Atuagagdliutit - 17.11.1994, Blaðsíða 6

6
Nr. 89 • 1994
Aammauagut
qatsutivippagut
AG nr 83 27. oktober-imi saqqum-
mersumi hr. Otto Sandgreenip aam-
malu hr. Anders Kristensenip
allagaanut akissutitut allalaarniar-
punga
All.: Ane-Sofie Hammeken
Aallaqqaasiullugu oqaatige-
rusuppara: Inuttut ajorteqas-
sutsitsinnik sanngiissutsi-
tsinnillu paasinnilluni nassu-
erutiginnittoq inuk, tassaa-
voq inuk inuttut inuunermik
paasinnissimasoq.
Hr. Otto Sandgreen allap-
putit: »Qinertuassanerpagut
inuussutsip ataqqinassusia-
nik illersuillutik sorsuutigin-
nissinnaanngitsut?«
Taamatut apeqqusiigavit
apeqqutinngortut ukuuler-
put: Inuussutsip ataqqinas-
susianik illersuillutik sor-
suutiginnittummi? - Taak-
kua qanoq piniarpagut? -
aamma taakkua ajoriuarne-
qassappat sorsuutiginnim-
mata?
Naalakkersuisummi siulit-
taasuat sorsuutiginnittunik
kisimiinngilaq, inuppasuan-
ngorpummi ullumikkut taa-
matut sorsuutiginnittut mali-
gassiuisullu. Sooq inuttut a-
jornartorsiutiminik nassue-
rutiginnittoq assuarineqartu-
arlunilu ajorineqartuassava?
- Qanoruna inuuniartugut? -
Suna ajunnginnerua, inuk
ajornartorsiutiminik takun-
nikkusunnani taamalu nas-
suerutiginnikkusunnani i-
nuunipalaamik ingerlatsiin-
nartoq?, imaluunniit ajor-
nartorsiumminik takunnillu-
ni nassuerutiginnittoq? -
Soorunami nassuerutiginnit-
toq ilaa?
Illit ukiorpassuarni pala-
siuvutit, qularnanngitsumil-
lu ajortoq ajunngitsorlu im-
mikkoortissinnaavatit, tas-
sami ukiorpassuarni sulian-
nut pingaarnerullugu taman-
na nassuiartarsimassaguna-
rakku! - Ullumimummi suli
paasinagu suna ajortuuva
sunalu ajunngitsuuva?
Taamaattumik ilittut aam-
ma uagut qatsussivugut o-
FLUGGER
malervarer - tapeter
HEMPELS
skibsmaling
POLYESTER-
TOPCOAT
glasfibermåtter m.m.
KUNST-
ARTIKLER
blindrammer-lærred-
staffelier m.m.
Nuuk Farvelager ApS
Skibshavnsvej 22 . Box 295
3900 Nuuk . Tlf. 2 33 96
qaannarusullungalu imatut:
Uagut aamma qatsutivillugit
qatsuppagut, inuit imminnut
pavungarsuaq isigilersimal-
lutik inuunerup isumaanik
paasinnikkumanngitsut, al-
laat inuttut ajornartorsiutip
ajornartorsiortumit nammi-
nermit paasineqarluni inum-
mit namminermit nassueru-
tigineqarnera sutut ajortuli-
arsuartut kanngunartutut ni-
pilerlugu pututitsiniutigine-
qarneranik taamatut isuma-
qalersitsiniartut.
Hr. Anders Kristensen al-
lagarisat isumaqanngingaa-
rami quianaannarpoq inum-
mullu malersuineruinnarluni
taamaattumik oqarfigiinna-
rusuppakkit imatut: Paasi-
sinnaasuugaluarukkutoq u-
na: Kangaatsiap kommunia-
ni arfermik pisaqartoqarpoq
inatsisinik unioqqutitsilluni
piniaqqusaanngitsumik pisa-
qarnikkut. Taamaattumillu
Nunatta avammut kiinnerne-
ranut tatiginassusianullu an-
nertuumik apersuusiisumik
millisaataasuusinnaasumil-
lu.
Naalakkersuisut Siulittaa-
suat inatsisinik unioqquti-
tsinngilaq inuttulli ajornar-
torsiutini aammalu nappaati-
gilersimasani paasillugu
nassuerutiginnilluni.
Taamaattumik Naalakker-
suisut Siulittaasuata tama-
tsinnut maligassiuinera, Ka-
ngaatsiap kommuneani naa-
lanngisaarluni arfassimaner-
mut assersuunneqarsinnaan-
ngilaq, taakkumi assigiin-
ngitsorujussuupput soorlu
ulloq unnuarlu aamma assi-
giinngitsorujussuusut.
Taamaattumik inuuneq i-
nuunerullu isumaa aallaavi-
galugit inuunermik paasin-
nittut, tamannalu tunngavi-
galugu inuttut ajornartorsiu-
timinnik sapiillutik nassue-
rutiginnittut, nersortariaqa-
ngaarput tapersersortaria-
qangaarlutillu, tamatsinnut
annertuumik maligassiuine-
rat pissutigalugu, inuinnaa-
guni Naalakkersuisunul-
luunniit siulittaasuugaluaru-
ni assigiimmik.
OG PÅ NUUSSUAQ:
L 2-2202 J
GRØNLANDSPOSTEN

Qanorooq imaqarniliorlugu qallunaatut fem minutsit aalla-
kaatinneqartarlerpat oqaannarutta assigiimiarpaa: Nunats-
inni kalaallit oqaasii salliutimieqaratik tunulliutiimeqarput,
immaqa tassa inatsisartut anguniagaat?(Ass. Knud Josef-
sen).
Qanorooq!?...
All.: Jan Kristensen Knudsen, Nuuk
Kalaallit Nunaannut eqqun-
neqaqqaarmalli Fjernsyni/-
TV-i nalunngilarput aalla-
kaatitassianik inuiaat allat
oqaasii atorlugit aallakaati-
tsisartoq. Isumaqarpungalu
tamatta maanna inuit kalaal-
lit oqallittariaqalersugut ka-
laaliussuserput minnerun-
ngitsumik oqaatsivut p-
ngaartikkutsigit!
Maanna Naalakkersuisu-
gut inatsisartullu, aammalu
KNR-imi atorfillit qanoq
annertutigisumik oqallittut.
Pingaaruteqarluinnartullu i-
lagaat eqqartugaasa ilaat
aallakaatitsisarnerit qallu-
naatut oqaluttullit imaiuun-
niit allagartalersuinillit.
Nalunngilarpulli taanna
uagut kalaallisut oqaasillit
nunatsinniikkatta qallunaat
ajattunngikkaluarlugit piu-
masariuarsimavarput, sulilu
piumasariuassallutigut ka-
laallisut aallakaatitassiat.
Tamannalu ujartugariuargar-
put piviusunngortimmat Qa-
norooq aallartimmat qa-
muuna tamatta allaat tarni-
tsivut eqquivoq pilluarna-
ngaarmat kiisami nammineq
oqaatsivut atorlugit tusagas-
saqartinneqartaleratta TV-
ikkut!
Pilluaaterpulli ima anniki-
tsigaaq TV-imi aallakaati-
tassat katillugit suli 87 pro-
centit qallunaatuujummata,
kalaallisulli 13 procentiin-
naallutik. Aallakaatittakka-
nilumi taakkunani uagut ka-
laallit tassuuna tarnitsivut
oqaatsitsinnik pingaarti-
tsisut tassa kisimi annerusu-
mik suaarutigisinnaasarput
oqarluta; ila pilluarnaq nu-
natsinni tv-kkut annerusu-
mik Qanorooq-kkut nammi-
neq oqaatsivut atorlugit
aallakaatitsiffigineqartaratta.
Allamimmi »taanngassi-
maarutissaqannginnatta« o-
qaatsitsinnik pingaartitsillu-
ta isiginnaarutikkut malin-
naanissatsinnik. saniatigum-
mi eqqaasinnaagaluarpavut
aallakaatitarineqartartut Pin-
ngortitalerineq ilaalu ilan-
ngullugit.
Kisiannili ilaa aajuna; -87
procentii qallunaatut aallaa-
kaatittakkat, -13 procentii
kalaallisut aallakaatittakkat.
Imatummi inissinniarne-
qarput, Qanorooq qallunaa-
tullu nutserneqartaleqqum-
massuk allagartalersuinikkut
immaqaluunniit 5 minutsi
nutserlugit. Taava aallakaa-
tinneqartartut imaalissapput
(allat aallakaatittakkat Pin-
ngortitalerineq ilaalu ilan-
ngullugit pinnagit) soorlu; -
100 procentii qallunaatut aa-
llakaatinneqartalissapput, -
13 procentii kalaallisut aal-
lakaatinneqaannartarluni.
Naak immaqa Nunatsin-
niikkatta kisitsisit taakku
paarlangasussaagalu artut
(?), kisiannili uagut kalaallit
ujartugarput kalaallisut aal-
lakaatittakkat »erligisagut«
suli amerleqqusagut nu-
ngutsinniarneqalerput. Ima-
tut paasillugu; uagut kalaal-
lit oqaatsitsinnik pingaartits-
isut kisiat 13 procentii pigi-
sarput kalaallisut oqalunner-
talik pigerusupparput, nu-
naqqativut »asasavut« qallu-
naat paasissammassuk
maanna Kalaallit nunatsin-
niikkatta, oqaatsivut erligaa-
gut qaa-aamma ilissi inuiaat
kalaallit oqaasii illersorsigit
pingaartillugillu, aamma a-
jattorneqanngilasi. Tassa i-
lungersuuterput!
Tusagassiutitigut allassi-
mavoq qallunaat ilaat issu-
arniassavara, allappoq ka-
laallisut aallakaatinneqartar-
tut ilaat Qanorooq pinngor-
titalerineq ilaalu ilanngullu-
git kalaallisuinnaq aallakaa-
tinneqartarneri nammineq a-
joralugu. Tassamigooq nam-
minneq nunatsinni naju-
gaqavittuullutik aamma ma-
linnaarusukkaluarlutik nu-
natsinni pissutsinik, assili-
neqartartullu kusanartorsu-
usarmata pinngortitarsuit i-
sigalugit, aamma paasinnit-
tarusukkaluarput. Nammi-
nermigooq aamma skat-i-
mut akilersuisuugamik al-
latuulli kalaalertut. Immaqa
takinerugaluarpoq, aanali a-
kissutissaq (usorn!) 87 pro-
centii isiginnaarsinnaavasi
paasillugit ajornaquteqan-
ngitsumik, allaat qallunaat
nunaanni pisartut ulloq taan-
na, ingerlaannartumik taku-
sinnaavasi!
Nunatsinnilumi pisartut
»pisariaqartut« tamaasa tu-
sarliunneqarputtaaq qallu-
naatut tamaasa radio-avii-
sikkut, Atuagagdliutikkut
Sermitsiaq-llu. Suna tamar-
mi pisoq qallunaatuunngor-
tinneqartarpoq! Allaat Qal-
lunaat arsaattartui, assam-
mik arsartartut arnat, angu-
tillu qallunaat landshold-i
arsaanneri tamaasa toqqaan-
nartumik qallunaatut oqalut-
tullit aallakaatinneqartarput-
taaq.
Tamakku toqqaannartu-
mik aallakaatinneqartartut,
kalaallisut oqaluttulersornis-
saaluunniit akissaqartin-
nginnatsigit, kisiallu 13 pro-
centiinnaat uagut oqaatsivut
atorlugit paasisinnaasarpa-
gut. Oqarusuttugulliuna o-
qaatsivut pingaartippavut,
qaa-aamma illit qallunaaq
nunatsinnit pingaartitsisutit
oqaatsigut illersorlugit 13
procentii kisiat atorlugu ta-
persersuigit! (annikissusia!)
Qanorooq-mi aamma qal-
lunaatut aallakaatinneqarta-
lerpat, oqaannarutta assi-
giinnarpaa; nunatsinni ka-
laallit oqaasii salliutinneqa-
ratik tunulliutinneqarput,
immaqa tassa inatsisartut a-
nguniagaat?..
Maannalumi ima qallu-
naat periarfissaqartigaat 87
procentit tv-imi »pigaat«
aamma tv naappat unnuaq
naallugu qallunaatuinnaq tu-
sagassaqartitsivoq, radiok-
kut aamma FM 98 Mhz-k-
kut radio 24 time naallugu
tusarnaarsinnaavaat, kiisalu
KNR-radiomi radio-avii-
seqartarpoq ullormut arlale-
riarluni, saniatigullu allat
aallakaatitassiaasartut qallu-
naatuut, usornassusiilu Ar-
saattut toqqaannalillaraa-
ngatigit Qallunaatuut nipe-
qartut, aammalu sermitsiaq,
AG-lu qallunaatoortaqartar-
torpassuit ilami qallunaat tu-
sagassaqassusii...
Inuiattut oqaatsigut a-
jornanngippat ilinniarnc-
qarlik, pingaarteqaavut
aamma lmtakkusunngila-
gut, kisiat 13 procentit tv-
mi paasisinnaavagut qa-
noq oqaluttutl...
Qanorooq allagartalersor-
neqarli aatsaat akissaqale-
ruttal...
Atuamerup Ukiua:
Atuakkat uumassuseqalersarput
All.: Ulloriannguaq Kristiansen
Ilumummi, taamaapput!
Taama oqarninni makku pi-
innanngilakka: - Tusarnaa-
gassiarineqarsinnaanerat,
filmiliarineqarsinnaanerat
isiginnaagassiarineqarsin-
naanerallu, qujanaqisut ator-
neqartartullu, - mannali ma-
tumani salliutillugu pivara:
Atuartup nammineq a-
tuakkaminik uumassuse-
qalersitsisinnaanera!
Aanaap illunnguaniippu-
gut. Taamanikkut qulingilu-
anik ukioqarpunga. Aasak-
kut atuanngiffeqarpugut,
Qoornguminngaanniillu ti-
keraarluta Nuummiippugut.
Aanaap »Atuagagdliutit«
oqaatai »Avangnåmiu« to-
qaataalu atuarlugit assut nu-
annarisarpakka, taamanilu
aanaap igaffeerannguani il-
lerfinnguami issiavunga atu-
arlugu oqaluttualiaq, qallu-
naatut qulequtalik »Skinnet
bedrager«, - nutserisuata qu-
lequlaq taanna kalaallisut
qanoq nutserluassanerlugu
nalorngisimagu naram iuk.
Kisianni imaa assut pissa-
nganarpoq:
Nukappiaraq Ulrik-mik a-
tilik atugarlioqaluni perori-
artortoq, timimigut tarnimi-
gullu assut erloqisitaasoq.
Atuarlugu misigilerpunga
qulliikka ulussakkut kooru-
saalersut. Anaanaga igaffiup
nerriviusannguata saniani
qeqarpoq kaagiliassaminik
naqittaalluni, tassaniinneralu
puigortutut ikkaluarlugu ki-
sianni sallaatsumik oqarpal-
lammat:
-Ulloriannguaq, suit-una?
Sooq qiavit? - Uularinnguaq
nalliginermit, silattuaqillu-
nga akivara. Anaanaga o-
qaqqinngilaq, ulussakkulli
tagialaarpaanga. Erniinnaq
paasivaa atuagara pinngu-
isutut illugu takorlooriga.
Fridtjof Nansen-ikkut nu-
natta sermersuatigut itivin-
nerat atuarakku Qoorngumi
illut qulaanni qaqqannguaq
»sermersuanngortikkalual-
laaraarput«, ukiukkut apisi-
matillugu »itivikkaluallaa-
raarput« immitsinnut atser-
sorluta: - Illimmigooq tassa
Nansen-i, - illimmigooq tas-
sa Sverdrup-i, - illimmigooq
tassa lappi utoqqannguaq
Ranna...
Itsaq kalaallit qallunaatsi-
aallu oqaluttuarisaaneri atu-
arlugit isigisutut ilersaraak-
ka. Mathias Storch-ip atuak-
kiaa »Sinnattugaq«, Augo
Lynge-llu atuakkiaa »Ukiut
300-nngornerat«, atuarlugit
siunissaq takorloornialera-
raara.
Tassami atuakkat taa-
maapput. Qarasaq sulilersit-
tarpaat. Assiliisunngortittar-
paallusooq. Sumorujussuaq
pisissinnaasarpaatigut.
Ullumikkut isiginnaagas-
sarpassuit sarsakataalerut-
torfianni atuarfiup angajoq-
qaallu meeqqat inuusuttullu
kaammattornerusariaqaralu-
arpaat matumunnga:
- Isiginnaaginnarasi atu-
artarniaritsi, atuakkasilu eq-
qarsaatigisarlugit oqaloqati-
giissutigisarlugillu. Éqqarsa-
rsinnaanermut oqalussinnaa-
nermullu iluaqutaaqaat!