Alþýðublaðið - 27.07.1922, Síða 1

S(J2S
'Vísir og þjölnýllngin.
Vísir flytur I gær grein um
þjóðuýtingu. Hsín er uadirskrifuð
»Dðanokrat<, «vo ekki verður á
henni séð, hvort að hún er eftir
millibils ritstjóra blaðsins, BJarna
frá Vogi, eða hvort að hún heflr
borist blaðinu frá því óviðkomandí
manni. Alíta sumir, að hún muni
vera eftir togaraeigenda, ensenni
Iegra er þó, að heildsali f Hafn
arstræti hafl samið hana.
En hvort sem hún nú er eftir
Bjaraa sjáifan, eða ekki, þá er
hann sjálfsagt samþykkur grein
inui, úr þvi hann gerir engar at-
hugasemdir við hana.
Um Landsverzlunina er þessi
kkusa í greinioni:
„Nefna mætti, að verzlun ís
iands var um eitfc skeið á vegum
ríkisins. Vita það allir, að hvorki
svsrtidauði né nokkur önnur pest
hefir leikið þjóðina svo grátt sem
sú þjóðnýting".
Það er langt siðan, að önnur
eins röksemdafærsla og þessi hefír
sézt á prenti, og er vafasamt hvort
jaínvel Olafl Thors mundi ekki
hafa hrosið hugur við henni.
En hvað segir Bjarni frá Vogi
um þetta? Það heflr sjaldán staðið
á honum í þinginu að opna munn
inn. Hvernig stendur á þvf, að
Thann heflr ekki taiað á móti lands
verzluninni a( sinni vana mælsku?
Það er þó líklegast ekki alt f einu,
að landsverzlunin er oiðin verri
en svartidauðil
í greininni er talað um, að sítn
inn sé annað dæmi upp á það,
að þjóðnýting sé ómöguleg.
Hvað meinar greinarhöfundur-
inn?
Vill hann að Iandssfminn verði
.aeldur einstökum mönnum? Held-
,ur hann, að það væri leiðin til
þess, að fá simagjöldin lækkuð?
Heidur hann, að það sé ieiðin til
'þess, að fá aukið símakerfið? Hvað
cheldur greisarhöf. að sfminn hefði
verið kouaiun viða um landið, ef
Fimtudaginn 27. júlf.
einstskra manna féiög hefðu átt
að leggja hann?
Greinarhöfundur spyr:
.Hvernig stendur á því t. d.
að gas er dýrara þar sem bæjar
félagið annast reksturinn, heldur en
þar sem ,prívat"félög gera það?"
Nú vil eg spyrja greinarhöfund
hvers vegna hann leggi ekki tll,
að bærinn seiji gasstöðina, ef það
er vfat, að gasið geti orðið ódýr
ara en nú með því móti?
Eg held nú því fram, að gasið
yíði dýrara, ef gasslöðin yrði seld
og siðan rekin af einstsskra msnna
félagi, og þætti gaman að þvi,
að greinarhöfundur reyndi að sýna
fram á hið gagnstæða.
Líka þætti mér vænt um, ef
að hann vildi sýna fram á hvar
það er, sem gas er ódýrar rekið
af eimtakra manna félagi en af
bæjarfélaginu. — Mér er sem sé
kunnugt um, að sannieikanum er
hér alveg snúið við bjá greinar-
höfundi, og er það vel í samræmi
við ummæli þau, sem hann heflr
landsverzlunina, og tilfærð ern hér
á undan.
Sem dæmi upp á það, að gas
framleiðsla reynist langtum betur
þeim, sem þurfa að kaupa gasið,
þegar bæjarfélagið rekur hana,
heldur en þegar hún er rekin af
einstökum mönnum, skal tilfært
það, sem hér fer á eftir, um gas
framleiðslu f Parfsarborg,
Upprunalega var það ,privat“
félag, eins og greinarhöf. nefndi
þau, sem hafði sérleyfí til gas-
framleiðslu f Parfsarborg. En því
félagi var auðvitað eins varið, eins
og hverju öðru einstakra manna
féiagi, að það hafði ekki annað
raarkmið, cn að ná sem mestum
gróða f vasa hluthafannð. Varð
svo mlkil óánægja yflr því hvað
hátt gjald félagið lagði á gasið,
að bæjarstjórn Parfsar ákvað að
Iokum, að taka á bœjarsjóð þriðj■
unginn af gasverðinu, sem al
menningur varð að borga félaginu!
Þetta kostaði Paríssrborg næstura
90 miljónir franka, fram að 31.
170 tölnblað
-------- ------ --------------■■■■ -----
I
I
des. 1905, að borgin gat eignast
gasstöðina. Til þess svo að vinna
af fiér þessa skuld, þá leggur bær
inn i1/* centime aukagjald á hvern
teningsoietra af gasi sem sejdur
er, og verður hann samt ekki
búinn fyr en 1940, að vinna af
sér skuldina. sem hann varð að
hleypa sér í af þvf, að gasfram-
leiðslan hafði ekki frá upphafi
verið i höndum bæjarfélagsins.
Hvað segir sá góði ,Djmo-
krat" Vísis við þessu?
Vel f samræmi við aðra rök
semdafærsiu greinarhöf. er það,
þegar hann spyv, hvernig sfandi
á þvf, að póststjórnin f London
taki meira fyrir að koma litlu bréfl
miili húsa, en ,privat“ félög fyrir
að flytja farþega míiu eða meira.
Röksemdafærsla þessi á bersýni-
lega rót síaa að rekja til fétags
þess er auðvaldið enska heflr stofn-
að til þess að vinna á móti þjóð
nýtingu, og hefir greinarhöfundur
gieypt hana hráa. Svona röksemda-
færsla er fullgóð f svartasta iýð-
inn f London, en gagnvart íalenzkri
alþýðu er hún gagnslaus, þvf að
alþýðan hér tér, að það sem borið
er saman, er ekki sambæriiegt,
frekar en það er sambærilegt að
spyrja hvert sé hærra: hvellnrinn
úr skotfélagsriflunum eða húnninn
á stjórnarráðsflaggstðnginni I Ann
ars gæti eg spnrt greinarhöfund:
hvernig stóð á þvf, að ,privat“-
félag, sem lét fara með Iftið bréf
fyrir mig milli Oxford Circus og
Tottenham Court Road, sem er
nokkra mfnútna gangur, tók fyrir
það jafnmarga shillinga eins og
póstitjórnin tók pence fyrir stórt
bréf til Kfna?
Nei, herra Demókratl Komið
þér ekki með það, að bréfasend-
ingar eða böggla séu betur farn*
ar bjá .privat" félögum en hjá
póstitjórninni. Þcssvegna hafa nú
ríkin tekið þennan flutning að lér,
að einstakra manna fyrirtækin
reyndust óhæf.
Hvar er það f veröldinni að
það lé verra og dýrara að ferð-