Fréttablaðið - 10.04.2005, Blaðsíða 56

Árið 1951 kom út í Bandaríkjun-
um lítil skáldsaga um ungan pilt
sem rekinn er úr skóla og slettir
ærlega úr klaufunum í New
York áður en hann fer heim til
að horfast í augu við foreldra
sína.
The Catcher in the Rye nefn-
ist þessi bók sem fór sigurför
um heiminn og höfundurinn,
J.D. Salinger, komst fyrir vikið í
hóp virtustu rithöfunda samtím-
ans.
Árið 1975 kom þessi bók út í
íslenskri þýðingu Flosa Ólafs-
sonar og hét hún þá Bjargvætt-
urinn í grasinu. Sú þýðing hefur
verið ófáanleg í háa herrans tíð,
en nú hefur verið úr því bætt,
því bókaforlagið Skrudda hefur
gefið bókina út á ný.
Hvarf eins og dögg fyrir sólu
„Almenna bókafélagið hefur
gefið þessa bók út tvisvar sinn-
um en hún hvarf eins og dögg
fyrir sólu í bæði skiptin, enda
má segja að þetta sé einhver
merkasta bók sem út hafi komið
á 20. öld og tæplega um það
deilt,“ segir Flosi, sem þótti
hafa unnið mikið afrek á sínum
tíma þegar hann gerði sér litið
fyrir og þýddi þessa bók, enda
höfðu menn haldið því fram að
hún væri hreinlega óþýðanleg
yfir á íslenska tungu.
Flosi tók hins vegar fjálgleg-
ar yfirlýsingar um óþýðanleika
bókarinnar sem persónulega
áskorun um að sýna fram á hið
gagnstæða. Hann gekk þegar í
málin og segist ekki hafa verið
neitt sérstaklega lengi að þýða
bókina, enda hafði hún lengi
verið í miklu uppáhaldi hjá hon-
um.
Eins og vitrun
„Hún lá ákaflega vel fyrir mér
því ég var svo heillaður af bók-
inni. Mér fannst eins og ég væri
þarna sjálfur upp dreginn eftir
allt mitt basl við skólayfirvöld
og annað slíkt, sem þá var til-
tölulega afstaðið. Ég hef aldrei
rekist vel í hópi og það má alveg
segja að ég sé svolítið hreykinn
af því að mér svipar svolítið til
höfuðsnillingsins og aðalpersón-
unnar í bókinni, Holdens Caul-
field.“
Bókin kom út árið 1951 og
Flosi segist hafa lesið hana fljót-
lega eftir það.
„Sannleikurinn er sá að
þegar ég las þessa bók var það
eins og vitrun fyrir mig. Mikið
voðalega ósköp var þetta merki-
leg lesning. Ég er alveg sam-
mála útgefanda mínum um að
þessi bók á alltaf að vera til.
Þessi bók höfðar til allra sem
hafa eitthvert hjarta í brjóstinu
og eitthvert nef fyrir góðum
bókmenntum. Hún ber með sér
að þetta er afskaplega við-
kvæmur maður og voðalega
ósköp brothættur einhvern veg-
inn. Hann talar svo fallega um
það sem honum þykir vænt um,
og hann er líka svo svakalega
flottur íróniker.“
Tilbúið slangur
Höfundurinn er nú kominn vel
yfir áttrætt og hefur áratugum
saman haldið sig fjarri kastljósi
heimsins. Fyrir utan þessa einu
skáldsögu hefur hann ekki sent
frá sér annað en fáeinar smá-
sögur, en þykir engu að síður
með athyglisverðustu rit-
höfundum samtímans.
„Það skrýtna við þetta er að
eiginlega hafa flestir sem ég hef
rætt þessi mál við um Salinger
haldið að þetta málfar sem er á
bókinni sé einhvers konar slang-
ur vestan úr Ameríku, en sann-
leikurinn er sá að Salinger bjó
þetta málfar bókstaflega til. Það
hefur hvergi nokkurs staðar
verið talað nema kannski af
þeim sem hafa orðið fyrir djúp-
um áhrifum af honum Salinger.“
BÓKASKÁPURINN
28 10. apríl 2005 SUNNUDAGUR
FLOSI ÓLAFSSON Þýðing hans á Bjargvættinum í grasinu, hinni frægu bók eftir J.D. Sal-
inger, er nú loksins fáanleg á ný.
„Þessi bók á alltaf að vera til“
BJARGVÆTTURINN Í GRASINU: FLOSI ÓLAFSSON SÝNDI FRAM Á
AÐ ÞESSI FRÆGA BÓK VÆRI EKKI ÓÞÝÐANLEG
„Ef þið raunverulega hafið ein-
hvern áhuga á þessu, þá langar
ykkur kannski fyrst að fá að vita,
hvar ég fæddist, hvaða leiðindi
voru í uppvextinum, hvað foreldr-
ar mínir höfðu fyrir stafni og allt
Davíð Kopperfíld-kjaftæðið.“
- Það er sláttur á Holden Caulfield í upphafi Bjarg-
vættarins í grasinu eftir J.D. Salinger.
baekur@frettabladid.is
>
J.D
. S
al
in
ge
r
Töluvert hefur verið skrifað um bók Hallgríms Helgasonar, Höfundur Íslands, í þýskum fjölmiðlum undan-
farið. Bókin kom nýverið út í Þýskalandi undir heitinu „Vom zweifelhaften Vergnügen, Tod zu Sein“, eða
„Af þeirri vafasömu ánægju að vera dauður“. „Þótt stærðin á bókinni fæli ef til
vill frá er bæði efniviðurinn og úrvinnsla hans heillandi,“ segir til dæmis
Wolfgang Müller í grein sinni í Junge Welt. „Lesandinn kemst að því,
svona í framhjáhlaupi, að afstæðiskenningin virkar ekki á Íslandi vegna
þess að á þessu landi er frost einfaldlega frost,“ segir Müller enn frem-
ur. Gagnrýnandi dagblaðsins Frankfurter Allgemeine Zeitung, Andreas
Rosenfelder, skrifar einnig frábæran ritdóm sem sýnir mikið innsæi í ís-
lenskar bókmenntir.
„Hinn 600 síðna doðrantur Höfundur Íslands er í öllum greinum full-
komin andstæða skáldsögunnar vinsælu 101 Reykjavík,“ segir Rosen-
felder. „Hallgrímur fer hér í lopapeysuna og smitar textann með fjósalykt
og fiskifýlu en það er ekki gert til að bregða lesendum sem eru orðnir
vanir borgarsögum. Hér er heldur ekki á ferð menningarþreytt smá-
skáld sem predikar bókmenntalegt afturhvarf til náttúrunnar.“
Dómar hafa einnig birst í Der Spiegel og Neue Zürcher
Zeitung, og hefur þýðing Karls-Ludwig Wetzig fengið
mikið hrós. Hann hefur þegar hreppt verðlaun fyrir
hana.
Fjósalykt og fiskifýla
> Bók vikunnar ...
HEPPIN
eftir Alice Sebold
Þegar rithöfundurinn
Alice Sebold var átján
ára var hún barin og
henni nauðgað. Hún
rekur áleitnar minn-
ingar sínar af voða-
verkinu í bókinni
Heppin. Hún lýsir tilveru sinni
fyrir og eftir nauðgunina og bar-
áttu gegn einangrun, fordómum
og fyrir réttlæti fyrir dómstólum.
Henni var sagt að hún væri hepp-
in að vera á lífi eftir árásina en
hún hefur einnig vakið mikla at-
hygli fyrir skáldsögu sína Svo
fögur bein en þar fjallar hún um
unga stúlku sem var ekki jafn
heppin og var myrt eftir nauðgun.
Skógarhlíð 18, 2. hæð · 105 Reykjavík
Sími: 591 9000 · www.terranova.is
Akureyri Sími: 461 1099
Salou
Fjölskylduparadísin suður af Barcelona
Salou er fallegur bær á Costa Dorada ströndinni, um 100 km sunnan við
Barcelona. Þar er Port Aventura, stærsti og glæsilegasti skemmtigarður Spánar.
Bærinn skartar stórkostlegum ströndum, fjölbreyttri aðstöðu og einstöku veðurfari.
Ströndin er breið og aðgrunn með fínum gylltum sandi og því tilvalin fyrir barna-
fjölskyldur. Menning, verslanir og litríkt næturlíf taka síðan við þegar sólböðum
líkur. Salou er sérstaklega skemmtilegur sumarleyfisstaður fyrir fjölskyldur.
Stórar íb
úðir fyrir

barnafjöl
skyldur
E
N
N
E
M
M
/
S
IA
/
N
M
15
81
0
• Stærsti skemmtigarður Spánar
• Afþreying og skemmtun
• Úrval veitingastaða
• Stórkostleg strönd
• Frábært að versla

Frábært verð
Kr. 45.595
M.v. Hjón með 2 börn á California íbúðahóteli.
20. maí, 5 dagar.
Netverð með 10.000 kr. afslætti.
Kr. 52.995
M.v. Hjón með 2 börn á California íbúðahóteli.
20. maí, 12 dagar.
Netverð með 10.000 kr. afslætti.
Nú bóka
r þú bein
t á
www.ter
ranova.is
NÝTT
MasterCard
Mundu
ferðaávísunina!
Við flytjum!
Terra Nova flytur að Skógarhlíð 18.
Opnum á nýjum stað mánudaginn 4. apríl.
Verið velkomin!
10.000 kr.
afsláttur ef þú bókar
fyrir 10. apríl.
Tryggðu þér lægsta verðið.
Frelsið kostar sitt
Bandaríski rithöfundurinn og Nóbelsverðlaunahafinn Saul
Bellow lést í vikunni, og var þá orðinn 89 ára gamall. Hans
er minnst sem eins af allra stærstu höfundum Bandaríkj-
anna á 20. öld og er hann þekktur fyrir skáldsögur á borð
við Herzog og Humbolt’s Gift.
Sögur hans fjölluðu gjarnan um einstaklinga sem takast á
við breytingar í óstöðugum heimi. Þeir upplifa breytingarn-
ar bæði sem frelsandi og hamlandi, enda eiga þeir jafnauð-
velt með að láta allar skuldbindingar sínar lönd og leið eins
og að hafa mikilvægi þessara sömu skuldbindinga í háveg-
um.
„Það er eitthvað skelfilega taugastrekkjandi við tilveruna í
nútímanum,“ sagði hann í viðtali árið 1977. „Eins og til
dæmis allt það sem við þurfum að hugsa og allt það sem við
þurfum að leggja mat á. Þetta er gjaldið sem við þurfum að
greiða fyrir frelsið: að fella dóma, að taka afstöðu.“
Ein af skáldsögum hans var kvikmynduð árið 1986. Það var
Seize the Day, eða Dead Poets Society, með Robin Williams
í aðalhlutverki. ■
SVÍAKONUNGUR AFHENDIR BELLOW
NÓBELINN Saul Bellow hlaut Nóbelsverðlaunin
árið 1976.