Atuagagdliutit - 24.03.1982, Blaðsíða 25

Avatitsinnit
Nazistit siumukaq-
qikkiartortut
^Uropami nazistit aqqusinikkut
arigalaaqqittalersimapput. Qaar-
^rtumeerisarnerit inunnillu alla-
’Piunik persuaasarnerit nalingin-
^aagaluttuinnalersimapputtaaq.
. Pisartut tamakku nazistillu
lsumaat pillu gu uani quppernermi
sarnmilaassavavut.
Nazistit partiiat 1919-imi
'Vsklandimi illoqarfissuarmi
'^Unchen-imi Adolf Hitlerimit
aaUarnerneqarpoq.
Inuit kikkulluunniit, pisuut
Piitsullu, nuimasut inuillu nika-
aartutut taaneqarsinnaasut ilaa-
s°rtanngorsinnaatitaapput.
Nazistit partiiata aningaasat
Piinnarlugit, tassa aningaasan-
P^nniutigalugu sulineq imaluun-
Nit inuutissarsiuteqarneq akerle-
r,Huinnarsimavaa. Aappaatigullu
?arnma akerlerilluinnarsimavaa
lt|Uit sutigulluunniit naligiimmik
P'neqarnissaat tunngavigalugu
^Salagaaffeqarneq.
Nazistit partiiatali siunertari-
Pprusimavaa Europami imaluun-
nunarsuarmi juutit nunguti-
^nneqarnissaat. Ukiuni tuusinti-
'Ppassuarni juutit niuernermik
P^silittagaqarlualersimapput ta-
JPannalumi tusaamasaassutigi-
ersimallugu.
“Aj or tunik«
^ngusaaneq
j azistit partiiat 1933-mi Tysk-
aadimi naalakkersuisunngormat
Ppnarsuarmi tamarmi aningaa-
sarsiorniarneq ajornartorsiutaa-
rIaaq. Inuppassuit Tysklandimi
Pnarsuarmilu suliffissaarusi-
j aqqapput. Inuit nazistinit oqa-
,u‘Iigineqartalerput juutit tama-
Ut)aunnga pisuusut. Juutit pigi-
. aannik aserorterinersuaq aallar-
*Ppoq, juutit aqqusiniinnarni an-
!artitaasalerput, juutit meeraat
qimarngunneqarlutik tam-
martalerput ilaatigut toqumik ki-
nguneqartarlutik. Aamma juutit
parnaarunneqartalerput.
Sorsunnersuarlu kingulleq
naammat juutit 6 millionit mis-
saanniittut nazistinit toqunne-
qarsimallutik. Iligiinnit sisama-
nit, tassa tulunnit, amerikarmiu-
nit, franskinit taavalu russinit
1945-mi nazistit ajorsartinneqar-
put.
Taamanikkut nazistit ajorsar-
tinneqarmata immaqa isumaqar-
toqarsinnaavoq nazisteqarneq
»naasoq«, taamaanngilarli!
Pissutsit assingusut
Ingasammik nunani killerni ani-
ngaasarsiorniarneq ajornartor-
siutaaqqilersimavoq. Inuppassuit
millionit suliffissaaruteqqapput.
Tyskland killermi inuit 2 millionit
missaanniittut suliffissaqanngil-
lat sulilu amerliartorlutik. 60-ik-
kunni aningaasarsiorfiulluarsi-
masuni taamatullu suliffissaale-
qiffiunngitsuni inuppassuarnik
nunani allamiunik Tyskland kil-
leq tikisitsisimavoq. Ukiunilu su-
liffissaaleqiffiusuni tikisitat ajor-
nartorsiulerput. Massakkut
Tyskland killermi partiit assigiin-
ngitsut allannguutissanik suliniu-
teqarnialerput suliartortitat ima-
luunniit nunasiartorsimasut
amerliartunnginnissaat aammalu
tikereersimasut nunaminnut
uternissaat siunertaralugu. Tysk-
land killermi nunani allamiut ka-
tillugit 4,7 millioniupput taakku-
nannga tyrkit 1,6 millioniullutik.
Suliartortitanut ilaapput jugosla-
viamiut, grækerit pakistanimiul-
lu.
Akerartuutit
Atuarfinnilumi tyrkit illaruaati-
gineqartalereerput. Taakkunan-
nga tissisaarutit imaattut tusar-
saasalereerput nazistit peruttu-
Witter pissaaneqarlualernermi nalaani. Hitlerip kissaataasa ila-
*iill>nai,aat Tysklandip innuttai tungujortunik iseqassasut qaamasu-
Hi J? n«jaqassasut. Uuma nukappiaqqap assammik eqitsisup tamanna
lrna.simanerlugu?
I Udlandet
Belgiame 'nazistit nutaat' aqqusinikkut angalaartut. Taakkua aaq-
qissuulluakkamik sunniiniarnertik ingerlappaat, pisortatigullu akor-
nuserniarneqarpallaaratik.
lernerisa nalaanni pisimasunit
pitsaanerunngitsut:
»Pilluarnarnerussaaq umiarsu-
aq tyrkinik ilaasulik umiiarpat,
ajornerussaarli tyrkit nalussin-
naappata«. Taanna amiilaarnan-
nginnerit ilagaat, aajunali amii-
laarnarneq:
»Tyrkit juutillu assigiinngissu-
taat qanoq ippa?« Akissut: »Juu-
tit pisassartik pereerpaat, maan-
nakkulli tyrkit aamma pisassar-
tik pisariaqarpaat«.
Tyskland killermi ’nazistinik
nutaanik’ taaneqartartut pilersin-
neqarsimapput. Ukiuni kinguller-
ni qaartartumeerisarnerit amerli-
artuinnalersimapput. Qaartartu-
meerinikkut eqqorneqartarput
juutit naalagiartarfii najugaqar-
fiilu, taavalu nunani allamiut, tas-
sa suliartortitat najugaqarfii. Ki-
sianni siorna qaartartumeeriner-
mi ’nazistit nutaat’ siuttuat ataa-
seq pillarneqarluni parnaarunne-
qarpoq. ’Nazistit nutaat’ politiki-
mi suliniarnermi peqataanngin-
nissaat inatsisitigut aalajangiun-
neqarportaaq.
Kisianni Tyskland killermiin-
naanngitsoq nazistit siumukari-
artoqqipput.
Aqqusinikkut
angallattartorsuupput
Belgiami sakkortunerullutik fa-
scistit nazistillu aqqusinikkut
angalaartalersimapput.
Qanittukkut juutit naalagiar-
tarfiat Antwerpen-imiittoq qaar-
tartumeerneqarpoq. Niviarsiaraq
juuteq aqqusinermi ilisimaneqan-
ngitsunit inuartarineqarsimavoq.
Juutinik, suliartortitanik, demo-
kratinik, socialistinik, angutinik
anguteqatiminnut asannittunik
taamatullu arnanik arnaqatimin-
nut asannittunik taavalu arnanik
naartuersittarnissamik illersui-
suisunik persuaasarnerit qaartar-
tumeerisarnerillu aallarteqqissi-
mavaat.
ath
VIDEO FILM
Stort udvalg af Videofilm, spille-
film, over 1000 titler for BETA-
MAX; V.H.S. System.
Rekvirer katalok. Tel. Danmark,
(06) 93 20 22.
Atuagagdliut
• mardlungnik OKausilik
• nuna tamåkerdlugo
sarKumersarpoK
• angerdlarsimavfingne
tamangajangne
atuarneKartarpoK
Atoagagdliutit
33