Atuagagdliutit - 27.08.1996, Qupperneq 11
Nr. 66 • 1996
11
GRØNLANDSPOSTEN
Kujataanut tikilluaritsi:
Arsuk kujataanut isaariaavoq
Allattoq assiliisorlu: tusagassiortoq Lone Madsen
Kujammut ingerlajuassalluta
ilisimareerparput. Kujammu-
karnitsinnimi Kalaallit Nu-
naat samiatungitsinniittuar-
poq pujorsiullu 180 gradimi-
ittuarluni, kisiannili ullut si-
vikilluartuinnarput, unnuak-
kut taartorsuusarluni, taa-
maammallu naneruutit qaam-
martartullu pisariaqartippa-
vut, ullormullu pilersaarusi-
ortamitsinni unnuakkut nalu-
naaquttap akunnerini sisama-
ni paarsinnaajunnaartamerput
eqqarsaatigisariaqartarparput.
Taarpallaartaqimmammi.
Paamiut kommunianni Ar-
summut tikileratta kujataa ti-
kissimallugu malugilluarpar-
put, illut akornisigut hiisti i-
ngerlaarluni ivigartortoq ta-
kuarput, ullaakkullu kukku-
kuup qarlomeranik itertinne-
qarluta.
Kujataa qorsooqqissoq
Kalaallit Nunaata kujataa is-
saasattoq qorsooqqissorlu.
Arsuup avatinnguani savat
kangerluk sinerlugu ivigartor-
put, aammalu naasut orpik-
kallu siomatigut takusatsinnit
takinerusut malunnarpoq.
Ivittuuni orsugiassiorfiusi-
masumi ingasalluinnarput.
Orpippassuaaranngorlutik
naasimapput, orpiillu 3 mete-
rit pallillugit takissusillit ka-
killamallu takuagut, orsugias-
siorfitoqqamilu tamarmi su-
ngaartorsuit 30-40 centime-
terinik takissusillit naajorarsi-
mapput. Sumi tamani kigu-
taamanik paamanillu inerillu-
arsimasunik nuniassinnaavu-
gut. Nunarsuaq allaalluinttar-
toq.
Ivittuuni immikkorluinnaq
ittumi ineqarpugut. Orsugias-
siorfitoqqap tennisklubbito-
qaani, nuannaariartarfittut
isikkoqarnerusumi. Klubhusi
haanna immikkut oqaluttuas-
sartaqarpoq, ukiummi untri-
tilikkaat nikinneranni Paris-
imi nunarsuaq tamakkerlugu
saqqummersitsinermi saq-
qummersinneqartunut ilaasin-
narluni Ivittuut tennisklubbi-
mit pisariarineqarami Parisi-
mi isatemeqarpoq, Ivittuunilu
katiteqqinneqarluni.
Takornariarneq
Ivittuuniinnitsinni takomari-
arnissatsinnut periarfissarsi-
vugut. Peter aamma Karen
Hansen-ikkut biiliulluta orsu-
giassiorfitoqqami imarsiortul-
lu sakkutooqarfianni Grønne-
dal-imi angallappaatigut.
Pilersaarutigut malillugit
ullormik ataatsimik siulliu-
gatta qajartorluta Ikka-p qin-
nguanut qajartorpugut, ilaati-
gut umimmannik ilaatigullu
qequt napasut ersiinnartut,
paatitsinnillu attoriaannaa-
sagut isiginnarpagut.
Illuarannguami, sakkutuu-
nut naalagaaqqap illuararisi-
masaani angalanitsinni 1000
kilometerit siulliit ingerlallu-
arfigisimagatsigit nalliuttorsi-
utigaarput.
Tuttunik alutorsarneq
Qaqortup kommunianiinnit-
sinni ulluni pingasuni siviso-
qisuni Qassimiunut ingerlaar-
pugut. Nunap iluatigoorpugut
- aarlerinannginnerusukkut -
ingerlaamitsinnilu tuttorpas-
suit isiginnarpagut. Nuna tiki-
sarput nujuitsunik tuttuute-
qarfiuvoq, tuttunilli ukiukkut
kangerluup sikua aqqutigalu-
gu ikaartoqartarsimavoq, aa-
sakkulluunniit ivigartorfissar-
siortunik naluttoqartarsimal-
luni, taamaammallu qiviak-
kagut tamarmik tuttoqarput.
Angisorsuupput nassuilu a-
ngisaqalutik.
Helle, angalaqatigiit bio-
log-ertaat misillertinneqa-
ngaatsiarpoq:
Helle! Sooruna tuttut qa-
qortuusut?
Helle! Sooruna aamma qer-
nertortallit?
Helle!
Helle!
Helle!
Tuttut isigileriaratsigit Ka-
laallit Nunaanni aavamissaq
oqallisigilerparput. Makitsi-
soqartussaavoq, julillu inger-
lanerani pisussaq pissanga-
naatilik aalajangerneqartus-
saalluni: Juullimi tuttup qut-
toraanik siatamik sassaaller-
toqassanerpa. - Eqqarsaati-
ginngilarpulli unnuinnartoq
siatamik tuttup quttorartoru-
maarluta.
Pisaralugit aallaanissaat o-
qallisigalugu nuanneralua-
qaaq, taamaaliorsinnaanngi-
lagulli. Ingerlanitsinni umiat-
siaq piniartorpaalunnik ilaa-
sulik naapipparput, taakkulu
uniffigaluta minutsini marlus-
sunni oqaloqatigisinnarluta
ingerlaqqikkamik tuttup qut-
torangaallussuanik siariikka-
mik qimatsivigaatigut. Man-
nalumi mamaq.
Arnaa utaqqivoq
Siallingaatsiartoq Qassimiu-
nut tikippugut. Tikinngitsiar-
luta umiatsiamit naapitatsin-
nit oqarfigineqarpugut ulluni
marlunni utaqqisaasimasugut.
Tupaallappugut, pilersaaru-
tigummi malillugit ullormik
ataatsimik siulliugatta, an-
ngukkattali tamanna nassuia-
atissarsivarput. Inngip arnaa
ulluni marlunni Narsamit -
Inngip inunngorfianit - siane-
qattaarsimavoq anngussima-
nersugut paasiniarluta. Ullor-
lu ilivitsoq Qassimiuniinnit-
sinni Inngi telefonimut qaaq-
quneqaqattaartuarpoq, ikin-
ngumminit ilaquttaminillu
kujataanut tikilluaqqusinianit
sianerfigineqaqattaartuarluni.
Pilersaarutigut malillugit
siulligaluarpugut; kisiannili
qaqugorpiaq illoqarfimmut
pineqartumut tikissanerluta
oqaatigiuminaappoq; narsar-
miulli paaserusuppaat ulloq
sunarpiaq nalunaaquttallu qa-
norilinerpiaani Narsami talit-
tarfitoqqamut tikinniamersu-
gut.
- Tikilluaqqusisussat eqqar-
saatigalugit.
- Tikilluaqqusisussat, im-
mitsinnut qiviaqattaappugut.
Arfininngorpat nalunaaqu-
taq 14 tikissalluta aalajanger-
pugut.
Inngi angerlamut tikissima-
soq qularutissaanngilaq. Umi-
atsiat naapitagut tamarmik ili-
sarisimasaanik ilaasoqartar-
put.
Soorlu Narsamut 40 kilo-
meterinik ungasissuseqalerlu-
ta savaatillit utoqqaat naapita-
gut imatut oqartut:
- Eqalunnialerpugut, kisi-
anni illu ammaannarpoq, naq-
qullu ataani savaaqqap qutto-
raanik uulliivimmut ikisaria-
annarmik peqarpoq. Illu piu-
masassinnik atorumaarparsi.
Narsarmiut
tikilluaqqusinerat
Tallimanngormat ualikkut
Narsami illut quleriit isigisin-
naalerpagut. Tikissinnaan-
ngilagulli. Aatsaat arfinin-
ngorpat nalunaaqutaq 14.
Tallimanngomermi unnuk-
kut illoqarfimmit 3 kilometer-
inik ungasissusilimmut qe-
qertamut tammaarsimaarfili-
orpugut. Illoqarfiup qullii isi-
gisinnaavagut, Inngilu kipi-
saammerpalulluni nilliallat-
tarpoq. Narsamut tikikkusup-
poq, arni ilaquttanilu ikinngu-
titoqqanilu ilasserusuppai -
nalunaaquttallu akunneri aq-
qaneq marlungajaat qaangi-
uppata uia Claus helikopteri-
mut ilaalluni tikittussaavoq.
Nuummit sapaatip akunnerup
naanersioriartorluni Narsa-
mut nulii takusamiarpaa.
Arfminngomerup nalunaa-
qutaq 14 unnuaani sialussu-
arsiuleipugut - aallarattali aat-
saat taama ingasatsigisumik.
Tupermi, anorlemera pissuti-
galugu pukkeqisumi eqqissil-
luta nalavugut, immitsinnullu
isikkulluta. Uppissannginer-
pormi. Eqqarsatiginngitsoor-
sinnaanngilarput arfininngor-
nermi nalunaaqutaq 14 utaq-
qisariaqarsimanngitsuugutsi-
gu Narsami illut ilaanni iser-
simasinnaagaluaratta.
Nalunaaqutaq 13.30 qaan-
natinnut ikigatta Narsap tu-
ngaanut paalerpugut. Minutsit
tallimat qaangiumamta unip-
pugut. Nalunaaquttap akun-
nera affaq inorlugu ingerla-
gutta apuussinnaavugut, taa-
maammallu Helle Inngilu im-
mikkut pujortaqqaarallarput,
piffissaq tikiffissarput naleq-
qunnerulersinniarlugu.
Ingerlanitsinni umiatsiaq
seqqortaarluni tikilemitsinnik
illoqarfimmiunut kalerriisus-
saq naapipparput, umiarsuali-
vimmullu pulaleratta qivia-
garput tamarmi inoqarpoq.
Erinarsortut qiimmassaallutil-
lu nilliasut, qummoorortartor-
tut 1958-imilu inunngorsima-
sorpassuit (Inngip peqatai).
Erfalasut amoortorsimapput,
umiarsualivitoqarlu inunnik
ulikkaarpoq.
Kiviusaannameqarluta nu-
namut qaqinneqarpugut, In-
ngillu amaanit kalaallisoortu-
mit tikilluaqquneqarluta naa-
sunillu tunineqarluta. Borg-
mesteri oqalugiarpoq, illoqar-
ftup erinarsoqatigiivi marluk
erinarsorput, inuppaalussuit
assammippagut assilisillutalu.
Immitsinnut qiviaamisaraa-
gut:
Massakkut paasilerparput
qallunaat isikkamik arsaat-
tartui Københavnimi Rådhus-
plads-imi qanoq misigisimas-
sasut.
Kisianni. Allaassutaa an-
nertuvoq. Uagut suli ajugaan-
ngilagut. Anguniakkatsinnut
suli kilometerinik untritilip-
paalunnik ungasippugut.
Illuaraq tusaamaneqarluartoq. Paris-imi saqqummersitsinersuarmi saqqummersitanut
ilaasinnarluni Ivittuuni klubhusitut atorpoq.
En meget berejst hytte. Den har deltaget i verndensudstillingen i Paris; men står nu som
klubhus i Ivittuut.
Kalaallit Nunaat eqqartoraangatsigu nannut, atferit puisillu eqqaaqqajaanerusarpagut;
hiistili nunap uumasuinut ilaavoq. Tamatumunnga uppernarsaatissaq Arsummi takuarput.
Det er altid isbjørne, hvaler og sæler, som står forrest i rækken, når vi taler om Grønland;
men hesten er også en del af landets fauna. Her det synlige bevis i Arsuk.
ASS./ FOTO: AG