Tíminn - 01.08.1975, Blaðsíða 7
Föstudagur 1. ágúst 1975
TÍMINN
7
LEITAÐ AÐ STEFNU
Þjóðviljinn boðar þá trú
siðastliðinn sunnudag að nú sitji
að völdum veik rikisstjórn, sem
hafi yfirleitt allt vinnandi fólk á
móti sér. Ýmislegt fleira er þar
sagt um ráðleysi rikisstjórnar-
innar og er svo að skilja sem rit-
höfundinum finnist að þjóðin sé
skattpínd mjög um þarfir fram.
Það er rétt að Alþýðusam-
bandið hefur lagt áherzlu á
lækkun skatta. Hins vegar er
mörgum óljóst hvernig það mál
er hugsað. A að afla rikisfjár
öðru visi en nú er gert? Eða á aö
færa niöur tekjuöflun rlkissjóös
og þar með greiðslur hans?
Ekki er um það að ræða nú að
fjár sé aflað I rikissjóðinn um-
fram daglegar þarfir.
Nú er þess skammt að minn-
ast að Alþýðusambandið átti
aðild að rikisstjórn um þriggja
ára skeið. Var reksturskostnað-
ur rikisins skorinn niður þau ár-
in? Varð einhver sérstakur
samdráttur I skriffinnskunni á
opinberum skrifstofum?
Svo var ekki. Og það er ekki
kunnugt um neinar sérstakar
sparnaðartillögur þeirra
Alþýðubandalagsmanna á þvi
sviði.
Samt er eflaust hægt að spara
ýmislegt I opinberum rekstri.
Sjálfsagt gæti það numið nokkr-
um tugum milljóna. En það er
ekki kunnugt um neinar flokks-
legar tillögur/sem máli skipta I
þessum efnum og raunar engar
tillögur svo stórkostlegar að
þær breyti heildarsvip fjárlaga.
Hvað vill svo þetta vinnandi
fólk, sem er á móti rlkisstjórn-
inni?
Vill það minnka framlög til
verklegra framkvæmda?
Það er nú öðru nær. Fólkið er
framfarasinnað. Það veit llka
að það er dýrt að hafa svo lé-
legar hafnir að skemmdir á
skipum I þeim nemi hundruðum
milljóna. Það veit aö lélegir
vegir eru dýrir I viðhaldi og
notkun. Það veit að drykkfelld
þjóð þarf dýra löggæzlu. Það
vill hafa góð sjúkrahús og vand-
aða skóla. Og svo má lengi telja.
Vill þetta vinnandi fólk al-
mennar launahækkanir eða
lengdan vinnutlma án launa-
hækkana?
Ekki hafa menn heyrt það á
Þjóðviljanum. Það er vist tæp-
ast þörf á að nefna aðra eins
fjarstæðu. Enþað er vorkunnar-
mál að vilja leita af sér allan
grun.
Skyldi þetta vinnandi fólk
vilja spara á almannatrygging-
um?
Mun það ekki sönnu nær að
Þjóðviljinn telji ráðagerðir um
slikt höfuðglæp?
Skyldi þá þetta vinnandi fólk
óska eftir verulegum niður-
skurði I skólamálum?
Það munu engir hafa heyrt
á Þjóðviljanum, þó að ýmsir
myndu sjálfsagt vera til viðtals
um það.
Kannski vill þetta vinnandi
fólk fella niður niðurgreiðslur á
almennum neyzluvörum?
Eflaust fengjust sumir til að
taka undir það, án þess þó að
vilja taka það á sig I hækkuðu
verði. Þaö er enginn vandi að
finna vinnandi menn, sem fall-
ast á að rétt væri að minnka við
aöra vinnandi menn I öðrum
starfdðópum. Þær tillögur eru
engan veginn allar sanngjarn-
ar. En vlst ættu samtök vinn-
andi manna að ræða meira um
eðlilegt og sanngjarnt launa-
hlutfall. En það kemur ekki við
afstöðu til rlkisstjórnarinnar
eins og sakir standa.
Þegar Magnús Kjartansson
var ráðherra talaði hann stund-
um af karlmannlegum mann-
dómi og raunsæi um þjóðmálin.
Þá átti hann til að leggja mat á
það hvort gundvöllur væri til
almennra kauphækkana. Þá bar
þar við.að hann sagði að ekki
væru neinar „efnahagslegar
forsendur fyrir raunverulegum
kauphækkunum”, „þær yrðu
aðeins gervihækkanir, sem
brynnu tafarlaust upp I báli
verðbólgunnar”.
I samræmi við þetta vildi
hann þegar svo stóð á,að löglega
umsamin kauphækkun væri
ógilt og afturkölluð. Hann vissi
það að lögmál efnahagslifsins
verða ekki umflúin. Verðbólgu-
bálið var staðreynd þó að.
Alþýöubandalagið sæti I ríkis-
stjórn. óraunhæf kauphækkun
var eldsneyti á það bál.
Þegar Magnús Kjartansson
átti sæti I ráðherrastól og ræddi
um þessi efni talaði hann um
„lltilsigld viðhorf” og „lágkúru-
íegan pólitlskan tilgang”
þeirrar stjórnarandstöðu, sem
ekki vildi viðurkenna þetta. Það
var nú þá.
Það má lengi um það deila að
hve miklu leyti einn timi sé
sambærilegur við annan. Það
má lika deila um hversu hátt
kaupgjald efnahagurinn beri.
Og það má deila um réttmæti
rikisútgjalda og tekjustofna
rikissjóðs.
En þyki mönnum útgjöldin of
mikil verða þeir að segja til um
hvaða greiðslum eigi að hætta.
Þyki álögurnar ranglátar eiga
menn að segja hvernig þeir vilja
haga skattheimtunni.
Menn eru raunverulega ekki
viðræðuhæfir um málin fyrr en
þeir gera grein fyrir sllku.
Það er ekki unnt að taka
mark á þeim.
Þess vegna eru margir, —
hlutfallslega margir, — les-
endur Þjóðviljans, sem spyrja
nú:
Hvað vill Alþýðubandalagið?
Hvaða rlkisútgjöld vill það
skera niður?
Og I hópi vinnandi manna eru
þúsundir sem spyrja:
Hvað vill Alþýðusambandið?
Vill það minni verklegar
framkvæmdir, minni trygg-
ingar, minna skólahald eða
hvað?
Sé ekki svo, hvernig vill það
þá afla ríkisfjár?
Er það frekja að spyrja?
H.Kr.
Jón Kristjónsson, fréttaritari Tímans á Egilsstöðum:
Nokkrar athugasemdir um
framkvæmdir við
Lagarfoss og rannsóknir
vegna Bessastaðaórvirkjunar
Nokkrar athugasemdir
um framkvæmdir við
Lagarfoss og rann-
sóknir vegna Bessa-
staðaárvirkjunar.
Þann 11. júlí slðastliðinn birt-
ist I fjórum dagblöðum grein frá
fréttariturum þeirra hér á
Egilsstöðum, þar sem settar
voru fram spurningar og gagn-
rýni á stjórn framkvæmda við
Lagarfoss og á Fljótsdalsheiði
og þvl varpað fram hvort um só-
un fjármuna væri þarna að
ræða. Afrit af þessari grein var
send Valgarði Thoroddsen
framkvæmdastjóra Rafmagns-
veitna rikisins.
Viðbrögð Rafmagnsveitnanna
við þessari grein voru þau, að
fulltrúar fyrirtækisins voru
sendir á vettvang til þess að
skýra málin fyrir okkur og boð-
uðu þeir til fundar hér daginn
áður en beðið var um birtingu
greinarinnar. Þakka ég fyrir
mitt leyti þessi skjótu viðbrögð.
Ég var þvl miður fjarverandi,
þegar þessi fundur var haldinn
og þess vegna hefur dregizt
lengur en æskilegt væri að gera
grein fyrir honum I þessu blaði.
Hins vegar mætti Vilhjálmur
Sigurbjörnsson þar i minn staö
og hlýddi á röksemdir fundar-
boðenda.
Það sem fram kom —
Gagnrýni okkar beindist eink-
um að þremur atriðum, eins og
fram hefur komið. Launasamn-
ingum, flutningi húss upp að
Grenisöldu á Fljótsdalsheiöi og
kostnaði við mötuneyti við
Lagarfoss og I Fljótsdal. Svör
þau sem fram komu við þessum
atriðum voru þau, aö heimild
hefði skort frá ráðuneyti til þess
að flytja húsið, þegar færi var
betra, þ.e. fyrr I vor. Launa-
samningar upp á 14 tlma með
100% álagi hefðu verið gerðir til
skamms tima við óvenjulegar
aðstæður og kostnaður við
mötuneyti væri fullkomlega
sambærilegur við kostnaö á öðr-
um stöðum hjá Rafmagnsveit-
unum t.d. við Mjólkárvirkjun.
Valgarð Thoroddsen hefur
itrekað þessar röksemdir I blöð-
um. Þá voru rædd á fundinum
atriði sem snertu bilanotkun
Rafveitumanna og leigu þeirra
á bílaleigubilum, og viðskipti
við vélaverkstæöi I ein-
staklingseigu, sem er við
Lagarfoss. Þá bar á góma
bilanir og hönnunargallar við
Lagarfoss þ.á.m. það atriði að
brúarstólpar snúa þvert upp I
strauminn I fljótinu, einnig leki i
stöðvarhúsi. Það var fátt um
svör viðsiðastnefndu atriðunum
tveimur og virtust Rafveitu-
menn helzt vilja halda sig við
þau atriði sem fram komu I
áðurnefndri blaðagrein.
Svörin litt sannfærandi
Það er skemmst frá þvl að
segja, að mér finnst það, sem
fram hefur komiö I þessum mál-
um ekki breyta þeirri skoðun
minni, að þarna mætti ráðstafa
fjármunum af meiri hagsýni en
raun ber vitni og framvinda
mála slðustu vikurnar hefur
styrkt mig I þeirri trú.
Kostnaður I mötuneyti er
þannig uppsettur að efnið I mat-
inn er 740 krónur á dag, annað
498 krónur, samtals 1238 krónur
Á mann. Eftir þessu ætti efnið I
matinn fyrir fimm manna fjöl-
skyldu að kosta kr. 111.000.00 á
mánuði og svo annaö dæmi sé
tekið fæði fyrir einstakling kr.
36.140.00 á mánuði. Mér finnst
þessar tölur tala skýru máli. Ég
hef ekkert á móti þvi að vel sé
gert við menn I mat,sem vinna
fjarri heimilum slnum, en það
er anzi breytt bil á milli þess
sem daglaunamenn verða að
láta sér nægja og þess kostnað-
ar, sem þarna er tilgreindur.
Það var upplýst að bíla-
kostnaður Rafveitunnar væri
mun meiri heldur en þyrfti að
vera,ef Rafveitan ræki eigin blla
og er vel að slikar upplýsingar
koma fram og er slikt um-
hugsunarvert fyrir þá aðila.sem
þessum málum ráða.
Ég er hiklaust þeirrar skoð-
unar að Rafmagnsveitur rlkis-
ins hefðu átt að kaupa vélaverk-
stæðið við Lagarfoss og reka
það, þegar þeir tóku við fram-
kvæmdum þar. Verkstæðiö er
eingöngu notað við virkjunar-
framkvæmdir og það er harla
léttvæg röksemd, að ekki hefði
verið aðgangur að hæfum
iðnaðarmönnum ef nefnt verk-
stæði hefði verið I þeirra eigu,
ég get ekki skilið þá ráðstöfun
að kaupa alla verkstæöisvinnu
út með verkstæöisálagi og láta
iðnaöarmönnunum I té frltt fæði
og uppihald, þó þetta viröist
vera gott og gilt I augum þeirra,
sem þessum málum ráöa.
Framkvæmdir á
Fljótsdalsheiði
Flytja þurfti húsið upp á
Grenisöldu til þess aö það yrði
tilbúið, þegar landið yröi tilbúið
til rannsókna og launasamning-
arnir sem áður eru nefndir voru
nauðsynlegir við þá fram-
kvæmd. Þetta eru samandregn-
ar röksemdir, sem svar við
fyrstu tveimur liðunum sem viö
settum upp I grein okkar.
Nú er framkvæmdir þannig á
vegi staddar á téðum staö, að
húsiö stendur hálfgert inn á
Grenisöldu, en þessmá geta, að
landmælingamenn hafa þar af-
drep. Unniö er nú við boranir I
Valþjófsstaðafjalli^ sem er um
600 metra hátt og er ætlunin að
bora þrjár holur I f jallið til þess
að kanna bergið, eina holuna
neðarlega I fjallinu, og er nú
unnið við hana, næsta hola verð-
ur boruð I fjallsbrúnina og hin
þriðja inn á heiði við væntanlegt
inntak úr miðlunarlóninu. Einn-
ig stendur til' að bora nokkrar
holur við hugsanlegt stiflustæði
til þess að kanna þar undirlagið.
Vegaslóöi liggur upp á fjallið
meðfram Bessastaðaá og er nú
unnið að vegarlagningu inn að
Grenisöldu og einnig er nauð-
synlegt að gera akfæran slóða
að væntanlegum borholum til
þess að unnt sé aö komast þar
um með tæki. Þessi vegarlagn-
ing er algjör forsenda áfram-
haldandi framkvæmda á þess-
um slóðum og eru 16. milljónir
króna ætlaðar til þessara fram-
kvæmda. Siðast þegar til fréttist
voru þarna I vinnu ein
mokstursvél, tveir vörubllar og
14tonna jarðýta sem notuð er til
þess að moka úr hlössum. Hin
stórvirku tæki jarðýian og
mokstursvélin eru nýttar sem
svarar c.a. 1/3 af afkastagetu
þeirra, menn geta gert sér það I
hugarlund, hversu mikil vinna
það er fyrir 14 tonna jarðýtu að
moka úr hlössum eftir tvo vöru-
bíla. Meðan þessu fer fram er
fjöldi vörubíla verkefnalitill hér
um slóðir svo ekki getur skortur
á vörubilum verið ástæðan fyrir
þessu ráðslagi. Vegagerð er
eins og lýst hefur verið algjör
forsenda fyrir öllu, sem gera á á
þessum slóðum og ætti að ganga
fyrir öllu öðru, en þannig er að
henni staðið,að stórvirk tæki eru
ekki hálfnýtt og eru að sjálf-
sögðu á timakaupi. Hver er
skýringin á þessu? '
Þess má geta, að ekki hefur
reynzt unnt enn þá að koma upp
aöstöðu fyrir starfsfólk á heið-
inni þrátt fyrir flutningana
frægu i vor, og er ekið I mat nið-
ur I Fljótsdal og mat ekið inn á
Grenisöldu á jeppa.
Útvarpsfrétt
Að lokum verður ekki komizt
hjá þvi að geta um útvarpsfrétt
af áðurnefndum fundi sem var
vægast sagt villandi. 1 fréttinni
segir orðrétt: „Þrátt fyrir þær
skýringar sem fram koma á
fundinum birtist bréf fréttarit-
ara óbreytt I dagblöðunum I
morgun. A fundinum var fjallað
um ýmis fleiri atriði, sem flest
voru smávægileg (leturbr.
min). svo sem greiðsla fyrir
vélarleigu, viðgerðir og þess
háttar. Meðal annars kom fram
hjá fréttariturunum, að þeir
teldu eðlilegra að Rafmagns-
veitan ætti eigin bila að öllu
leyti, og ræki eigin verkstæði,
fremur en að kaupa slika þjón-
ustu af heimamönnum. Þá kom
fram gagnrýni á það, að mötu-
neyti Rafmagnsveitunnar
kaupa talsvert af mat i verzlun-
um á Egilsstöðum, I stað þess aö
kaupa I heildsölu I Reykjavlk
eða á Akureyri.”
Það er að sjálfsögðu mat
fréttamannsins hvort honum
finnst þau atriði,sem rædd voru
smávægileg. Hitt vil ég benda á,
að heimamenn geta látið bilum I
eigu Rafmagnsveitnanna I té
ýmsa þjónustu og einnig geta
heimamenn unnið á verkstæði
sem Rafmagnsveiturnar eiga.
Hitt er svo rangfærsla að það
hafi veriö gagnrýnt að kaupa
mat I verzlunum á Egilsstööum
— gagnrýnin beindist að óvenju-
legum iburði I mat. Þá skal það
tekið fram að sá misskilningur
viröist hafa komið inn hjá for-
ráðamönnum RARIK og frétta-
manni útvarpsins, að blaða-
greininni margnefndu yröi
stungið undir stól eftir fundinn.
Þessari grein var ætlað að birt-
ast til þess að henni yrði svarað
opinberlega þvi þessi mál eru
ekki einkamál fréttaritara hér á
Egilsstöðum og Rafmagns-
veitna rlkisins. Ekki skal það
látið hjá llða að geta þess, að
þegar Sveinn Arnason haföi
samband við Ólaf Sigurðsson
fréttamann.höfund þessarar út-
varpsfréttar og fór fram á birt-
ingu athugasemdar, þá fékk
hann það svar að þetta mál væri
útrætt I útvarpsfréttum og viö
það situr. Mér finnst þessi
framkoma vægast sagt
einkennileg og væri fróðlegt aö
fá skýringu á henni.
Egilsstöðum 27. júli.