Alþýðublaðið - 17.07.1922, Blaðsíða 1

I
1922
■Vas?.-.-z= , - 1 1 ..;j==
Pjóönýting-.
Andstæðingum okkar Jafnaðar
œEaaa er það ávaií þyrnír í aug-
bea þegar þeir heyra talað .una,
að þjóðnýta íramleiðslutækjin. Þeira
finst það hróplegt raaglæti að
einstakir raenn raegi ekki reka
íraraieiðsiu í stórum stýl. Þeir
segja að það sé niðurdrcp fyrir
þjóðfélagið, ef einstakir raenn fái
ekki að reka fraraleiðsluna. En
þareð þjóðnýtingin er einmitt veiga-
mesta atriði Jafnaðarstefnunnar, þá
virðist ekki úr vegi að raótbárur
sndstæðinganna séu dálítið athug-
áðar.
1 fyrsta iagi segja andstæðing
arnir að það sé skerðing á at-
Ihafnafrelsi einstakiiugsins, og megi
þess vegna ekki eiga sér stað.
í öðru lagi segja andstæðingar
okkar að það geti ekki tekist að
þjóðnýta fraœleiðslutæki, vegna
þess að mennirnir, sem yfir þau
vaeru settir, findu enga hvöt hjá
'jtér til þess að láta reksturinn
ibera sig, þar sem þeir ættu ekki
von -á að fá rneiri ágóða þó vel
gengi. Heldur mundu þeir ávalt
hafa sitt kaap hvernig sem gengi.
Þessar tvær mótbárur eru það
aðallega, tem andstæðingar Jafn-
aðarmanna, stóreignamennirnir hafa
• á takteinum og svaraverðar eru.
En þessar ®g aðrar ástæður
Kapitalista eru vegnar og létt-
vægar fundnar. Við fyrri mótbár-
unni er það að segja, að þjóðnýt-
ingin sé haft á íreisi einstakl
Ingsins, þá er hún jafnsjálfsögð
fyrir því. Hver neitar þvf að hegn
ingarlög, sem banna mönaum að
átela, svíkja og drepa menn. séu
láöft á athafnafrelsi einstaklingsins?
Nei, því dettur engum f hug að
neita, en lög þessi eru nauðsyn*
leg vegna þess, að það eru fleiri
sem Stafa hag af því að lögin séu,
heldur en ekki. Mönnum mundi
þykja það slæmt að óvandaðir
raenn fengju að ganga um og
taka frá hverjura það, seœ þeir 1
Mánudaginn 17. júlí.
161. tðlubiað
iarðarför míns hjartkæra eiginmanns, Steingrims Steingrimssonar,
er ákveðin þriðjudaginn 18. þ. m. frá frikirkjunni, og hefst með-hús-
kveðju á heimiii hins iátna, Grjótagötu 14 B, kl. I e. h.
Katrin Guðmundsdóttir.
helzt óskuðu eftir að eiga, og
dræpu þá, seot raótstöðu veittu
Og fengu enga hcgningu fyrir, En
i sjálfu sér er það miklu skað
legra að einstakir menn eigi fram-
leiðslutækin, vegna þess að af
því hafa langtum fieiri skaða og
jafnvel fjörtjón. Eini rétti raæli
kvsirðinn, til þess að mæia á hvað
eitthvað sé skiðlegt, er sá hversu
raargir hafi skaða af því. Þess
fleiri, sem hafa skaða af einhverju
þess hegningarverðára og óhæfara
er það.
Nú ætla ég að fyrri mótbár-
unni sé fuilsvarað.
Gegn síðari mótbárunni gagnar
að benda á það að f flcatum lönd
um eru póstsamgöngur reknar af
rfkinu, og hefir ekki heyrst að
menn sem yfir póstmálin hafa
verið settir, hafi staðið lakar f
stöðu sinni að jafnaði en ein-
staklingar sem veitt hafa forstöðu
sfnum eigin íramleiðalutækjum.
Sama máli er að gegna um
síma þar sem hann er þjóðnýtt
ur eða banka. Fiast raönnum að
Landsbankinn hafi verið ver rek
inn undanfarin ár, en til dæmis
tslands banki. Ég ætla að láta
almenning hafa fyrir að svara þvf.
Af þessu ofantalda sjáum við að
sfðari mótbára andstæðinganna er
oitin um koil, en rétt virðist samt
að fara nokkrum orðum um þjóð
nýkinguna aiment.
Við Jafnaðarmen álftum þjóð
nýtingu framleiðslutækjanna nauð-
synlega af mörgum ástæðum, svo
nauðsynlega, að hún er vissulega
eina ráðið tll þess að útrýma fá-
tæktinni úr heiminum, eina ráðið
tii þess að öllum gæti liðið vei.
Þessi kenning Jafnaðarmanna
verður flestum ijós, jafnskjótt og
menn eru búair að þekkja hvers-
vegua að raargir líða fátækt og
ffikorV, atvinnuleysi og margt ann-
að böi. öll þeasi vandræði stafa
aðallega af tveimur ástæðum, og
þær eru:
í fyrsta lagi, að undir núvcr-
anái skipulngi safnast auðurinn af
framleiðslunni, þegar vel gengur,
á fárra raanna hendur, sem svo
ekki ráðstafa honum til almenn
ingaheilis,- ’heldur að cins f sinar
þágur.
önnur ástæðan er skipulags-
leysið á framleiðslunni, og það sú
ástæðan, sem allra hættulegust
er gagnvart vellfðun almennings.
Hver einstaklingur, sem fæst eitt
hvað við framlelðslu eða verzlun,
reynir að sitja við þann eldinn,
sem bezt brennur, sem kallað er;
allir vilja framleiða það, sem að
verðmætast er, hvað sem öðrn ifður.
En aftur á móti það, setn er f
minna verði, hversu nauðsynlegt
sem það nú er, er látið sitja á
hakanum.
Svo er það, að þegar fram-
leiðslan cr rekin af einstökum
mönnum, þá vita þeir aidrei hversu
mikii framieiðslan er, eðamávera
af þessari og hinni vöuu tegund.
Þó að framlciðandinn gæti vitað
hvað árlega þyrfti af einhverri
vörutegund, þá stoðar það ekki,
sökum þess, að það eru eflaust
margir, sem framieiða sömu vöru-
tegund, og hann getur ómöguiega
vitað hvað þeir framieiða mikið
hver um sig.
(Framhald).
Hórður.