Alþýðublaðið - 28.07.1922, Blaðsíða 2

9
Segir blaðið .Secla! De®okraten“
að áheyrendurnir á fundinum hafi
lostið vpp fignaðarópi við þessar
tiltektir, og er það víit í fyrsta
skifti nð þaö blað, segir frá þvf
almenningur hafi fytgt kommún
istum.
Um þessar aömu mundir var
prentaraverkfali < Þýzkalandi, út
af launakröfum, og kom ekkert
blað út nema eitt, sem jafnaðar
mannaflokkarnir í Berlfn gáfu út
i félagi.
Samkomulag varð þó brátt um
það milli prentaraféiagsins og
Jafnaðarmannaflokkanna, að gefa
út blöðin „Voiwárts, „Freiheit"
Og „Rothe Fahne“. Hið íyrsta
er eins og áður hefír verið skýrt
frá, blað hægrijaínaðarmanna,
„Freiheit" er blað óbáðu jafn
aðarmannnann^ svoköiiuðu, sem
standa mitt á nailli hægrijafnaðar
manna og kommúaista (þó kann
ske nær þeim fyinefndu) og .Rothe
Fahne" (Rauði fininn) er blað
kommúnÍBt&flokksins. En þegar til
kom neitaði prentsmiðjan sem
prentar .Freiheit*, að prenta og
tók þá prentsmiðja „Voiwárts"
að sér, að prenta „Freiheit" líka.
í langflestum borgum fóru mót
mælagöngurnar og mótmælafund
irnir íram í fiiði og spekt. Vfða
réðist þó lögreglan á verklýðinn
— eins og hún var vön á keis-
aratfmunum, — en ekki brúkaði
hún alstaðar vopn
í borginni Diisseldorf rifu verka*
menn niður götunöfnin i tveim
götum, sem hétu eftir hershöfð-
ingjunum Ludendoiff og Hinden-
burg, og settu upp öcnur, með
nöfnum Éizbergers og Rathenau’s
íhaldsmenn myrtu þaun fyrnefndá
i íyrra, eins og lesendur Alþbl.
vafalaust muna.
Skal bráðiegz verða sagt nánar
ar hér i blaðinu frá viðbuiðunum
sem haía veiið að ske f Þýzka
iandi.
Af Sandi
er ritstjóranum skrifað:
Hér á Sandi eru yfir 700 Ihúar.
Þrjú sfðustu ár hafa hér til sjávar*
ins ínátt heita afkneppuár. Eins
og yður er ljóst, gerir svo langur
tími töluverða breytingu hvað
sneitir efnalegt sjálfstæði manna,
áLS»f Ð 0 B L A Ð1Ð
þegar tebjur almennings hvergi
nærri hrökkva fyrir útgjöldunum
Almeaningur er hér yfirleitt rojög
svo vel gáfum gæddur; hér eru
margir duglegir og kjarkmiklir
sjóroenn, en mér fínst kjarkinu litt
vera að fínua setna i sjómenskunni;
þar er hann aliaf ssmur og j&fn
Að öðru leyti virðist hann vera
lanfaður.
Alroennisgur virðist ganga í
nokkurskonar „dáleiðslu*, er stafar
af efnalegu ósjáifstæði og lang
varandi kúgun vinnuveiteada og
kaupmanna, eru aðalorsakirnar.
Þegar alroenn vinna er veitt, er
húa þanuig iöguð, að þelr, sem
eru efnaðastir og hafa flesta
hiuti til sjávar, fá hæst kaupið.
Formenu fá máske 50—100 aurum
hærra kaup um klukkutfmann en
hásetar, því þeír segja sem svo:
„Fái eg þetta kaup, skulufl þið
fá háseta mína með mér,“ og
þeim er nú vesjulegast skamtað
kaupið, nema því afl eins að það
sé einhver sem hefír efnalegt bein
í hendi, sé inneignamaður eða
brjóstmylkingur.
Hér er verið að byggja brim
brjót (hafnargarð). Fiskirf hefir
verið Ktið; sækjast menn þvf eítir
að fá vinnu. Þeir veiða flestir að
vinna fyrir óvissu kaupi, því
skamta á kaupið þegar búið er
að vinna, Þeir sem ekki eru f
hreppsnefed eða venslaflir henni,
hafa farið fram á að fá fastáveðið
kaup, þ. e. 1 krónu um tímann
(kvort heldur unnið er að nótt
eða degi, þvf það er unnið altaf
ura fjörurnar) Feninga fær enginn
útborgaða íyrir vinnu sína enn
sem komið er, sagt að þeir séu
ekki komnir, en vöruúttekt er vel
komin, þvf oddvitinn er verzlunar-
stjóri fyrlr Sæm. Halldórsson á
Sandi.
Eg vildi óska þess, að þér,
alþýflunnar vegna, vilduð nú láta
sjá og heyra til yðar hérna i
kring um miðjsn september, þvi
þá eru sjómenn flest ailir komnir
heim.
Það þarf að draga af alþýðunni
skýlu þá, er auðvalds og einokun
ardrotnar hafa dembt yfír hana.
Snæfellsjökull getur verið fullur
af eldi, þrátt fyrir hans köldu,
hvftu hettu, eins er þvf varifl með
alþýðuna hér, hún er likt og í
draumleiðslu ennþá. En undir
niflri brennur heit frnmfaraþrá,
þrá til að hrinda af'sér þrældómE-
oki kaldhjartaðra kúgara.
í þessum eldi þarf að skara
Loginn þarf að komast upp, jöfn-
uðurinn þatf að veiða meiri. Al«
þýðan þolir ekki lengur að litið
sé á hana eins og þræla, sem að
eins e?u þekkir þegar þarf að
noía þá, og þá fyrir þræla kaup.
Alþýðan hér þarf að fá fulla.
hugmynd um hvað hún getur
gert, ef hún er samtaka, og sjá
árangur þess i framtíðinni “
fisksalan í bænsm.
Ein helzta fæðutegund Rtyk
víkinga er fiskur, nýr eða aalturIV
aðallega þó nýr. Þaðerþvímikils-
vert, að fískuiinn, sem fáaniegur
er sé bæði góður og sem ailra.
ódýrastur. En er það nú þannig
hjá okkur Reykvikiagum? Nei,
físksalan hér í bænum feefir verið
og er í mestz. ólagi. Ber þar margt
til — Fyrst og fremst það, að
það eru oí margir, sem íást vifi
fisksöluna, sem er rojög eðlilcgt,
þar eð nú undanfarið hefír steðjað
að afskapiegt atvinnuleysi Þá hefir r
margur gripið til þess úrræðis að-
selja fisk, sern er þó orðin nauða
rýr atvinna, enda þótt óhæfilega
mlkið sé lagt á fiskinn, sökum þess,
hvað margir fist við fisksölu.
Það sagfli einn gamali og kunn-
ugur fisksali, þeim er þetta ritar,
að i vetur mundu hafa verið eitt°
hvað nálægt fjörutfu fisksalar £
bænum. Hvernig geta nú svona
margir menn lifað á ekki meirl
atvinnu? Það avo, að þessi hópur
gat alls ekki náð sæmilegum dag-
launum, sem stafaðí i fyrsla lagf
af þvf, að veltan varð svo Iftii:
hjá hverjum einstökum, að ómögu-
Iegt varð að ná vesjulegu kaupi,
eada þótt fiskurinn væri seldur
of dýr.
Þegar eitthvcirt bátkrfli kemur
inn með fisk, kemur aliur þessi
hópur og býður þar hver f kapp
vifl annan, þar til verðið á fisk-
inum er orðið óhæfiiega hátt.
Þá er farið að keyra fiskinn um
bæinn til sölu, og salan gesgur
ekki hetur en það, að þrfr og
fjórir menn seija ekk! meira en
einn maður gæti hæglega selt á
einum degi, ef hann hefði nægl-
iegt að gera.