Tíminn - 20.07.1975, Blaðsíða 19

Sunnudagur 20. júll 1975.
TÍMINN
19
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri:
Helgi H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gisla-
son. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu viö Lindargötu,
simar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aöalstræti 7, simi 26500
— afgreiðslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verö I
lausasölu kr. 40.00. Askriftargjald kr. 700.00 á mánuði.
Blaöaprenth.f.
Umskiptingar
Það er orðið augljóst öllum, sem eitthvað
fylgjast með málum, að ný og annarleg öfl hafa
ráðið i Alþýðubandalaginu, siðan það tók þá
ákvörðun á siðastl. ári að hindra myndun nýrrar
vinstri stjórnar. Þetta sést m.a. á þvi, að á þessu
tæpa ári, er Alþýðubandalagið búið að snúast
gegn flestu þvi, sem það var fylgjandi.meðan það
átti sæti i vinstri stjóminni. Athyglisvert er, að
þessi skoðanaskipti virðast oft eins og beinast að
þvi, að litillækka þá Magnús Kjartansson og Lúð-
vik Jósefsson og láta þá berjast gegn þvi, sem
þeir fylgdu áður. Fjölmörg dæmi mætti nefna um
þetta, en hér munu aðeins fá tilgreind sem sýnis-
horn.
Frægast þessara dæma er að sjálfsögðu jám-
blendiverksmiðjan. Það er óumdeilanlegt, að
Magnús Kjartansson er upphafsmaður þessa
máls. Hafi Skúli Magnússon verðskuldað að vera
kallaður faðir Innréttinganna, verðskuldar
Magnús Kjartansson það ekki siður, að vera kall-
aður faðir járnblendiverksmiðjunnar. Magnús
Kjartansson beitti sér ekki meira fyrir öðru máli,
meðan hann var iðnaðarmálaráðherra. Það væri
verðug viðurkenning, að stytta af honum væri
reist við verksmiðjuna eða komið fyrir i anddyri
hennar. Það eru i senn ómakleg og raunaleg ör-
lög, að eftir að Magnús var kominn úr stjóm,
neyddu hinir nýju valdamenn Alþýðubandalags-
ins hann til þess að beita sér af alefli gegn þessu
hugðarmáli sinu. Sagan mun eigi að siður varð-
veita fomstuhlutverk Magnúsar i þessu máli.
Lúðvik Jósefsson beitti sér manna mest i land-
helgismálinu i tið vinstri stjórnarinnar. Hann átti
fullan þátt i þeirri stefnumörkun i sambandi við
útfærslu fiskveiðilögsögunnar, að rætt yrði um
vissan umþóttunartima við þær þjóðir, sem höfðu
veitt innan 50 milna markanna. Sjálfur tók hann
beint og óbeint þátt i viðræðunum við fimm þjóðir
um þessi mál og voru gerðir samningar við f jórar
þeirra. Á sama hátt var eðlilegt i sambandi við
útfærslu fiskveiðilögsögunnar nú, að rætt yrði um
nokkurn umþóttunartima við viðkomandi þjóðir.
Lúðvik Jósefsson hefði ekki sizt átt að telja þao
eðlilegt vegna fyrri afstöðu hans. En honum er
ekki sjálfrátt frekar en Magnúsi Kjartanssyni.
Hann snýst gegn fyrri stefnu. Hann segist nú and-
vigur viðræðum, sem hann taldi sjálfsagða^
meðan hann sat i vinstri stjórninni.
Þeim Lúðviki og Magnúsi ber sérstök viðurkenn-
ing fyrir það, að á meðan þeir sátu i vinstri
stjórninni, voru þeir óragir við að fallast á nýjar
skattaálögur, sem þeir töldu nauðsynlegar til að
afstýra tekjuhalla hjá rikissjóði. Nefna má mörg
dæmi frá stjórnarárum vinstri stjórnarinnar
þessu til sönnunar. Eftir að þeir eru komnir úr
stjórn, bregður hins vegar svo við, að þeir snúast
gegn sérhverri tekjuöflun i þessu skyni. Nú er
tekjuhallastefnan, sem þeir fordæmdu áður, orð-
in góð. Auðséð er af öllu þessu, að ný öfl hafa
tekið forustuna i Alþýðubandalaginu og gert það
að hreinum umskiptingi.
Erfitt er að trúa þvi, að þeir Magnús Kjartans-
son og Lúðvik Jósefsson uni þvl vel, að hinir nýju
valdamenn Alþýðubandalagsins láta þá nú leika
hlutverk pólitiskra umskiptinga.
ERLENT YFIRLIT
Stjórn Isabellu er
undir óheillastjörnu
Lopez Rega hefur því dregið sig í hlé
Isabelita Peron.
UM ÞESSAR mundir er liöiö
rétt ár siöan Isabeiita Peron
varö forseti Argentinu. Þaö
var eitt af siöustu verkum
Perons, aö tryggja þaö, aö
kona hans tæki viö forsetaem-
bættinu að honum látnum.
Jafnframt hafði hann tryggt
þaö, aö náinn samverkamaður
þeirra hjóna, Jose Lopez
Rega, yröi hennar hægri hönd
viö stjórnarstörfin. Rega varö
viö forsetaskiptin i fyrra, bæöi
félagsmálaráöherra og einka-
fulltrúi hins nýja forseta.
Rega er frægur fyrir það, aö
stunda stjörnufræöi og
stjörnuspádóma i tómstund-
um sinum. Sennilega ætti
hann að vera kominn aö raun
um, að sem forseti er Isabelita
Peron fædd undir óheilla-
stjörnu. Þannig hefur Argen-
tína sjaldan eöa aldrei oröiö
fyrir meira efnahagslegu
áfalli en á þvl eina ári, sem
Isabelita hefur ráöið rikjum.
Þetta áfall hefur nú leitt til
þess, aö Rega hefur orðiö aö
biöjast lausnar sem félags-
málaráöherra og einkaritari
forsetans, og aö Isabelita hef-
ur nauöug orðiö aö fallast á
þessar lausnarbeiönir hans.
ÞEGAR Peron kom til valda
aö nýju haustiö 1973 bjó
Argentina viö góö viðskipta-
kjör, og þetta hélzt einnig
fyrrihluta siöastliöins árs. En
þá skipti um. Útflutningsvör-
urnar hriöféllu i veröi, en
verölag margra innflutnings-
vara hækkaöi aö sama skapi.
Glöggt dæmi um
þetta er þaö, aö fyrstu þrjá
mánuöi ársins 1974 var
viöskiptajöfnuöurinn viö út-
lönd hagstæöur um 173 millj.
dollara, en fyrstu þrjá
mánuðina i ár hefur hann
orðið óhagstæöur um 263
milljónir dollara.
Þetta hefur ab sjálfsögðu
haft hin verstu áhrif á efna-
hagslifiö, en siöustu árin hefur
veröbólga veriö óviöa meiri en
i Argentinu. Hin óhagstæðu
viðskiptakjör hafa
magnað Hana um allan helm-
ing.
I siöastliönum mánuöi skipti
Isabelita um efnahagsmála-
ráöherra. Þvi starfi haföi
gegnt náinn samverkamaöur
Perons I fyrri stjórnartíð
hans, Gomez Morales. Þeim
Rega og Morales kom illa
saman og mun þaö hafa verib
orsök þess, aö Isabelita vék
Morales úr starfi. Eftirmaöur
hans var mikill fylgismaöur
Rega, Celestino Rodrigo.
Fyrsta embættisverk hans var
aö fella gengib stórlega.
Verkalýöshreyfingin, sem er
undir forustu Peronista, mót-
mælti þessu harðlega. Viö-
ræöur milli hennar og at-
vinnurekenda leiddu til þess,
aö kaupiö var hækkaö um
hvorki meira né minna en
100%. Þetta þótti þeim Rega
og Rodrigo of mikið. Að ráöum ^
þeirra gaf Isabelita út bráöa-
birgöfflög um aö kaupið hækk-
aði ekki strax um meira en
50%, en siðan um 15% I októ-
ber og aftur um 15% I janúar
1976. Verkalýðs-
hreyfingin mótmælti þessu
meö allsherjarverkfalli, sem
stóö i tvo daga. Jafnframt
krafðist hún þess, aö Rega léti
af störfum. Óvinsældir þær,
sem stjórn Isabelitu hefur
sætt, hefur nær öll beinzt aö
Rega. Honum hefur m.a. veriö
kennt um, aö tekin hefur verið
upp meiri hægri stefna en
vinstri armur Peronista haföi
átt von á.Rega geröi sér lika
ljóst, aö skynsamlegast væri,
aö hann bæðist sjálfur lausn-
ar. ísabelita féllst á þaö, og
endurskipulagöi stjórn sina.
Rodrigo heldur áfram Sem
efnahagsmálaráöherra og
fleiri fylgismenn Rega eiga
lika sæti i nýju stjórninni. En
hún er einnig skipuö persónu-
legum andstæöingum hans.
Liklegt er taliö, aö hann muni
ráöa áfram verulega að
tjaldabaki.
ÞAÐ HEFUR veriö taliö frá
upphafi, að Isabelita myndi
verða völt i sessi. Margir
segja, aö mestur pólitiskur
styrkur hennar sé fólgin i þvi,
aö ástandið sé nú þannig i
Argentinu, að enginn sækist
sérlega eftir völdunum. Her-
inn var búinn að fá sig full-
saddan af þvi að fara með völd
og villhelzt ekki taka við þeim
aftur, nema hann verði talinn
nauðbeygöur til þess. Helzti
stjórnarandstöðuflokkurinn á
þingi, fer sér mjög hægt og er
talinn helzt vilja fá nýjar for-
setakosningar, en ýta þó ekki
mjög á eftir þeirrymeðan efna-
hagsástandið er eins erfitt og
þaö er um þessar mundir.
Meöan þannig háttar, að eng-
inn sterkur aöili sækist eftir
völdunum, getur Isabelita
haldiö þeim enn um skeið. En
hún getur vart setiö
lengi, nema eitthvað óvænt
gerist, eins og t.d. batnandi
viðskiptakjör. En spaugsamir
Argentinumenn segja, aö þess
sé varla aö vænta, þvi að Rega
heföi ekki dregið sig i hlé, ef
stjörnurnar heföu boöað hon-
um gott. Eins og er, er stjórn
Isabelitu a.m.k. undir óheilla-
stjörnu.
Þ.Þ.
Jose Lopez Rega.
Þ.Þ.