Tíminn - 22.07.1975, Blaðsíða 9
Þriðjudagur 22. júli 1975.
TÍMINN
9
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri:
Helgi H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gisla-
son. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu við Lindargötu,
simar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aðalstræti 7, simi 26500
— afgreiðslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verð i
lausasölu kr. 40.00. Askriftargjald kr. 700.00 á mánuði.
Blaðaprent h.f.
Álit fiskifræðinganna
í siðastliðinni viku birtust athyglisverð viðtöl i
Þjóðviljanum við tvo fiskifræðinga. Báðir minna
þeir rækilega á það málefni, sem tvimælalaust er
mál málanna i sambandi við útfærslu fiskveiði-
lögsögunnar.
Fyrra viðtalið var við Jakob Jakobsson (18.
júli). Jakob segist fagna útfærslu fiskveiðilögsög-
unnar i 200 milur. Hann segir jafnframt, að til
þess að útfærslan nái tilgangi sinum, verði að
breyta núverandi veiðiheimildum, ekki aðeins
gagnvart útlendingum heldur einnig okkur sjálf-
um. „Við verðum,” segir Jakob, ,,at huga vel að
uppeldisstöðvum þorsksins við Norður- og Aust-
urland. Þar vil ég, að sett verði veiðibann, bæði
fyrir útlendinga og eins okkur sjálfa. Það er mjög
óheillavænlegt, að þar skuli vera stundaðar tog-
veiðar. Ég vona, að þessi mál verði athuguð mjög
vel nú þegar farið verður að semja um undan-
þáguveiðar vegna 200 milna útfærslunnar”.
Siðara viðtalið var við Ingvar Hallgrimsson
(19. júli). „Auðvitað fagna ég útfærslu landhelg-
innar i 200 milur eins og allir Islendingar”, segir
Ingvar, „en alveg eins og þegar við færðum út i
50 milumar á sinum tima, hef ég áhyggjur af þvi
hvað tekur við, þegar þessi svæði komast undir
stjórn okkar sjálfra og þessi ótti minn hefur ekki
minnkað og ég sé ástæðu til að endurtaka þetta
nú”. Ingvar segir ennfremur: „Ég óttast mikið,
að við veiðum óskynsamlega, að við göngum of
mikið á fiskstofnana og sérlega óttast ég það, að
aðalnytjafiskur okkar, þorskurinn, fari illa,
nema sérstakar ráðstafanir verði gerðar”.
Blaðamaðurinn spyr Ingvar að þvi hvort ótti
hans i sambandi við útfærsluna i 50 mílur hafi
reynzt réttmætur. Ingvar svarar: „Að vissu
marki. En það hefur ýmislegt áunnizt við útfærsl-
una i 50 milur, eins og til að mynda það, að brezk
skip veiða minna hér en áður. Þeir voru miklir
smáfiskadráparar Bretar, og það hefur minnkað,
en hins vegar hafa smáfiskveiðar íslendinga auk-
izt stórum og þegar maður athugar þróun mála,
þá hlaut þetta að gerast eftir að allir þeir stóru
bátar sem áður veiddu sild voru settir á togveiðar
i kringum landið”.
Þá fagnar Ingvar þvi, að öllu meira hefur verið
farið eftir ráðum fiskifræðinganna i seinni tið en
áður. í þvi sambandi nefnir hann sérstaklega
friðunina við Kolbeinsey. Hann telur, að friðaða
svæðinu á Selvogsbanka þurfi að breyta, þannig
að það fylgi betur kantinum. Ingvar segir, að
svæðin, sem séu friðuð vegna smáfisksins þurfi
að vera hreyfanleg. „Ég held þvi”, segir Ingvar,
„að fátt sé verðugra verkefni fyrir Islenzkar
hafrannsóknir heldur en að fylgjast með smáfisk-
inum, þar sem hann er á hverjum tima, og það
svæði þarf að friða hverju sinni”.
Ingvar lýkur viðtalinu með þeim orðum, að
hann gleðjist mikið yfir þeim ummælum ráða-
manna að undanförnu, að það verði gerð gang-
skör að þvi að vernda smáfiskinn meira en gert
hefur verið.
Tvimælalaust minnast tveir áðurnefndir fiski-
fræðingar á það, sem er aðalmálið i landhelgis-
málinu um þessar mundir, en það er að vernda
smáfiskinn. Það þarf að hindra smáfiskadráp út-
lendinga, en það eitt nægir ekki, ef Islendingar
sjálfir auka smáfiskadrápið þeim mun meira,
eins og gerzt hefur eftir 50 milna útfærsluna.
Hvað sem öllum útfærslum liður, verða
íslendingar ekki fiskveiðiþjóð til frambúðar,
nema smáfiskadrápinu verði sem mest hætt. Þ.Þ
ERLENT YFIRLIT
Healey er harður
í horn að taka
Tekst honum að sigrast á verðbólgunni?
HINN 12. þ.m. tilkynnti
Harold Wilson áætlun rikis-
stjórnar sinnar um að draga
úr verðbólgunni með það fyrir
augum, að hún yrði ekki nema
10% á ári, en siðustu mánuð-
ina hefur hún verið frá 25-30%,
ef miðað væri við heilt ár.
Aðalatriði þessarar áætlunar
er það, að kaup má ekki
hækka meira en nemur 6
sterlingspundum á viku. Þeir,
sem hafa yfir 8500 sterlings-
pund i árslaun, fá enga hækk-
un. Bann við meiri kauphækk-
unum á að gilda i eitt ár, og
verður framkvæmt þannig, að
atvinnurekendur verða
refsingarverðir, ef þeir greiða
hærra kaup. Jafnframt þessu
verður lagt mikið kapp á öfl-
ugt verðlagseftirlit og aðgætni
i útgjöldum rikisins. Wilson
sagði, þegar hann tilkynnti
áætlunina, að algert efnahags-
legt hrun væri framundan i
Bretlandi, ef ekki tækist að
draga stórlega úr verðbólgu-
vextinum.
Aður hafði Wilson ráðgert
að banna kauphækkanir, sem
væru umfram 10%. Þetta bann
yrði látið ná til kaupsamn-
inga. Vinstri armur stjórnar-
innar var þessu andvigur og
náðist þá málamiðlun um það,
að miðað skyldi við hámarks-
upphæð, þ.e. 6 sterlingspund á
viku, en samkvæmt þvi geta
þeir lægst launuðu fengið
meira en 10% hækkun. Þá var
hætt við að láta bannið ná til
kaupsamninga, svo að
samningsrétturinn er áfram
að nafni til óbundinn, en i stað-
inn eru atvinnurekendur gerð-
ir refsingarverðir, ef þeir
greiða meiri kauphækkun en
sex pund á viku. Að sjálfsögðu
beita atvinnurekendur þessu
ákvæði til að hafna meiri
hækkun. Vinstri mönnum
fannst þó áferðarbetra að
framkvæma bannið á þennan
hátt.
Mjög var óttazt i fyrstu, að
námumenn myndu óhlýðnast
þessu og gera meiri kröfur.
Þing þeirra setti llka fram ósk
um miklu meiri kauphækkun,
en fyrir tilmæli Wilsons var
ályktunin orðuð þannig, að
ekki var sett fram skilyrðis-
laus krafa, heldur sagt, að
stefnt skyldi að þvi, að koma
umræddri kjarabót fram, en
hún mun fela i sér um 65%
kauphækkun. Stjórn náma-
mannasambandsins hefur nú
samþykkt með 14:10 atkvæð-
um, að sætta sig við sex
sterlingspunda kauphækkun á
viku næstu tólf mánuðina.
Gormley, forseti náma-
mannasambandsins lét svo
ummælt, að ,,ef Bretland fer i
köku, förum við allir I köku.”
Hinn marxiski leiðtogi námu-
manna i Yorkshire, Arthur
Scargill, lét sér þó ekki segj-
ast, heldur ákvað að halda
áfram baráttunni fyrir meiri
hækkun. Afstöðu námumanna
er veitt sérstök athygli vegna
þess, að þeir áttu óbeinan þátt
i þvi, að fella rikisstjórn
Heaths. Allmörg stór verka-
lýðssambönd hafa þegar lýst
stuðningi við áætlun rikis-
stjórnarinnar, en endanlega
tekur verkalýðshreyfingin
ekki afstöðu til hennar fyrr en
á ársþingi brezka alþýðu-
sambandsins, sem verður
haldið i Blackpool i byrjun
september.
ÞÓTT umrædd áætlun sé
fyrst og fremst kennd við
Wilson og hann þyki hafa unn-
ið mikið afrek með þvi, að fá
vinstri arm stjórnarinnar til
Denis Winston Heaiey.
að fallast á hana, er hún þó
ekki talin fyrst og fremst verk
hans heldur fjármálaráðherr-
ans,Denis Healey. Hann hefur
verið óþreytandi i þvi að
hvetja til þess, að hafizt yrði
handa gegn verðbólgunni, og
hvað eftir annað haldið þvi
fram, að það yrði ekki gert án
verulegrar kjaraskerðingar i
fyrstu. Fjárlögin, sem hann
fékk samþykkt fyrr á árinu,
voru lika i þessum anda og
mæltust þvi öllu betur fyrir
hjá stjórnarandstæðingum en
vinstri mönnum Verka-
mannaflokksins. Margt bendir
til, að Wilson taki meira tillit
til Healeys en annarra með-
ráðherra sinna og mun það
ekki stafa sizt af þvi, að hann
treystir Healey öðrum betur
til að meta meira ábyrgð en
vinsældir, og þvi sé honum
flestum betur treystandi til að
hafa forustu um óvinsælar að-
gerðir. Hingað til hefur Wilson
ekki heldur þurft að óttast, að
Healey keppti við hann um
flokksforustuna, þvi að til þess
hefur hann skort vinsældir.
Þetta gæti hins vegar breytzt,
ef hinar róttæku efnahagsað-
gerðir nú bæru tilætlaðan
árangur.
DENIS Winston Healey er
fæddur 30. ágúst 1917, og verð-
ur þvi senn 58 ára gamall.
Hann er alinn upp i Yorkshire,
þar sem faðir hans var efnalit-
ill barnakennari. Hann reynd-
ist fljótt mikill námsmaður og
fékk þvi styrk til náms við
hinn fræga Balliolskóla i Ox-
ford. Þar lauk hann námi i
fornbókmenntum og
heimspeki. Kennari, sem
kenndi þeim Healey, Heath og
Roy Jenkins á þessum árum,
hefur látið svo ummælt, að
ekki væri neinn vafi á þvi, að
hann væri skarpastur þeirra
þremenninganna. Healey var
að sjálfsögðu i hernum á
striðsárunum og vann sér þá
majórsnafnbót. A námsárum
sinum hafði hann verið eld-
heitur kommúnisti, en gekk af
trúnni, þegar Rússar réðust
inn i Finnland haustið 1939.
Hann gekk skömmu siðar i
Verkamannaflokkinn og gerð-
ist starfsmaður hans i striðs-
lokin. Hann gegndi þvi starfi
til 1952, þegar hann var fyrst
kosinn á þing, en hann hefur
áttsæti á þingi jafnan siðan. A
þessum árum hóf hann ritstörf
og skrifaði m.a. að staðaldri
greinar, sem birtust i blöð-
um jafnaðarmanna viða um
heim. Flesk*r þeirra fjölluðu
um brezk stjórnmál og þóttu
þær bera vott um hófsemi og
yfirsýn. A árunum 1952-1963
ritaði hann jafnframt einar tiu
bækur eða bæklinga, sem
flestir fjölluðu um stjórnmál
eða varnarmál og vöktu sum
þessara rita verulega athygli.
Af þeim ástæðum þótti Healey
sjálfsagöur varnarmálaráð-
herra, þegar Wilson myndaði
fyrstu stjórn sina haustið 1964.
Þvi starfi gegndi hann til 1970,
er Verkamannaflokkurinn
tapaði i þingkosningum. Þvi
er haldið fram af mörgum, að
Healey hafi verið bezti
varnarmálaráðherra Bret-
lands ef-tir siðari heims-
styrjöldina. Hershöfðingjum
féll ekki sizt vel við hann og
framgöngu hans, en hann er
mikill vexti og myndugur i
framgöngu. Þegar Wilson
myndaði stjórn eftir kosninga-
sigur Verkamannaflokksins i
febrúar 1974, gerði hann
Healey að fjármálaráðherra
og hefur hann gegnt þvi starfi
siðan.
Um Healey hefur það verið
sagt, að gáfur hans og dugnað
efi enginn, en framkoman beri
of mikinn keim af yfirlæti og
stórmennsku. Aðrir telja þetta
stafa að vissu marki af
feimni. Þá bætir það ekki úr
skák, að Healey hefur þótt
óvæginn i orðasennum'.
,,Time” hafði það einu sinni
eftireinum flokksmanni hans,
að hann væri skemmtilegur
þorpari, en eftir andstæðingi
hans, að hann væri óþolandi
ruddi. Ummæli þessi bera það
með sér, að Healey er um-
deildur vegna framkomu sinn-
ar, en eigi að siður er hann
viðurkenndur sem einn mikil-
hæfasti stjórnmálamaður
Breta um þessar mundir. Þ.Þ.