Tíminn - 23.07.1975, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 23. júli 1975.
TÍMINN
9
Skipasmiðastöðin Vör hf.
Kappkosta að nýta
reynslu sjómanna
við bótasmíðina
ASK-Akureyri. Skipasmiðastöðin
Vör h/f á Akureyri var stofnuð 20.
júni 1971 og voru stofnendur sex
skipasmiðir, er áður höfðu starfað
hjá Slippstöðinni h/f. Vör er i dag
afkastamesta fyrirtækið norðan-
lands er smiðar báta um 30 tonn
að stærð,en frá upphafi hafa sex
bátar verið afhentir og er meðal-
smiðatimi hvers þeirra 6 1/2
mánuður. Hjá fyrirtækinu starfa
nú 11 manns, en með aðkeyptu
vinnuafli starfa 15 manns þar allt
árið.
t september 1971 var hafizt
handa um að byggja skipasmiða-
húsið, sem er 525 fermetrar að
stærð og kjölur lagður að fyrsta
bátnum, SJÖFN ÞH, i febrúar
næsta ár» En i dag hefur bætzt
við járn- og trésmiðaverkstæði
auk lagers og skrifstofu þannig að
gölfflötur er rúmir þrettán hundr-
uð fermetrar. Þá var afhentur
ekki alls fyrir löngu ÆGIR JÖ-
HANNSSON ÞH, en bæði hann og
SJÖFN fóru til Grenivikur. t
skipasmiðastöðinni er nú i smið-
um bátur sömu gerðar og á hann
að fara til Raufarhafnar, en innan.
skamms verður lagður kjölur að
áttunda bátnum.
Timinn heimsótti Vör ekki alls
fyrirlöngu og ræddi við Hallgrim
Skaptason framkvæmdastjóra,
en hann vinnur jöfnum höndum
að smiðinni og skrifstofustörfun-
um.
Dýrt rekstursfé er
veikasti hlekkurinn
— Hver er staða islenzks skipa-
smiðaiðnaðar i dag?
„Starfsemin gengur i bylgjum,
eina stundina er mikið framleitt
en á öðrum timum kemur lægð i
framleiðsluna. Við erum eins og
stendur á öldutoppi, en iðnaður-
inn er viðkvæmur fyrir öllum
sveiflum i efnahagskerfinu og
eins og búiö er að skipasmiði i dag
þá virðist sem að það sé að draga
úr vextinum.
Hins vegar er nægur áhugi
kaupenda en þeir hafa snöggtum
minni möguleika á að fjármagna
framkvæmdina. íslenzkur skipa-
smiðaiðnaður hefur tiltölulega
litla möguleika á að keppa við er-
lendan skipasmiðaiðnað meðan
sá innlendi býr við jafn dýrt
framleiðslufjármagn og raun ber
vitni. Stór hluti af hækkuðu báts,-
verði nú undanfarið liggur i
vaxtahækkunum og þess háttar,
en til dæmis var fjármagnskostn-
aðurinn rúm milljón i júnimánuði
siðastliðnum.
Vör hefur skilaö
hagnaði frá
fyrsta rekstrarári
— Hvernig hefur hagur fyrir-
tækisins verið frá stofnun þess?
,,Ef siðastliðið ár er haft i
huga, þá varð heildarveltan 66
milljónir, en beinn og óbeinn
launakostnaður um 21 milljón.
Hagnaður varð hins vegar s.l. ár
rúm ein milljón, en frá stofnun
hefur fyrirtækið skilað hagnaði.
Þarna kemur margt til að svo vel
hefur gengið, til dæmis eru bát-
arnir allir sömu gerðar og teikn-
aði Páll Hjartarson skipastækni-
fræðingur þá teikningu er við höf-
um notað og er óhætt að fullyrða
að hún hafi heppnazt eins vel og á
var kosið. Þá er mannskapurinn
þrautþjálfaður og hver hefur sitt
ákveðna verk með höndum. Við
höfum kappkostað að hafa sam-
ráð við sjómennina og nota
reynslu þeirra og þekkingu við
endurbætur og breytingar i smið-
inni.” — En nú stundið þið einnig
viðgerðir?
„Jú, við höfum jafnframt ný-
smiðinni unnið að viðgerðum á
eldri bátum, eftir þvi sem timi
gefst tU, en það er tiltölulega litill
þáttur i heildarstarfseminni.
Pantaö fyrir hvert
einstakt verk
— Hafið þið getað gert lang-
timaáætlanir og náð þannig hag-
kvæmari samningum? —
„Þvi miður þá býður fjár-
magnsfyrirgreiðslan ekki upp á
slikt, pantanir er ekki hægt að
gera, fyrr en við gerð samnings
við ákveðinn bátskaupanda. Það
myndi eðlilega skapa mun meiri
hagkvæmni, ef væri möguleiki á
að panta fram i timann, stöðin
gæti átt efni á lager, efni sem á
vissum timum er mjög óhagstætt
i innkaupi. Sem sagt ef stöðvarn-
ar þyrftu ekki endilega að vera
búnar að selja smiðina heldur
gætu keypt inn eftir þvi hvar væri
hægt aö ná beztum samningum,
þá myndi það eflaust þýða i fyrsta
lagi meiri framkvæmdahraða og i
öðru lagi ágóða fyrir þjóðarbúið.
Hefðbundinn iðnaður
„Skipasmiði hefur unnið sér
hefð i landinu og á sér mun lengri
þróunarsögu heldur en fjöldinn
alluraf þeim iðngreinum sem eru
stundaðar á landinu. Hér á Akur-
eyri eru i dag starfandi þrjár
skipasmiðastöðvar og hefur þeim
tekizt að yfirstiga erfiðustu hjall-
ana. En til þess að þeim takist að
starfa i náinni framtið þá má ekki
setja þeim stólinn fyrir dyrnar
með ýmsum forkostulegum að-
ferðum, heldur verður að vinna
að stöðugum uppgangi, þvi þetta
er iðnaður sem á framtiðina fyrir
sér”, sagði Hallgrimur Skaptason
að lokum.
Halldór Skaptason
Úr smfðasal Varar
Þetta hefur
ógætlega
Kári Baldursson
slampazt
A Torfunefsbryggju hitti
blaðam. Kára Baldursson
skipasmið þar sem hann var að
leggja lokahönd á Ægi Jóhanns-
son ÞH. Kári er elzti starfsmað-
ur Varar, 68 ára gamall. Hann
hefur unnið að mestu leyti við
skipasmiðár frá árinu 1942.
— Hver var orsökin fyrir þvi
að þið réðust i þá framkvæmd
aö byggja ykkar eigin skipa-
smiðastöð Kári?—
„Ég tel vist, að þar hafi
ráðið mest löngun til að vinna
sjálfstætt og geta verið okkar
eigin herrar, en þetta hefur
slampazt ágætlega hjá okkur
svo við þurfum ekki að kvarta.”
— En var ekki erfitt að hefja
uppbygginguna?—
„Jú, vissulega var það erfitt,
við þurftum að vinna myrkr-
anna á milli en með timanum
hefur vinnuálagið minnkað eftir
þvi sem betur hefur gengið og er
það orðið skikkanlegt núna.”
„Svínabúið rekið með hagnaði"
Agnar Guðnason:
Nokkuð siðbúna athugasemd
vil ég gera við samtal það sem
Jónas Guðmundsson átti við
Þorvald Guðmundsson sjálfs-
eignarbónda á Minni-Vatns-
leysu, er birtist i Timanum 13.
júli s.l.
Þar segir Þorvaldur m.a.
„Verð á svinakjöti til bænda er
325 krónur kilóið. Sambærilegt
verð til bænda fyrir lambakjötið
er 400 krónur kilóið og eru þá
niðurgreiðslurnar i verðinu”.
Þarna er ekki farið alls kostar
rétt með tölur, þvi bændur eiga
að fá samkvæmt siðasta verð-
lagsgrundvelli kr. 349,- fyrir eitt
kg af fyrsta flokks dilkakjöti. A
siðastliðnu hausti i sláturtiðinni
var verð til bænda fyrir fyrsta
flokks kjöt kr. 270.29 á kg. Verð
til bænda er algjörlega óháð
niðurgreiðslum.
Þvi miður virðist sá mis-
skilningur vera all útbreiddur
sbr. viðtalið, að niöurgreiðslur á
búvöruverði sé framlag rikisins
til landbúnaðarins.
Niðurgreiðslurnar eru ein-
göngu vegna aðgerða stjórn-
valda á hverjum tima til að
halda visitölunni niðri og
viðleitni til að hafa hemil á
verðbólgunni.
Það er verð til neytenda sem
greitt er niður, en ekki til fram-
leiðanda. Það er ein stétt i land-
inu sem ekki notfærir sér til
fulls niðurgreidd matvæli. Fólk-
ið sem starfar að framleiðslu
búvara, eru einu neytendurnir,
sem drekka mjólk og borða
dilkakjöt á fullu verði.
I framhaldi af tilvitnuðum
ummælum, væri ekki óeðlilegt
að fara nokkrum orðum um
hvert verðhiutfall ætti að vera
milli dilka-og svinakjöts. Viöast
hvar i heiminum mun dilkakjöt
vera álitið 30%-50% verömeira
en svinakjöt. Verð til framleið-
anda I Sviþjóð um siðustu
mánaðamót var eftirfarandi I
islenzkum krónum.
Hæsti verðflokkur svinakjöts
kr. 260,- á kg, en hæsti
verðflokkur dilkakjöts á 508,-
kg. Þetta mun vera nokkuð
nálægt þvi verðhlutfalli sem
eðlilegt er talið milli svinakjöts
og dilkakjöts á Norðurlöndum.
Svinakjöt er ekki háð sömu
reglum um verðlagningu og
dilkakjöt hér álandi. Fram-
leiðsluráð Landbúnaðarins
ákveður ekki heildsölu- né smá-
söluverð á þvi eins og á flestum
öðrum landbúnaðarafurðum.
Til fróðleiks birti ég hér töflu,
þar sem gerður er samanburöur
á verði svinakjöts og dilkakjöts.
Verð til framleiðanda á svina-
kjöti fékk ég uppgefið hjá
Sláturfélagi Suðurlands, en
smásöluverðiö hjá verzluninni
Sild og Fiskur. 1 aftasta dálki
Verð til framleiðanda x) ....
Smásöluverð i heilum skrokkum
Læri.........................
Kótilettur...................
töflunnar er gefið upp verð á
dilkakjöti eins og neytendum
yrði gert aö greiða ef það væri
ekki niðurgreitt.
Verð á einu kg. SVINAKJOTS
og DILKAKJÖTS i I. verðflokki
20. júli 1975.
Svinakjöt Dilkakjöt Dilkakjöt
óniðurgr.
kr. kr. kr.
325,- 349,-
.. 558,- 292,- 490,-
. . 699,- 363,- 561,-
..1.340,- 411,- 609,-
x) Meðaltalsverð til framleiðanda fyrir I. ferðflokk dilkakjöts
framleitt á siðastliðnu ári verður kr. 299,81 á kg.
Upplýgingaþjónusta
landbúnaðarins