Tíminn - 16.07.1975, Blaðsíða 9
Miðvikudagur 16. júlí 1975.
TÍMINN
9
tvær hendur tómar, en endaði sem
frægur fyrir aldur sinn. Hann
eyddi ekki miklum peningum i
sjálfan sig, — næstum engum, að
þvi er einn af viðskiptafélögum
hans sagði. Satt bezt að segja var
hann raunverulegur meinlæta-
maður. Hann gekk svo langt að
klippa hár sitt sjálfur til þess að
komast hjá þvi að greiða fyrir
hárklippinguna, og hann fór jafn-
vel fótgangandi i vinnuna, i hina
iburðarlausu skrifstofu sina i
New York, til þess að spara nokk-
ur cent i stöðumæli.
Fjárframlög til velgjörðarmála
voru heldur ekki ofarlega á út-
gjaldalista oliukóngsins. Hann
var þeirrar skoðunar, að stjórn-
mál væru miklu þýðingarmeiri.
Margir hafa ásakað hann um að
hafa vaðið villu og reyk hvað við
kom stjórnmálunum, og aðrir
hafa sagt að hann hafi verið mjög
eigingjarn. Enn aðrir segja, að
hann hafi þjáðst af öfgafullri
hræðslu við kommúnisma.
Sumar hugmynda hans voru
lika mjög öfgafullar. Hann héft
þvi fram, að kosningaréttur fólks
Olíukóngurinn H. L. Hunt sparaði hvern eyri, en
hann trúði líka á heppnina. Hann byrjaði með
10 dollara seðli og endaði sem ríkdsti maður
heims. Þegar hann lézt 84 óra að aldri, var
talið að hann léti eftir sig 5 milljarða dollara.
Hann vissi líka hvers virði peningarnir voru.
Hann klippti sig sjólfur til þess að spara
peninga, og gekk frekar í vinnuna,
heldur en eyða peningum í stöðumæla.
Olíuauðjöfurinn Jean Paul Getty segir um Hunt:
Ég er hreinn fótæklingur í samanburði við hann.
ætti að fara eftir þvi, hversu háa
skatta það greiddi. Ef þetta hefði
náö fram að ganga hefði Hunt,
sem hafðium 30 milljónir króna i
tekjur dag hvern, ráðið yfir fleiri
atkvæðum en allir ibúar i t.d.
heilli sveit, eða jafnvel nokkrum
héruðum i Bandarikjunum.
Eitt er þó vist, að Hunt var
föðurlandsvinur, og mjög tryggur
bandariskur borgari. Hann trúði
á föðurland sitt og fólkið i land-
inu. Og framar öllu öðru trúði
hann á jörðina.
— Það bezta, sem nokkur getur
gert, er að rækta jörðina, sagði
hann. Enginn gat heldur neitað
þvi, að hann hefði ekki sjálfur
gert það, sem hann taldi rétt, þvi
eins og áður hefur verið sagt, var
hann stærsti bóndi Bandarikj-
anna, og það er ekki svo litið.
Engin sjálfsauglýsing
Einn liðurinn i stjórnmálaaf-
skiptum Hunts var, að hann
studdi vinsæla, en pólitiska dag-
skrá i útvarpi, sem kallaðist
„Lifslinan” og 6 milljónir manna
hlustuðu á daglega. Dagskrá
þessi er send út frá 331útvarps-
stöð I 45 rikjum og túlkar Ihalds-
stefnuna i stjórnmálum eða eins
og Hunt kallaði hana „uppbygg-
ingarstefnuna”.
Það er merkilegt, að þrátt fyrir
það, að H.L. væri mikill auglýs-
ingamaður og léti aldrei nokkurt
tækifæri sér úr greipum ganga til
þess að auglýsa framleiðsluvörur
sinar — hann ljómaði, ef einhver
nefndi H.L. Hunts vitamintöfl-
urnar, eða meltingarlyfið
„Gastro-magic” þá gerði hann
ekkert til að auglýsa sjálfan sig,
og veitti mjög takmarkaðar upp-
lýsingar um sig i bandarisku út-
gáfunni af Hver er maðurinn. Þar
eru aðeins örfáar linur um H.L.
Fátt eitt er vitað um einkalif
H.L. Hann kom sér alltaf undan
þvi að tala um f jölskyldu sina eða
sjálfan sig. Hlédrægni hans hvað
snerti einkalifið kom greinilega i
ljós, þegar hann vék sér undan að
ræða einkamálin, ef verið var að
hafa við hann viðtöl, og spyrjand-
inn reyndi að skyggnast bak við
þann vegg, sem hann hafði reist
um heimilislif sitt. Frægur blaða-
maður sagði einu sinni: — Það er
ekkert smáræði, ef einhver gæti
komiztað þvi, hvað eiginlega fær
Hunt til þess að ganga.
H.L. var tvigiftur: fyrst kvænt-
ist hann Lydiu Bunker, sem dó i
mai 1955, og siðar kvæntist hann
Ruth Ray Wright. Siðara brúð-
kaupið var haldið i desember
1957. Bæðihjónaböndin voru mjög
hamingjusöm.
Enginn veit nákvæmlega hverj-
ar skoðanir Hunts voru. Hann var
maður mikilla mótsagna. Hann
lagði oft háar fjárhæðir undir, t.d.
veðjaði hann i eitt skipti fjörutiu
eða fimmtiu milljónum króna á
fótboltalið, en hann hafði lika
mikið gaman af fótbolta. Hann
var siður en svo slæmur spila-
maður, en samt lagði hann ekki
miklar fjárupphæðir undir i spil-
um.
Kerfisbundin áhætta
í eina tið veðjaði Hunt gjarnan
á hesta I kappreiðum. Þetta gekk
meira að segja svo langt, að hann
kom upp stofnun, til þess að geta
helgað sig þessu áhugamáli sinu.
Það var á fimmta áratugnum,
sem hann hafði hvað mestan
áhuga á kappreiðum. Þá starf-
rækti hann skrifstofu, þar sem
störfuðu sérfræðingar i kappreið-
um og hestum, sem höfðu ekki
annan starfa en þann, að fylgjast
með kappreiðum vitt og breitt um
landið og veðja á liklegustu hest-
ana hverju sinni.
A þessu sviði sem og á öðrum,
vildi Hunt að kerfisbundnum að-
ferðum væri beitt. Hann veðjaði
ekki á nokkurn hest fyrr en hann
var búinn að fara i gegn um allar
upplýsingar, sem hægt var að fá
um hann: ætterni hans, hlaupa-
tima, og hvernig hann væri á sig
kominn þá stundina. Hann gat
spurt að þvi, hvort hestinum félli
bezt hægagangur eða harka,
hvort hann hefði náð betri hraða I
kulda eða hita, eða hvort vindur
hefði einhver áhrif á hann. Eigin-
lega var ekki hægt að lita á þessar
aðferðir H.L. eins og áhættuspil,
heldur sem hrein og bein við-
skipti. Og þar sem hann hafði afl-
aft sér allra beztu upplýsinga,
sem völ var á, gekk honum vel i
þessu sem og öðru.
Það leið ekki á löngu, þar til
veftmangararnir gerðu sér ljóst,
aft þeir áttu ekki von á öðru en
tapa, þegar Hunt lagði undir hjá
þeim, og þeir fóru að verða var-
kárari en fyrr. Sumir neituðu
jafnvel að taka við veðmálum frá
honum.
Enda þótt oliuævintýrin væru
þaulhugsuð, meira að segja, þeg-
ar mikið var lagt undir, þá trúði
hann i rauninni á heppnina. Ræk-
ist hann á fjögurra laufa smára,
nam hann þegar staðar og tók
hann upp.
Hunt tókst, rétt eins og öllum
öðrum dugmiklum mönnum, að
afla sér óvina. Sumir þeirra voru
meira að segja mjög bitrir óvinir
hans. Einn slikur, sem reyndar
hafði i upphafi verið vinur hans,
sagði um hann: — Hunt hefur
unnið til auðæfanna með miklum
erfiðismunum, en það var erfið-
ast fyrir vini hans.
H.L. tók þessu öllu með ró. —
Þú kemst aldrei hjá þvi að stiga
ofan á einhvern i lifinu, sagði
hann.
Þótt Hunt væri alls ekki þekkt-
ur fyrir gjafmildi og gæfi sjaldan
drykkjupeninga er ekkert, sem
bendir til þess að hann hafði rutt
öðrum úr vegi til þess að komast
áfram sjálfur. Hann var vinnu-
samur allt sitt lif, og mikill bar-
áttumaður. Hann hafði ráð á að
borða af gulldiskum, enda höfðu
heilladisirnar oft verið honum
hliðhollar.
H.L. Hunt var á réttum stað á
réttum tima, þ.e. þegar olían fór
að streyma. Hann græddi á henni,
en það má þó ekki gleyma þvi, að
hann hafði grætt mikið á bómull-
inni, og það hafði hann ekki gert
erfiðislaust. Siðar greip hann
hvert tækifærið af öðru, og vann
myrkrannaá milli. Þetta verðum
vift að viðurkenna, þrátt fyrir það
aft aðdáun okkar sé ef til vill
blandin nokkurri öfund.
(Þýtt FB)
0
Rikarður Jónsson fram-
kvæmdastjóri fræddi gesti um
margt varðandi Þorlákshöfn.
Ibúa sagði hann vera um 800, og
vonir bjartar við fengsæl fiski-
mift. Athafnir miklar og hver
hönd aft verki. Risaborinn leitar
heita vatnsins, og fagna menn þvi
að geta notið þess og horfið frá
notkun hinnar rándýru húsaoliu.
Vifta sunnanlands hefði jarð-
varminn getað yljað hibýli
manna i nærri hálfa öld. Hann er
gull íslands. Vissulega væru þá
meiri möguleikar til að veita
öldruðu fólki og langlegusjúkling-
um sem biða nú á hrakhólum
aldurtilastundar, húsaskjól, legu-
rúm og hjúkrun.
1 Þorlákshöfn er nú verið að
gera, að manni virðist, stórkost-
legustu hafnarmannvirki hér-
lendis, sem eiga að standast haf-
sjó, kominn óravegu sunnar úr
heimshafinu berjandi með ógnar-
hrammi opna suðurströnd lands-
ins. Þetta mannvirki ber vitni
glæsilegum stórhug, sem fagna
ber. Fleira er hróssvert i athöfn-
um fámennrar þjóðar. Óskandi er
aft máttur til alls þessa, sem nú á
aft gera á undra skömmum tima i
athafnasögunni, endist til slikra
framkvæmda.
Kvödd var Þorlákshöfn og
haldift i átt heim. Farin Sélvogs-
heifti og skoðuð Strandarkirkja.
Vel er búið að þvi guðshúsi. Einn
heimamanna gat þess aðspurður,
aft kirkjan ætti stórfé, milljónir,
hann nefndi 13. Ég leyfi mér að
geta þessa.
„En af þvi að menn trúðu þvi,
aft engill hefði verið af himnum
sendur til þess að visa veginn til
lands, þá nefna þeir vi'kina
Engilsvik og sundið Strandar-
sund, og þau nöfn haldast enn i
dag”.
Þetta ersögnisambandivið, að
Strandarkirkja var reist þarna
vift brimgarftinn ógurlega, og má
kalla þjóð- og helgisögu. Ég vil
benda fólkiá skáldsögu Elinborg-
ar Lárusdóttur og hún nefnir
„Strandarkirkja”. Bókin er
skemmtileg og fróðleg á sinn
hátt. Gerist i kaþólskum sið.
Þrungin miklu hugmyndaflugi,
sem skáldin ráða yfir og svala
þörf sinni og eðli og skemmta
fólkinu. Bókin er gefin út á Akur-
eyri 1943. Við stönzuðum nokkuð i
Strandarkirkju. Samferðakona,
Guðrún Eiriksdóttir, stakk upp á
þvi að sunginn yrði sálmur, og
var sunginn sálmurinn „ó þá náð
að eiga Jesúm”. Guðrún talaði
einnig yfir kaffiborðum i húsum
Meitils h.f. og mæltist vel. Fleiri
munu hafa teklð til máls, en ég
heyri ekki reglulega vel og salar-
kynnin voru mikil og viö.
Vift komum einnig að kirkjunni
I Krýsuvik og stönzuðum um
stund. Hún er ekki eins vel búin
munum. Almættið mun minna
horfa á það. Kirkjan var lokuð.
Frá Krýsuvlk fórum við beina
leift yfir versta veg nærri byggð á
landi voru, sem vegurinn norð-
an Vatnsskarfts, og enginn vill vift
kannast að komi sér vift, — er þvi
munaftarlaus að kalla.
„Alheimshreyfing Kiwanis er
yfir 60 ára gömul. Hornsteinninn
að henni var lagður 21. jan. 1915.
Hvatann að stofnun slikrar hreyf-
ingar, sem hefur liknar- og þjón-
ustustörf sem sitt eina og aðal-
mál, má eflaust finna i þeim anda
mannúðar og skilnings, sem ein-
kenndi upphaf tuttugustu aldar-
innar. Hrikalegur hildarleikur
heimsstyrjaldarinnar fyrri náði
að opna hugi manna fyrir nauð-
syn þess að stofna til samtaka i
einhverju formi, til að létta undir
með þeim, sem minna máttu sin.
Kjörorð Kiwanis er: „Áð
byggja”. Þau eru samnefnari alls
þess, sem hreyfingin stendur
fyrir, jafnt i nútið sem i fortið. A
þessum timum efnishyggju og
efasemda hefur gildi þeirra jafn-
vel aldrei verið meira”.
Þessi grein innan gæsalappa er
tekin úr blaði.
Ég undirritaður læt i ljós aðdá-
un og innilegt þakklæti á óeigin-
gjörnu og drengilegu starfi
Kiwanisfélaga i Hafnarfirði, sem
lyft hafa merki göfugs starfs, sem
reist var órafjarri fyrir 60 árum.
Einnig fagna ég þvi fordæmi, sem
þeir félagar gefa og vekur fleiri
til athafna og styður að hjálp við
þá aðila þjóðfélagsins, sem ekki
lengur eru þátttakendur i önn
daganna, heldur biða þess, sem
koma skal og enginn fær undan
komizt.
Ar kvenna, Kvennaár, kallast
árið 1975. En eru konur i hærra
gildi þetta ár en öll önnur? Er
ekki þáttur þeirra ævinlega hinn
mikilvægasti. Jú, um það erum
við sammála.
„Móðir, kona, meyja, meðtak
lof og pris”.
Svo mælti þjóðskáldið Matt'nias
Jochumsson.
Ég tel mér óhætt að fullyrða, að
allir, sem i skemmtiferðinni voru
þann 8. júni s.l. eru innilega þakk-
látir Kiwanisfélögum fyrir á-
nægjulegan dag og rausnarlegar
góðgerðir. Þakklætið á einnig að
ná til eiginkvenna þeirra. Ég
þakka svo birtingu greinarinnar.