Tíminn - 02.08.1975, Blaðsíða 7

Laugardagur 2. ágúst 1975
TÍMINN
7
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri:
Helgi H. Jónsson. Augiýsingastjóri: Steingrimur Gfsla-
son. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu viö Lindargötu,
simar 18300 — 18306. Skrifstofur í Aðalstræti 7, sfmi 26500.
— afgreiðsluslmi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verð I
lausasölu kr. 40.00. Askriftargjald kr. 700.00 á mánuði.
Blaðaprent h.f.
Verðtryggt sparifé
Hér i blaðinu var fyrir nokkru bent á nauðsyn
þess, að vextir yrðu lækkaðir, en i staðinn kæmi til
athugunar að auka verðtryggingu sparifjár. Siðan
þessu var hreyft hér i blaðinu, hefur birzt grein um
þetta efni i Fjármálatiðindum eftir Jóhannes Nor-
dal bankastjóra við Seðlabankann. í grein Jóhann-
esar Nordals segir m.a.:
,,Verðgildi fjármagns má tryggja með tvennum
hætti. I fyrsta lagi með vöxtum, sem á hverjum
tima eru nógu háir til þess að vega á móti verð-
rýrnun höfuðstólsins og skila um leið nokkurri
raunverulegri ávöxtun. Við skilyrði tiltölulega
hægrar verðbólgu er þetta vafalaust einfaldasta
og hagfelldasta leiðin, og vonandi tekst að skapa
þau skilyrði að nýju, áður en mjög langt liður. Á
meðan verðbólgan er á svipuðu stigi og verið hefur
siðustu tvö árin, er hins vegar nærri þvi óhugsandi
að tryggja viðunandi ávöxtun með breytilegum
vöxtum einum saman. Við þær aðstæður er verð-
trygging eina raunhæfa leiðin, enda hefur hún ver-
ið tekin upp i vaxandi mæli siðustu árin. Á þessu
ári má búast við þvi, að verðtryggður sparnaður
verði i heild um 3000 millj. kr. Er hér einkum um
þrennt að ræða: a) útgáfu verðtryggðra spariskir-
teina og happdrættisbréfa af hálfu rikissjóðs, b)
verðtryggð lán lifeyrissjóða og fjárfestingarlána-
sjóða og c) skyldusparnað. Verðtrygging er þvi
þegar orðin mikilvægur þáttur i þvi að afla fjár til
opinberra framkvæmda og til útlána fjárfesting-
arlána.
Verðbólguþróunin hefur leikið fjárhag fjárfest-
ingarlánasjóðanna grátt og það með ýmsu móti.
Vegna óraunhæfra útlánavaxta hefur eigið fé
flestra sjóðanna rýrnað verulega að verðgildi sið-
ustu árin, jafnframt þvi sem eftirspurn eftir lánsfé
hefur stóraukizt, þar sem lántakendur hafa átt
visan verðbólguhagnað. Til að anna eftirspurninni
hefur verið gripið til þess ráðs að afla vaxandi
hluta af ráðstöfunarfé sjóðanna með erlendum
lántökum eða verðtryggðum lánum innanlands.
Er áætlað, að erlent lánsfé muni nema nálægt 30%
af ráðstöfunarfé fjárfestingarlánasjóðanna i heild
á árinu 1975, en verðtryggt innlent fé um 20%. Það
liggur i hlutarins eðli, að þessi þróun kallar á rót-
tæka endurskoðun á lánskjörum sjóðanna.”
1 framhaldi af þessu rekur Jóhannes Nordal efni
lagaákvæða, sem sett voru á siðasta þingi um að
tryggja, að fjárfestingarlánasjóðir endurláni það
fé, sem þeir hafa til umráða með hliðstæðum kjör-
um og þeir sæti sjálfir. í framhaldi af þessu þurfi
að fara fram almenn endurskoðun lánskjara og
komiþar einkum tvennt til greina. Jóhannes Nor-
dal segir:
,,1 fyrsta lagi endurskoðun á lánskjörum lifeyr-
issjóða, en verðtrygging á fé þeirra er brýn nauð-
syn, ef þeir eiga að geta tryggt félögum sinum við-
unandi lifeyri i framtiðinni. Er ekki óeðlilegt, að
lánskjörum þessum verði breytt með hliðsjón af
hinum nýju lánskjörum fjárfestingarlánasjóða.
1 öðru lagi er timabært að athuga að nýju, hvort
ekki sé rétt að koma á flokki verðtryggðs sparifjár
i innlánsstofnunum. Með þvi móti mætti bæði bæta
hag sparifjáreigenda, sem svo mjög hefur hallað á
að undanförnu, og um leið efla sparifjármyndun
og getu bankakerfisins til að mæta brýnum rekstr-
arfjárþörfum atvinnulifsins.”
Hér er vissulega hreyft mikilsverðu máli og ef til
vill þvi stærsta, sem gæti hamlað gegn verðbólg-
unni og verstu afleiðingum hennar, en þar er átt
við meðf erðina á sparifj áreigendum. Þ.Þ.

ERLENT YFIRLIT v;:
Kínverjar vingast
við nógrannaþjóðir
Vílja sýna að þeir séu góðir nágrannar
MEÐAN Brézjnef heldur frið-
arræður I Helsinki og vestræn-
ir leiðtogar, eins -og Wilson,
fagna yfirlýsingum hans um
viðurkenningu á landamærum
og bætta sambúð, berast frétt-
ir og greinar út um allan heim
frá Peking, þar sem kveður
við talsvert annan tön. Þar er
þvi haldið fram, að friðartal
Rússa sé áróður einn og þeir
séu aðeins að blekkja vestræn-
ar þjóðir með þessu hjali sinu.
Rússneskir kommúnistaleið-
togar stefni eftir sem áður að
heimsyfirráðum og þvi væru
það hin mestu mistök, ef leið-
togar vestrænna rikja létu
eitthvað blekkjast af friðar-
ræðum þeirra. Fyrir vestræn-
ar þjóðir sé nauðsynlegt, að
efla nú varnir sinar sem mest
og vera viðbúnir, þegar
friðargriman fellur af þeim
Brézjnef og Kosygin.
Arbeiderbladet i Osló birti
fyrir nokkru sýnishorn af
þessum áróðri Kinverja. Eitt
þeirra er á þessa leið:
„Brézjnef-klikan fylgir I fót-
spor Hitlers og reynir að
drottna yfir heiminum. Með
þvi að bera saman orð og
verknað rússnesku endur-
skoðunarsinnanna annars
vegar og Hitlers hins vegar, er
auðvelt að komast að raun
um, að þá dreymir ekki aðeins
um heimsyfirráð, heldur
haga þeir sér alveg eins og
hann i viðleitni sinni til að full-
nægja hinum brjálaða metn-
aði sinum.”
Það dregur að sjálfsögðu
ekki úr þessum áróðri Kln-
verja, að þeir hafa fundið tals-
vert góðan jarðveg fyrir hann
vestantjalds. Ýmsir hægri
menn i Bandarlkjunum taka
undir hann og deila á Ford og
Kissinger fyrir undanláts-
semi. Þó finnur hann hvað
beztan jarðveg meðal kristi-
legra demókrata i Vest-
ur-Þýzkal., en Josef Strauss,
sem er nú sennilega áhrifa-
mesti leiðtogi þeirra, hefur
heimsött Kina og hlotið þar
konunglegar viðtökur. Fyrir
atbeina Strauss reyndu kristi-
legir demókratar að hindra
það i þinginu á siðustu stundu,
að Helmut Schmidt færi til
Helsinki og undirritaði yfir-
lýsinguna, sem hefur hlotið
Marcos forseti
Chiang Ching, kona Mao, og
samþykki á öryggisráðstefn-
unni. Þeir báru einkum við at-
burðunum i Portúgal. Bæði
sósialdemókratar og frjáls-
lyndir demókratar höfnuðu
þessu.
JAFNHLIÐA þvi, sem Kin-
verjar deila þannig á Rússa,
telja þeir sig hina mestu frið-
arsinna og afneita öllum til-
hneigingum til að gera Kina
að yfirgangsömu heimsveldi.
Þeir segjast láta sér nægja að
ráða i eigin landi. Eina kraf-
an, sem þeir geri til nábúa
sinna, sé að eiga við þá frið-
samlega sambúð. Forustu-
menn Kinverja láta ekki held-
ur sitja við orðin ein i þessum
efnum. Þeir hafa að undan-
förnu reynt að árétta þessa yf-
irlýstu stefnu sína i verki. í
raun réttri má segja, að þeir
grlpi nú hvert tækifæri til að
sýna I verki, að þeir stefni ekki
að afskiptum af málum ná-
granna sinna, heldur vilji hafa
sem bezta sambúð við þá, án
tillits til þess, hvort þeir búa
við kapitaliskt eða kommún-
istískt stjórnarfar.
Siðan Vietnamstyrjöldinni
lauk, hafa stjórnendur þeirra
rikja i Suðaustur-Asiu, sem
eindregnast fylgdu Bandarikj
unum og höfðu þvi ekki stjórn-
málasamband við Kina, reynt
a6 vingast við stjórnendurna i
Peking. Þeir hafa gert þetta
með hálfum huga, enda viður-
kennt að það væri verðskuld-
að, þótt þeim yrði tekið kulda-
lega i fyrstu. Sú hefur hins
vegar ekki orðið raunin. Þeg-
ar þeir Marcos, forseti
Filippseyja og Kukrit, forsæt-
isráðherra Thailands, komu
til Peking I vor var þeim tekið
eins og þar væri um gamla og
Cou En-lai forsætisráðherra
góða bandamenn að ræða.
Ekki aðeins náðist samkomu-
lag um að taka upp stjórn-
málasamband, heldur um
stóraukin viðskipti. Jafnframt
gáfu leiðtogarnir i Peking
yfirlýsingu um, að þeir myndu
engan stuðning veita skæru-
liðunum I þessum löndum, þar
sem slikt væri afskipti af inn-
anlandsmálum þeirra. Jafn-
framt hvöttu leiðtogarnir i
Peking Kinverja, sem eru bú-
settir i Thailandi og á Filipps-
eyjum, til að sækja um borg-
araréttindi þar, en margir
þeirra hafa ekki viljað gera
það ogviljað láta lita á sig sem
útlendinga. Kinversku leiðtog-
arnir lýstu yfir þvi, að um-
ræddir Kinverjar gætu ekki
vænzt neins stuðnings frá
Kina. Þá var samið um, að
Kina seldi olíu til bæði Filipps-
eyja og Thailands á verði, sem
er lægra en heimsmarkaðs-
verð. Þá lýstu kinversku leið-
togarnir yfir stuðningi sinum
við bandalag Suðaustur-Asiu,
en i þvi eru nú Thailand,
Malaysia, Singapore, Filipps-
eyjar og Indonesia. Til árétt-
ingar þvi hefur verið samið
um, að bandalagið sendi sér-
staka búfræðinganefnd til
Kina, er kynni sér landbúnað
þar. Nefndin mun koma til
Kina i september.
ÞANNIG sýna Kinverjar nú
mikið friðarandlit I Asiu,
alveg eins og Rússar gera það
i Evrópu. Samkeppnin milli
kommúnistisku stórveldanna
virðist þannig um sinn hvetja
þau til að sýna sem friðsam-
legasta sambúð i verki. Von-
andi verður framhald á slikri
samkeppni þeirra.
Þ.Þ.