Fréttablaðið - 18.05.2005, Blaðsíða 42

MIÐVIKUDAGUR 18. MAÍ 2005 MARKAÐURINN18
H É Ð A N O G Þ A Ð A N
Frosti Bergsson er ekki lengur í
brúnni í Opnum kerfum sem
hann ásamt samstarfsfólki gerði
að stórveldi. Hann situr ekki
auðum höndum og situr í
stjórnum félaga sem hann hefur
fjárfest í. Hafliði Helgason ræddi
við hann um Opin kerfi og nýtt
hlutverk í viðskiptalífinu.
Frosti Bergsson leiddi um árabil framsækn-
asta og öflugasta tölvu- og hugbúnaðarfyrir-
tæki landsins, Opin kerfi. Upphafið að fyrir-
tækinu var útboð tölvukerfis fyrir Samband
almennra lífeyrissjóða, Vinnuveitendasam-
bandið og Alþýðusambandið. Áhugi
Hewlett Packard var vakinn
og niðurstaðan að stofna
útibú á Íslandi. Frosti
leiddi hóp fimm starfs-
manna sem saman
byggðu upp leiðandi fyrir-
tæki á tölvumarkaðnum.
Síðan eru liðin tuttugu ár!
„Hugsaðu þér, ég er búinn að vera í í
tölvubransanum í þrjátíu ár, því ég var áður í
tíu ár hjá Kristjáni Skagfjörð. Á þeim tíma
var IBM með 95% markaðshlutdeild á Íslandi
sem var náttúrlega rosaleg einokun.“ Við höf-
um komið okkur vel fyrir á Þremur frökkum
og rifjum upp upphaf tölvugeirans yfir
bragðmikilli grænmetissúpu.
Skýrsluvélar ríkisins og Reikningsstofa
bankanna voru á þeim tíma stórir viðskipta-
vinir tölvu- og hugbúnaðar. „Svo voru fyrir-
tæki sem ráku saman tölvukerfi, svo sem
Verslunarbankinn og Eimskip.“ Þau kerfi
voru ólík því sem nú þekkist. „Engir skjáir,
bara kort. Forrit og gögn voru á gatspjöld-
um,“ segir Frosti.
LÍFEYRISSJÓÐIR MARKA UPPHAFIÐ
Frosti lærði rafeindatæknifræði í Danmörku
og kynntist tölvum í upphafi þróunar einka-
tölvunnar. Hjá Kristjáni Skagfjörð herjuðu
menn á sölu tölva til þeirra sem nýttu sér
reiknigetu þeirra svo sem verkfræðistofur og
fleiri. „Svo fengum við íslenskan bókhalds-
hugbúnað sem gekk á okkar vélar og vorum
þar með komnir í bullandi samkeppni við
IBM.“
Þegar tilboð barst um að leiða stofnun HP
á Íslandi var Frosti til í slaginn. „Mér fannst
aðeins erfitt hjá Kristjáni Skagfjörð, að þeir
voru með ólíkan rekstur innan fyrirtækisins;
veiðarfæri, matvöru og byggingavörur. Ég
sló til og færði mig yfir. Menn töldu þá að
samkeppnin væri það mikil að það væri ekki
pláss fyrir nýjan aðila. En Hewlett Packard
fékk samninginn við Samband almennra líf-
eyrissjóða, þannig að við fengum gott start.“
Frosti segir að það hafi verið spennandi að
kynnast starfsmannamenningu HP og vinnu-
brögðum fyrirtækisins. Það orð fór af HP og
síðan Opnum kerfum á fyrstu árunum að þeir
bæru af í áreiðanleika og skipulagi. „Við vor-
um með mikla valddreifingu,“ segir Frosti.
„Þannig að þeir sem voru í viðskiptum við
okkur höfðu alltaf á tilfinningunni að þeir
væru að tala við eigandann, sama hvern talað
var við. Það tókst að byggja upp mjög góðan
vinnumóral.“
OPIÐ STÝRIKERFI
Frosti segir hópinn hafa lagt mikið upp úr
samstarfi við hugbúnaðarfyrirtæki. „Unix-
stýrikerfið kom til sögunnar sem við kölluð-
um opið kerfi. Við hvöttum hugbúnaðarhúsin
til að þróa hugbúnað í þessu staðlaða um-
hverfi og þá var hægt að láta hugbúnaðinn
ganga á mismunandi vélategundum. Áður
höfðu menn verið bundnir ákveðn-
um vélategundum.“
HP á Íslandi var í örum
vexti, óx
um 40
prósent
á ári og
skilaði góð-
um hagnaði.
Árið 1997 var keyptur
51% hlutur í Skýrr og segir
Frosti það hafa verið vel
heppnaða einkavæðingu.
„Það hafði verið lítilsháttar
tap á fyrirtækinu og við
snerum því í hagnað og
Skýrr hefur gengið vel æ
síðan.“ Opin kerfi voru
skráð á hlutabréfamarkað
1997 og hækkaði gengi bréf-
anna um 127 prósent á fyrs-
ta viðskiptadegi. Framundan
voru annasöm ár með kaup-
um á öðrum fyrirtækjum og
útrás. Opin kerfi voru meðal
fyrstu félaga, fyrir utan
sjávarútvegsfyrirtæki, til
þess að kaupa erlend fyrir-
tæki. „Við áttum í mörgum
innlendum fyrirtækjum í
ýmsum rekstri. Við vorum
tölvufyrirtæki sem var með fjárfestingar-
deild til hliðar. Gangurinn var mjög góður og
árið 2000 var verðmæti fyrirtækisins komið
yfir níu milljarða.“ Hæst fór verðmæti fé-
lagsins í á tólfta milljarð. Svo rann upp árið
2001 sem reyndist tækni og hugbúnaðarfyrir-
tækjum þungt í skauti. „Verðmætið hrapaði í
fjóra milljarða. Það var samdráttur á mark-
aðnum og þá fékk ég það skemmtilega hlut-
verk að taka til. Við þurftum að afskrifa
hlutabréf í öðrum fyrirtækjum.“ Sama gerð-
ist víða um heim.
NÁÐU FYRRA VERÐMÆTI
Hlutabréf tölvu- og hugbúnaðarfyrirtækja
féllu hratt. „Þá sögðum við: Er ekki núna
tækifæri til þess að kaupa og fara í útrás.
Markaðurinn á Íslandi er ekki svo stór.“
Frosti segir að Opin kerfi hafi náð að rétta við
mun hraðar en mörg félög sem féllu á þessum
tíma. Mörg þeirra eigi enn langt í land með að
ná fyrra verðmæti. Opin kerfi náðu fyrra
verðmæti undir lok árs 2004. Fyrirtæki drógu
úr fjárfestingum í upplýsingatækni, en upp á
síðkastið hafa fjárfestingarnar aukist á ný.
„Upplýsingakerfin eru lífæð margra fyrir-
tækja og eðlileg endurnýjun var farin að
segja til sín.“
Þótt einhvers konar ofmat hafi ráðið sýn
manna á nýja tækni hefur upplýsingabylting-
in leitt til gífurlegrar hagræðingar. Frosti
nefnir einfalt dæmi eins og rafrænar skatt-
skýrslur sem spara gríðarlega vinnu við úr-
vinnslu, auk vinnusparnaðar fyrir framtelj-
endur sjálfa.
Eftir tæp tuttugu ár við uppbyggingu Op-
inna kerfa stóð Frosti frammi fyrir því að
aðrir voru komnir með sterka stöðu í hlut-
hafahópnum og ágreiningur
var um stefnu. Hann brást
við með því að fá hóp hlut-
hafa í lið með sér og verjast.
„Ég lenti þarna í ákveðnum
slag og það stefndi í mikil
átök á hluthafafundi, en sem
betur fer náðu menn að setj-
ast niður og finna lausn.“
Niðurstaðan var að Kögun
gerði yfirtökutilboð og seg-
ist Frosti sáttur við það verð
sem hann og aðrir hluthafar
Opinna kerfa fengu fyrir sín
bréf. „Að sjálfsögðu var
þetta barnið mitt og ég ber
tilfinningar til fyrirtækisins
og starfsmanna þess. Ég
ákvað að líta svo á að þetta
hefði verið góður kafli þessi
tuttugu ár og ég er búinn
með þennan kafla.“
FJÁRFESTINGAR OG FRÍTÍMI
Frosti er nú með eigið fjár-
festingarfélag og hefur tekið
þátt í verkefnum eins og
bílafyrirtækinu Heklu, lyfja-
verksmiðju á Spáni, auk þess að vera nú hlut-
hafi í Verðbréfastofunni og situr þar sem
stjórnarformaður. Hann er með hópi sem
hyggst bjóða í Símann, en segist ekki vilja tjá
sig um það að svo stöddu. „Ég hef frjálsari
tíma og hef tök á að sinna áhugamálum meir
en áður.“ Forgjöfin fer væntanlega lækkandi
í golfinu og Frosti segist hafa gaman að lax-
veiði. „Mér leiðist ekkert.“ Frosti segist hafa
gaman af að ferðast og nú gefst tími fyrir
það. Hann prófaði fallhlífastökk í Ástralíu
þegar hann heimsótti dóttur sína sem stundar
þar framhaldsnám í sálfræði. Fékk stökkið í
afmælisgjöf. „Það var mikið adrenalínkikk og
ég hvet menn til að prófa það,“ segir hann en
er efins um að hann muni stunda það sem
áhugamál. Þótt nóg sé að gera er breytingin
mikil frá stjórn fyrirtækis í örum vexti.
„Þegar maður horfir til baka þá gekk fyrir-
tækið fyrir flestu öðru þegar tími manns var
annars vegar.“
Hádegisverður fyrir tvo
á Þremur frökkum
hjá Úlfari
Grænmetissúpa
Steiktar gratineraðar gellur
Steiktur karfi með gorgonzola
Drykkir
Vatn og pilsner
Kaffi
Alls 4.010
▲
H Á D E G I S V E R Ð U R I N N
Með Frosta
Bergssyni
stofnanda Opinna kerfa
Græddur
er geymdur
milljarður
Það er merkilegt að heyra það sí-
fellt í fréttum að fátækt á Ís-
landi sé mikil og fari vaxandi.
En þetta er víst staðreynd, eins
og sjá má á bílastæðum fyrir
framan fjölbýlishús þar sem
ekki er óalgengt að sjá tveggja
til þriggja ára bíla og mjög fáa
jeppa. Kannski einn eða tvo
jepplinga en enga Land Cruisera
og þaðan af síður Porsche
Cayenne.
Aurasálin, og vinir hennar í
bankageiranum, telja að fátækt
sé engum að kenna nema fátæk-
lingunum sjálfum. Þeir kunna
nefnilega ekki að spara peninga
en eins og einn vinur Aurasálar-
innar benti á fyrir skemmstu er
mjög lítið mál að græða peninga,
bara ef menn eru mjög duglegir
að spara.
Ein besta og einfaldasta leiðin til
að græða peninga er nefnilega
vextir. Menn þurfa ekki að eiga
nema eins og og einn milljarð til
að geta lifað mjög góðu lífi af
vöxtunum. Aurasálin leggur því
til við fólk sem vill græða pen-
inga að það byrji á því að leggja
milljarð inn á bankabók. Með að-
eins fimm prósenta vöxtum er
hægt að lifa ágætu lífi á svona
fimmtíu milljónum á ári.
En þá kann einhver að spyrja:
Hvar fær fátækur maður millj-
arð til að leggja inn á bankabók?
Við þessu er mjög einfalt svar.
Sparnaður! Með því að eyða í
sparnað og sýna hugvitssemi
geta menn eignast milljarð á
mjög skömmum tíma. Milljarður
kann að virðast mjög stór tala en
í raun eru þetta ekki nema hund-
rað milljónir á ári í átta ár, eða
milljón á mánuði í þrjátíu ár,
þannig að það borgar sig að
byrja snemma að spara.
Önnur góð leið sem fátækt fólk
gæti farið er einkavinavæðing.
Ef maður fær úthlutað ríkis-
fyrirtæki á útsöluprís getur
maður grætt milljarða á mjög
stuttum tíma. Þeir milljarðar
geta svo enst manni mjög lengi
ef maður er duglegur að spara.
Þriðja leiðin sem Aurasálin veit
að er skotheld til að græða millj-
arða er einfaldlega að taka yfir
fyrirtæki, til dæmis í útlöndum,
og selja það svo aftur fyrir
nokkrum milljörðum meira en
maður keypti það. Þetta er ein-
mitt það sem vinsælt núna hjá
eigendum Porsche Cayenne-bíla
á Íslandi. Af hverju skyldi það
sama ekki gilda um fátækt fólk?
Í eldhúsdagsumræðum á Alþingi
um daginn var Ögmundur Jóna-
son þingmaður eitthvað að kvar-
ta yfir því að íslenskur banki
væri að auglýsa það að fólk ætti
að eyða í sparnað. Hann sagði
eitthvað á þá leið að fátækt fólk
hefði ekki efni á að eyða í sparn-
að af því að það næði ekki end-
um saman.
Aurasálin hlær að þessum mál-
flutningi. Eina ástæðan fyrir því
að fólk er fátækt er að það nenn-
ir ekki að spara, nennir ekki að
stofna banka og nennir ekki að
standa í skuldsettum yfirtökum
á alþjóðlegum stórfyrirtækjum.
Ef fólk hefði vit á því að gera
þetta gæti það léttilega sparað
miklu meira en það gerir.
Gleymum því ekki að græddur
er geymdur milljarður.
A U R A S Á L I N
Frosti Bergsson
Starf: Fjárfestir
Fæðingardagur: 30. desember 1948
Maki: Halldóra Mathiesen
Börn: Freyr f. 1970, Anna Dóra f. 1975,
Matthías Árni Ingimarsson f. 1983
og Bergur f. 1995.
ÁRATUGIR Í TÖLVUBRANSA Tölvu- og hugbúnaðargeirinn er ekki ýkja gamall. Frosti Bergsson hefur þriggja áratuga reynslu af greininni. Hann rekur nú eigið fjárfestingarfélag eftir að
hann seldi hlut sinn í Opnum kerfum sem hann fóstraði frá upphafi allt þar til á síðasta ári.
„Við áttum í mörgum innlendum fyrirtækjum í ýmsum rekstri. Við vorum
tölvufyrirtæki sem var með fjárfestingardeild til hliðar. Gangurinn var mjög
góður og árið 2000 var verðmæti fyrirtækisins komið yfir níu milljarða.
Frumkvöðull á kaflaskilum
Fr
ét
ta
bl
að
ið
/E
.Ó
l.