mikið jafnvægi hafi rikt i atvinnu-
málum, kauptúnsins fyrir komu
togarans.
En þessi mikla vinna leiðir svo
aftur til þess, að fristundir fólks
eru ákaflega litlar, og ekki óal-
gengt að hér sé unnið allar
helgar. öll aðstaða til tómstunda-
og félagsstarfsemi er þvi mjög af
skornum skammti og notar fólk
yfirleitt þann litla tima, sem af-
gangs er til þess að hvilast.
— Ertu ánægður með árangur
siðustu kjarasamninga?
— Ég er ánægður að vissu leyti,
en hins vegar náðum við ekki þvi
fram.sem við ætluðum okkur. En
það er auðvitað fyrir mestu að ná
samkomulagi á friðsaman hátt.
Helzti árangur okkar i siöustu
kjarasamningum er i sambandi
við visitöluna, þvi að segja má, aö
undir hana sé kominn eins
konar botn, þannig, að ef visitala
framfærslukostnaðar fer yfir 477
stig, hækkar kaupgjald, sem þvi
nemur. Þetta er tvimælalaust
mesti árangurinn.
— Nú ert þú fæddur hér og
uppalinn, en fluttir frá kauptún-
inu til Reykjavikur. Hvað fékk
þig til þess að flytja hingað aftur?
— Já, það er rétt að ég flutti
héðan og bjó um tveggja og hálfs
árs skeið i Reykjavik. Margar
ástæöur liggja vitanlega til þess,
að ég flutti hingað aftur, en fyrst
og fremst það, að hér stóð mér til
boða að kaupa nýtt hús, sem
hreppurinn reisti, með mjög hag-
stæðum kjörum.
Svo var það ekki siður hitt, að
hér bauðst mér pláss á togaran-
um Bessa, sem jafnan hefur verið
mikið aflaskip. Ég starfaði i
R.vik sem loftskeytamaður
á togara og taldi mig hafa betur
upp úr þvi að fara sem háseti á
Bessa. Ég hætti hins vegar á hon-
um um leið og ég var svona nokk-
urn veginn búinn að koma undir
mig fótunum fjárhagslega.
Átthagarnir áttu auk þess
stóran þátt i þvi að ég flutti
hingað aftur, þvi að hér er gott að
vera. —
— Finnur þúmikinn mun á þvi að
búa hér og i Reykjavik?
— Munurinn er að sjálfsögðu
töluverður. I Reykjavik • liggur
öllum svo ósköp mikið á, og allir
viröast þurfa að flýta sér. Hér
hvilir hins vegar meiri rósemdar-
blær yfir kauptúninu, og fólki
liggur ekki eins á.
Umferðarniðurinn og malbikið
áttu lika illa við mig. Þaö eru
hlutir, sem ég hafði ekki vanizt i
minum uppvexti.
— Hvaöa þjónustuliðum finnst
þér einna helzt ábótavant i þessu
litla kauptúni?
— Okkur vanhagar auðvitað um
ærið margt, t.d. aðstöðu til þess
að afla okkur margs af þvi, sem
telst til hinna svokölluöu lifs-
þæginda. Að vissu leyti má kalla
það ókost, en það er að sjálfsögðu
mest undir hverjum og einum
komið, hvað hann lætur sér nægja
i þeim efnum, sen hér i Súðavik er
fólkið nægjusamt.
Steinn Ingi Kjartansson.
Heilbrigðisþjónustu er mjög
ábótavant , sérstaklega
tannlæknisþjónustu, en auk þess
get ég nefnt, að þjónusta á
sviði byggingariðnaöar er ákaf-
lega litil iþessu sveitarfélagi. Hér
er enginn smiður, enginn
pipulagningarmaður og enginn
rafvirki. Þjónustu þessara
manna þurfum við að sækja til
tsafjarðar, en þvi fylgir að sjáf-
sögöu mikill aukakostnaður, bæði
flutningskostnaður, og ekki má
svo gleyma hinum að þessir menn
eru á launum á ferðum sinum til
og frá plássinu.
Þjónusta verzlana gæti
auðvitað verið betri, en stendur
mjög til bóta, þvi að kaupféiagið á
lsafiröi hefur I hyggju að breyta
búðarrekstri sinum hér og taka
upp kjörbúðarrekstur. Aðstaða til
vöruöflunar mun þvi batna mjög
og á kaupfélagið miklar þakkír
skildar fyrir framtak sitt.
— Þú ert skólanefndarformaður
hér i Súðavik. Ertu ánægður með
ástand fræðslumálanna i
kauptúninu?
— Ég er reyndar nýtekinn við þvi
starfi og taia þvi ekki af mikiili
reynslu i þeim efnúm. Ég get þó
óhikað fullyrt, að ástand
fræðslumálanna er hér mun lak-
ara en i R.vik, þar sem ástand i
þessum efnum er bezt. og ekki
ástæða til annars en að miða sig
við það bezta. Helztu vandkvæði
okkar hafa ekki verið að fá
kennara tilstarfa hér, verst hefur
verið að fá húsnæði fyrir kennar-
ana. Við sjáum að visu fram á
lausn þeirra mála að einhverju
leyti, þvi að i haust verður tekinn
i notkun nýr kennarabústaður
sem hreppurinn byggir.
Hér er alls engin aðstaða til
Iþróttakennslu, sem hingað til
hefur farið fram á skólagangin-
um við illar aöstæður og sér-
menntaður iþróttakennari hefur
aldrei verið, eftir þvi sem ég bezt
veit. Ófremdarástand hefur
einnig rikt i sundkennslu, þvi að
hér læra börnin ekki að synda,
fyrr en við 10 ára aldur, og verður
að flytja þau til Isafjarðar i þvi
skyni, þvi að hér er engin sund-
laug. Allir sjá að þetta hlýtur að
vera bagalegt fyrir stað eins og
Súðavik. þar sem ailir starfa
annaö hvort á sjó eða við sjó.