Tíminn - 10.07.1975, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
Fimmtudagur 10. júli 1975.
Vegaþjónusta FÍB dreifir
ruslapokum til ferðamanna
Vináttuvika norrænna
samvinnustarfsmanna
hérlendis í fyrsta sinn
KPA-ráðið vill efla ferðalög á milli
Norðurlanda
VINÁTTUVIKA samvinnu-
starfsmanna á Norðurlönd-
um var nýlega haldin hér á
landi i fyrsta sinn. Þátttak-
endur voru alls 62. Sllkar
vikur eru haldnar árlega til
þess aö efla kynni samvinnu-
starfsmanna á Norðurlönd-
um og eru einn þáttur við-
tæks félagsstarfs norrænna
samvinnustarfsmanna.
Myndin hér að ofan var tekin
af hluta þátttakenda, þegar
þeir voru staddir að Bifröst.
Á fulltrúafundi SUNN, samtaka
um náttúruvernd á Norðurlandi,
SIS gefur
Þjóðleikhúsinu
brjóstmynd af
Jónasi Jónssyni
1 TILEFNI af þvi, að hinn 1.
mai s.l. voru liðin 90 ár frá
fæðingu Jónasar Jónssonar
frá Hriflu, hefur Sambands-
stjórn ákveðið að láta gera
afsteypu af brjóstmynd
hans, sem er á Laugarvatni,
og gefa Þjóöleikhúsinu. — Þá
hefur stjórnin ákveðið að
láta gera við minnisvarðann
um stofnun Sambandsins,
sem reistur var á Yztafelli á
50 ára afmæli þess 1952.
Jafnframt verður umhverfi'
minnisvarðans lagfært.
NÆSTU 2-3 helgar mun vega-
þjónustubifreið F.I.B., i sam-
vinnu við Náttúruverndarráð og
Landvernd, dreifa plastpokum
ásamt tilheyrandi festingum til
akandi ferðamanna. Er ætlazt til
aö feröamenn safni rusli i poka
þessa, og losi sig siðan við þá i
sem nýlega var haldinn i Reykja-
hlið við Mývatn, var aðallega rætt
um þær tvær virkjanir, sem nú
eru á döfinni á Norðurlandi, þ.e.
Kröfluvirkjun og Blönduvirkjun.
Fundarmenn gagnrýndu, að ekki
skyldu hafa farið fram nógsam-
legar forrannsóknir, áður en ráð-
izt var i Kröfiu virkjun, og vöruðu
eindregið við þvi, að hafizt yrði
handa um virkjun Blöndu vegna
þeirra umhverfisspjalla, sem af
virkjuninni hlytust.
Fundarmenn beindu þeirri á-
skorun til Náttúruverndarráðs,
að þaö fylgdist vel með fram-
kvæmdum við Kröflu og sæi um
að farið yrði að öllum þeim skil-
yrðum, sem sett hafa verið um
rannsóknir, mannvirkjagerð,
umferö og meðferð affallsvatns.
Þá var samþykkt ályktun um
Blönduvirkjun, þarsem m.a. seg-
ir:
,,í áæltuninni er gert ráð fyrir
allt að 62 ferkm miðlunarlóni á
afréttum A-Hún. og Skagafjarð-
ar, en af þvi er talið að um 56
ferkm séu samfellt gróðurlendi.
Þetta eru nálægt 40% þess
gróðurlendis, sem likur eru til, að
tekið verði undir miðlunarlón við
fullnýtingu á vatnsorku landsins.
(Ef Þjórsárver eru undanskilin
eru þetta um 60%).
Við þetta má bæta töluverðu
landi, sem fer undir mannvirki i
sambandi við virkjunina, svo sem
stiflur, veituskurði, vegi o.fl., svo
og raski vegna efnistöku. Þá
munu eyjar i lóninu ekki nýtast til
beitar.
Þá fara um 10—15 ferkm af
stöðuvötnum undir veitur og lón
(Þritstikla, Friðmundarvatn
austara, Gilsvatn o.fl.). Sum
þessara vatna eru ágæt veiðivötn,
en lif þeirra mun breytast grund-
vallarlega við tilkomu jökulvatns
úr Blöndu og fiskur að likindum
hverfa úr þeim.
Tillögur hafa komið fram um
að veita allt að helmingi þess
sorptunnur, i stað þess að henda
rusli út úr bifreiðum.
Væntir F.I.B. þess, að félags-
menn F.t.B. verði öðrum til fyrir-
myndar f þessu máli sem öðrum,
er aö umferð, öryggi og hreinlæti
snúa.
vatns, sem fellur til Vatnsdalsár
yfir i hinn nýja farveg Blöndu, en
það myndi valda gerbreytingu á
báðum ánum.
Hætt er við ýmsum breytingum
af völdum miðlunarlónsins. Jarð-
vegur mun rofna i bökkum þess,
og sandfok gæti orðið úr lónstæð-
inu á vetrum, en á sumrum auk-
inn vatnsagi i grennd við stiflur.
(Leki úr lóninu gæti jafnvel or-
sakað breytingar á vatnskerfum
Vatnsdalsár o.fl. vatna i A-Hún.).
Loks getur lónið haft áhrif á veð-
ur á nærliggjandi afréttum og
einnig i nálægum sveitum, t.d.
með aukinni þokumyndun.
Ljóst er þvi, að með fyrirhug-
aðri Blönduvirkjun er stefnt að
stórfelldri röskun á náttúrufari
Austur-Húnavatnssýslu, sem
kemur verst niður á sumum bú-
sældarlegustu sveitunum, þar
sem veðurfar og gróður veita
hagstæðust skilyrði til búskapar
og veiðihlunnindi eru einna mest.
Hugmyndir um endursköpun
þess gróðurlendis, sem fer undir
miölunarlón eða önnur virkjunar-
mannvirki, teljum við algerlega
óraunhæfar, enda hlýtur upp-
græðsla eyðilands að vera sjálf-
sögð án tillits til virkjunar. Hið
sama gildir um möguleika á
aukningu veiðinnar i öðrum vötn-
um, I stað þeirra sem skemmast.
Óspillt náttúrufar verður efa-
laust þvf meira metið, sem timar
liða. Eyöing gróðurs og dýralifs
er ævarandi skaði, sem ekki er
hægt að bæta með fé, eða á annan
hátt. Það er ekki aðeins skeði
þeirra sveita, sem verst verða
úti, heldur allrar þjóðarinnar og
raunar alls heimsins.
Með tilliti til ofangreindra atr-
iða er það niðurstaða okkar, að
ekki skuli stefna að Blönduvirkj-
un á næstu áratugum, heldur
skuli velja þá virkjunarmögu-
leika norðanlands, sem vitað er
að valda mun minni umhverfis-
spjöllum.”
Fyrir skömmu var haldin hér á
landi i fyrsta«inn svokölluð vin-
áttuvika eða KPA-vika meö þátt-
töku sam vinnustarfsmanna frá
öllum Norðurlöndunum. Eru vik-
ur þessar haldnar til að kynna
samvinnustarf hvers lands og
efla kynni milli samvinnustarfs-
mana á Norðurlöndum. Þær eru
einn þáttur viðtæks félags- og
kynningarstarfs, sem sambönd
samvinnustarfsmanna á Norður-
löndunum standa fyrir I hverju
landi fyrir sig og sameiginlega.
Þátttakendur i þessari vináttu-
viku voru alls 62, — flestir frá
Sviþjóð, 16, en fæstir frá Finn-
landi, 10. Dvalið var að sumar-
heimili samvinnumanna aö Bif-
röst, Laugarvatni og á einka-
heimilum í Reykjavik, og ferðazt
um Borgarfjörð, Snæfellsnes,
Suðurland og til Vestmannaeyja.
Að Bifröst sáu þátttakendur sýn-
ingu Inúkhópsins á Inúk-mannin-
um, og vakti sú sýning að vonum
mikla athygli og hrifningu. Þá
kynntu þátttakendur sér starf-
semi Kaupfélags Borgfirðinga,
Mjólkurbús Flóamanna og Garð-
yrkjuskóla rikisins.
Jafnframt þessari vináttuviku
var haldin hér fyrste sinn fundur
svonefnds KPA-ráös, sem hefur
það verkefni að samræma starf
samtaka samvinnustarfsmanna
á Norðurlöndum og ákvarða
sameiginlega verkefni þeirra.
Eru fundir þess haldnir árlega og
til skiptis á Norðurlöndunum.
Fundurinn var haldinn að Bifröst
29. júni og voru fulltrúar is-
lenzkra samvinnustarfsmanna
þeir Gunnlaugur P. Kristinsson
Akureyri, Pálmi Gislason
Reykjavik og Reynir Ingibjarts-
son Reykjavik.
Meðal tillagna, sem þessi
fundur samþykkti, var áskorun til
Norðurlandaráðs og rikisstjórna
allra Norðurlandanna að vinna að
þvi af alefni að gera feröalög milli
Norðurlandanna sem ódýrust og
hagkvæmust og beina ferða-
mannastraumi til þeirra innbyrð-
is I stað sólarlanda, sem nú er
orðið mun hagkvæmara að
ferðast til, a.m.k. frá íslandi.
íslenzkir samvinnustarfsmenn
gerðust aðilar að sambandi
samvinnustarfsmanna á Norður-
löndum (KPA) haustið 1973, en þá
hafði Landssamband isl. sam-
vinnustarfsmanna nýverið verið
stofnað. Samvinnustarfsmenn á
Norðurlöndum eru nú nærri tvö
Svipaður
fjöldi
ferðamanna
gébé Rvik 1 júnimánuði komu
alls 15.190 ferðamenn til landsins,
eða 210 færri en á sama tima i
fyrra. Frá áramótum til 1. júli
komu alls 45.203 ferðamenn, en
heldur færri siðastliðið ár, eða
44.410 manns. Hér er bæöi átt við
islenzka og erlenda ferðamenn,
sem komu með skipum og flug-
vélum, en tölurnar eru teknar úr
yfirliti útlendingaeftirlitsins.
Islendingar, sem komu til
landsins i júni, voru 5062 aö tölu,
og erlendir ferðamenn 10.128.
Langflestir erlendur ferða-
mannanna komu frá Bandarikj-
unum, eða 2924. Vestur-þjóðverj-
ar eru þar næstir, 1433 manns, og
siðan Norðurlöndin: Danmörk
1313, Sviþjóð 1124 og Noregur 945.
Annars hafa ferðamenn frá flest-
um þjóðum heimsótt Island I júni,
þótt ekki hafi komiö margir frá
hverju landi.
Ef tekið er timabilið frá ára-
mótum fram til 1. júli, gefur að
sjá, að Islendingar, sem feröuð-
ust á þessum tima i ár, eru
nokkru færri heldur en 1974. Er-
lendu ferðamönnunum hefur
fjölgað litið eitt á sama timabili,
—- voru 26.654 1974 en eru i ár
28.345.
hundruð þúsund, þar af á sjötta
þúsund hérlendis. 1 Landssam-
bandi isl. samvinnustarfsmanna
eru nú 25 félög með um 3000 fé-
lagsmenn. Formaður þess er
Reynir Ingibjartsson, ritari, Jó-
hanna G. Erlingsson, gjaldkeri
Sigurður Þórhallsson og aðrir i
framkvæmdastjórn Baldvin G.
Albertsson og Pálmi Gislason.
Landssambandið heldur lands-
þing annað hvert ár, og verður
þaö næst að Bifröst, 30. og 31.
ágúst nk.
Kvittanir vega-
þjónustu FÍB
jafnframt happ-
drættismiðar
VEGAÞJÓNUSTUBIFREIÐAR
F.I.B. munu, eins og undanfarin
sumur, aðstoða ferðafólk á
vegum úti um helgar. Eru bif-
reiðarnar á öllum aðalleiðum
landsins. Sú nýbreytni hefur verið
tekin upp, að dregið verður um
miðjan ágúst úr kvittunum þeim,
sem vegaþjónustubifreiðamar
gefa, og munu þeir, er dregnir
verða út, fá afhent öruggistæki i
bifreiðar sinar (slökkvitæki,
sjúkrakassa, höfuðpúða o.fl.)
Hafa ýmis fyrirtæki gefið hluti
þessa til að auka öryggi umferð-
arinnar.
Vegna fenginnar reynslu vill
F.I.B. benda ökumönnum á, að
hafa meðferðis helztu varahluti i
bifreiðar sinar, t.d. kerti, platin-
ur, kveikjuþétti, kveikjulok,
kveikjuhamar, viftureim og
varahjólbarða.
Smurstöð BP á Höfn i Hornaf.
veitir félagsmönnum F.I.B. for-
gang og 10% afslátt af bifreiða-,
hjólbarða- og smurviðgerðum. og
er opið þar um helgar. Einnig er
bifreiðaverkstæði Kaupfélags
Rangæinga á Hvolsvelli opið um
helgar.
Straumsvíkur-
deilan að
leysast?
H.V. Reykjavik.Á fundi, sem raf-
virkjar I þjónustu Isal héldu i
gær, var lagt fram sáttatilboð frá
Isal, sem fundurinn tók mjög já-
kvæða afstöðu til. Var ákveðið aö
fresta þvi um sinn, að trúnaðar-
mannaráð tæki afstöðu til
heimildar til verkfallsboðunar I
Straumsvik, en taka þess i stað
upp viðræður við fulltrúa Isal i
dag, á grundvelli sáttatilboðsins.
Var við þvi búizt i gær, að sam-
komulag myndi takast milli
deiluaðila i dag og taldi Hlööver
Kristjánsson, trúnaðarmaður
rafvirkja i Straumsvik, mjög
óliklegt að nokkuð gæti komið I
veg fyrir, að deilan leystist.
Ekkert eitur
fundið enn
H.V. Reykjavik. Fyrstu athugan-
ir á gjallsýnishornum þeim úr
Straumsvik, sem héraðslæknir-
inn i Hafnarfirði sendi Rann-
sóknastofnun iðnaðarins til rann-
sóknar, hafa ekki leitt i ljós nein
sterk eiturefni, sem valdið gætu
alvarlegri mengun I sjó.
Svo sem Timinn hefur áður
skýrt frá, stöðvaði héraðslæknir-
inn skolun útgangsgjalls I álver-
inu i Straumsvik I lok siðustu
viku, og voru sýnishorn send til
rannsóknar, i þvi skyni, að skera
úr um, hvort skolun þessi gæti
valdið mengun.
Nánari niðurstöður af athugun-
um Rannsóknast.ofnunar iðnaðar-
íns liggja væntanlega ekki fyrir
fyrr en I næstu viku.
Samtök um náttúruvernd á Norðurlandi:
Blönduvirkjun mun raska
mjög náttúrufari
Austur-Húnavatnssýslu