Tíminn - 13.08.1975, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 13. ágúst 1975
TÍMINN
7
(Jtgefandi Framsóknarfiokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri:
Helgi H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gisla-
son. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu við Lindargöty,
simar 18300 — 18306. Skrifstofur i Aðalstræti 7, simi 26500-
— afgreiðsiusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verð I
lausasölu kr. 40.00. Áskriftargjald kr. 700.00 á mánuði.
Blaðaprenth.f.
Ekki tilviijun
— heldur stefna
Eins og kunnugt er, hefur fjárhagsafkoma
Reykjavikurborgar verið bágborin. Af þeim
sökum hefur orðið að ráðast i niðurskurð á
framkvæmdum, sem fyrirhugaðar voru á
þessu ári. Bitnar sá niðurskurður á nauðsyn-
legum framkvæmdum eins og skólamann-
virkjum, heilsugæzlustöðvum og húsnæði fyrir
aldraða, auk annarra brýnna framkvæmda.
Ætla mætti, að borgarstjórnarmeirihluti
Sjálf stæðisflokksins gripi fegins hendi sérhvert
tækifæri til að hressa upp á fjárhag Reykja-
vikurborgar, þegar svona stendur á, En það er
öðru nær. Að visu er nýtt til fullnustu heimild
til álagningar útsvars á hinn almenna borgara,
en hins vegar hefur Sjálfstæðisflokkurinn með
engu móti fengizt til að nýta til fullnustu heim-
ild til álagningar aðstöðugjalda á fyrirtæki,
eins og öll önnur stærri bæjarfélög gera þó.
Sést á þessu, að borgarstjórnarmeirihlutinn
tekur hagsmuni fyrirtækja og atvinnurekenda
fram yfir hagsmuni almennings og borgarinn-
ar sjálfrar með þvi að afsala sér milljónum
króna, sem sjálfsagt þykir að innheimta af
fyrirtækjum annars staðar.
Hér er ekki um neina tilviljun að ræða,
heldur stefnu. Sést það m.a. á þvi, að nýverið
afsalaði Reykjavikurborg sér 17 millj. króna i
gatnagerðargjöldum i nýja miðbænum með þvi
að láta byggingaraðila greiða aðeins 750 kr. á
hvern rúmmetra, en hefur heimild til að láta
þá greiða 1322 kr. fyrir rúmmetrann. Hér er
um að ræða svokallað ,,Hús verzlunarinnar”.
Til samanburðar má geta þess, að i miðbænum
i Kópavogi eru gatnagerðargjöldin tæpar 1700
kr. á rúmmetrann og fengu þó færri en vildu
lóðir þar.
Kristján Benediktsson, borgarráðsmaður
Framsóknarflokksins, mótmælti ákvörðun
borgarstjórnarmeirihlutans harðlega, og i it-
arlegri bókun benti hann á, að gatnagerðar-
gjöld i nýja miðbæjarkjarnanum mættu að ó-
sekju vera mun hærri en annars staðar i borg-
inni, þar sem fasteignir þar væru hærra
metnár og ávöxtuðu sig betur en annars stað-
ar. Auk þess væri kostnaður Reykjavikurborg-
ar við skipulagningu þessa svæðis orðin gifur-
lega mikill og ætti eftir að vaxa. Þar að auki
þyrfti að tengja þetta svæði við ytra gatnakerf-
ið með miklum umferðarmannvirkjum, er
kostaði hundruð milljóna króna. Einnig benti
Kristján á, að með þessu lága gatnagerðar-
gjaldi væri verið að skapa varhugavert for-
dæmi, þvi að eðli málsins samkvæmt væri ekki
hægt að láta aðra aðila, sem byggja i nýja mið-
bænum greiða hlutfallslega hærri gjöld.
Af ,,Húsi verzlunarinnar” missir borgar-
sjóður 17 milljónir króna, en þegar á hverfið er
litið i heild, tapar borgarsjóður hundruðum
milljóna króna. Þetta gerist á sama tima og
Reykjavikurborg er i verulegri fjárþröng, og á
sama tima og borgarstjórinn i Reykjavik talar
um glannaskap, þegar samþykkt er að reisa
ibúðir fyrir aldraða fyrir 300 milljónir króna.
Reykjavikurborg hefur vissulega nóg að gera
við þær milljónir króna, sem meirihluti
borgarstjórnar er að afhenda fyrirtækjum og
atvinnurekendum á silfurbakka. Þeim væri
betur varið til skóla, sjúkrahúsa og dvalar-
heimila fyrir aldraða. a.þ.
ERLENT YFIRLIT
Sambúð Bandaríkjanna
og Japans aldrei betri
Ford og Miki kom vel saman
Miki og Ford
Kjarnorkurikin sex
HINN 6. ágúst siðastliðinn
undirrituðu þeir Ford Banda-
rikjaforseti og Miki forsætis-
ráðherra Japans sameigin-
lega yfirlýsingu I Hvita hús-
inu, þar sem m.a. var lýst yfir
þvi, að þessi riki myndu vinna
kappsamlega að þvi, að
hindra frekari útbreiðslu
kjarnorkuvopna, þ.e. að fleiri
riki gerðust ekki framleiðend-
ur kjarnorkuvopna en þau,
sem þegar eru það. Þessi riki
eru nú sex, eða Bandarikin,
Sovétrikin, Kina, Bretland,
Frakkland og Indland. En 23
riki, auk sex framangreindra,
hafa nú kjarnorkuver eða eru I
þann veginn að reisa þau, en
þessi riki eru: Argentina,
Austurriki, Austur-Þýzkaland,
Belgía, Brasilia, Búlgaria,
Filippseyjar, Finnland, Hol-
land, ttalia, Japan, Júgó-
slavía, Kanada, Mexikó,
Pakistan, Spánn, Sviþjóð,
Sviss, Suður-Kórea, Taiwan,
Tékkóslóvakia, Ungverjaland
og Vestur-Þýzkaland. öll
þessi riki gætu framleitt
kjarnorkuvopn með tiltölulega
litlum fyrirvara.
Bandarikin og Sovétrikin
beittu sér fyrir þvi á árinu
1968, að gerður var samningur
um að koma I veg fyrir frekari
útbreiðslu kjarnorkuvopna. 94
riki hafa nú staðfest þennan
samning, en 15 til viðbótar
hafa undirritað hann, en eiga
éftir að staðfesta hann. Japan
er eitt þessara rikja. Miki er
sagður hafa skýrt Ford frá
þvi, að Japan myndi staðfesta
samninginn fljótlega. Miki lét
jafnframt svo ummælt á
blaðamannafundi, að Japanir
ætluðu sér aldrei að eignast
kjarnorkuvopn. Meðal þeirra
rikja, sem ekki hafa undirrit-
að framangreindan samning,
eru Kina, Frakkland og Ind-
land, Israel og sum Arabarikj-
anna hafa ekki heldur undir-
ritað hann.
Það vakti athygli, að þessi
yfirlýsing þeirra Fords
og Mikis var undirrituð 6.
ágúst, eins og áður segir,
en þann dag voru liðin rétt
30 ár frá þvi að Banda-
rikjamenn vörpuðu kjarn-
orkusprengju á Hiro-
shima, er varð 80 þús manns
að bana. Þessa atburðar var
minnzt sérstaklega i Hiro-
shima þann dag og vlðar um
heim. Hvorugur þeirra Fords
eða Mikis minntust þó sér-
staklega á þetta, þegar þeir
undirrituðu yfirlýsinguna. 1
yfirlýsingu þeirra segir hins
vegar, að þeim rikjum, sem
ráði yfir kjarnorkuvopnum,
beri að vinna að takmörkun-
um á þeim, og að þeim beri að
treysta öryggi þeirra rikja,
sem ekki hafi kjarnorkuvopn.
I framhaldi af þvi er sagt, að
kjarnorkuvopn Bandarikj-
anna treysti öryggi Japans. 1
samræmi við það er lýst yfir
þvi, að öryggissáttmáli
Bandarikjanna og Japans sé
mjög mikilsverður og verði
unnið áfram á grundvelli
hans. Þá verði haldið áfram
að treysta samvinnu landanna
og auka samráð milli rikis-
stjórna þeirra. Utanrikisráð-
herrar þeirra muni hittast
a.m.k. tvisvar á ári. Þá var á-
kveðiðað Schlesinger varnar-
málaráðherra færi i heimsókn
til Japans siðar i þessum mán-
uði.
1 viðræðum þeirra Fords og
Mikis, sem stóðu i tvo daga,
bar varnir Suður-Kóreu ma. á
góma, en Bandarikin hafa nú
um 40 þús. manna her þar.
Ford og Miki lýstu yfir þvi, að
þeir teldu núverandi varnar-
aögerðir I Suður-Kóreu nauð-
synlegar, en jafnframt væri
það von þeirra, að Norð-
ur-Kórea og Suður-Kórea
héldu viðræðum áfram með
það fyrir augum, að Kórea
yrði sameinuð á friðsamlegan
hátt.
Þá var lýst yfir þvi, að sam-
starf Bandarikjanna og Jap-
ans væri aukið á sviði alþjóð-
legra efnahagsmála. A
blaöamannafundi lýsti Miki
yfir þvi, að Japan myndi auka
efnahagslega aðstoð við löndin
i Asiu.
ÞAÐ ER álit kunnugra blaða-
manna, að eftir þennan fund
þeirra Fords og Mikis sé sam-
búð Bandarikjanna og Japans
aftur komin i það horf, eins og
hún var bezt áður en veru-
legrar tortryggni gætti hjá
japönskum stjórnmálamönn-
um fyrst eftir, að Nixon ákvað
Kinaför sina, án þess að hafa
ráðgertum það við stjórn Jap-
ans áður. Siðustu stjórnarár
Nixons haföi samvinna
Bandarikjanna við bæði Vest-
ur-Evrópu og Japan heldur
versnað, sökum ferðalaga
Nixons til Peking og Moskvu.
Ýmsir óttuðust, að Bandarikin
kynnu að semja við kommún-
istarikin á kostnað banda-
manna sinna. Siðan Ford kom
til valda hefur þessum ugg I
Vestur-Evrópu og Japan verið
að miklu leyti eytt. Ford hefur
gert sér far um að sýna I
verki, að náin samvinna við
Vestur-Evrópu og Japan væri
höfuðatriði bandariskrar ut-
anrikisstefnu.
Japan hefur nú þá stöðu, að
ekki aðeins Bandaríkin,
heldur ekki siður Sovétrikin og
Kina sækjast eftir að bæta
sambúðina. Japanir fara sér
mjög gætilega og reyna að
styggja engan þessara aðila.
Ljóst virðist samt, að þeir
meta mest tengslin við Banda-
rikin og óttast þau minna en
hin ríkin. Hins vegar vilja þeir
vera sem mest óháðir. Eink-
um hefur Miki verið talsmað-
ur þeirrar stefnu, að þau yrðu
óháðari Bandarikjunum, en
hefðu þó vinsamlegt samstarf
við þau og sérstakt samstarf
um varnarmál.
Hin góða sambúð Banda-
rikjanna og Japans um þessar
mundir, sýnir að aðstæður
geta fljótt breytzt i alþjóða-
málum, þvi að ekki eru nema
tæp 34 ár siðan Japanir eyði-
lögðu Pearl Harbour i skyndi-
árás, og rétt 30 ár síðan
Bandarikin vörpuðu kjarn-
orkusprengju á Hiroshima.
Þ.Þ.