Tíminn - 16.08.1975, Side 13

Laugardagur 16. ágúst 1975
TÍMINN
13
Ili.H iéS. Hl Hi.m..
„Maður littu þér nær”
Guðmundur P. Valgeirsson
skrifar:
„Það er ekki laust við, að
ógleði setji að manni, þegar
maður heyrir lesið mærðarfullt
tal ihaldsblaðanna um áhuga
þeirra á útfærslu landhelginnar
og jafnframt ásakanir þeirra i
garð annarra fyrir óheilindi i
þvi máli. Svo blendið og
gruggugt hefur fylgi Sjálf-
stæðisflokksins og málgagna
hans verið til þeirra mála á öll-
um stigum útfærslunnar, sem
áður hefur átt sér stað, svo ekki
sé fastara að orði kveðið um af-
stöðu þeirra, svo að slikt tal
vekur andúð og tortryggni.
„Batnandi manni er bezt að
lifa,” segir gamalt máltæki.
Sama má segja um Sjálfstæðis-
flokkinn og málgögn hans i
þessu sambandi.
Þvi ber vissulega að fagna, ef
þeir menn bera nú gæfu til að
standa að útfærslunni i 200
milur af heilum hug og dreng-
skap. — En uggur situr þó i
mörgum. Þeir trúa ekki á heil-
indi Sjálfstæðisflokksins í
meðferð þessara mála nú frem-
ur en áður fyrr en þeir taka á
þvi og fá rækilegri sannanir
fyrir hinu breytta hugarfari
þeirra. — Þvi miður eru ýmsir
váboðar á lofti i þeim efnum,
sem benda i aðra átt. Yfir-
lýsingar þeirra um umræður og
samninga við erlendar þjóðir,
sem hafa rányrkt fiskimið
okkar fram til þessa eru eðli-
lega sem fleinn i holdi allra^sem
þekkja og muna sögu þess
flokks i þessu helgasta hags-
munamáli þjóðarinnar á undan-
förnum árum, og öðrum málum
þvi skyld, þar sem erlendar
þjóðir hafa sýnt drottnunarhug
sinn i okkar garð.
Það er afmenn skoðun, að þó
útfærslan nú i 200 milur sé
þýðingarmikil og lengra verði
ekki gengið i þeim efnum, þá
hafi hinir fyrri áfangar marg-
falt meiri þýðingu fyrir lifs-
hagsmuni islenzku þjóðarinnar
og nýtingu þeirra auðlinda, sem
fiskimiðin eru.
Þegar minnzt er framkomu
Sjálfstæðisflokksins og blaða
hans við þeim málum á þeim
tima, þarf engán að undra þó
nokkurrar torgryggni gæti nú i
þeirra garð, þegar þeir setja
sjálfa sig i forustusæti þeirra
mála. Er þess skemmst að
minnast frá sl. hausti þegar ein
af máttarstoðum Sjálfstæðis-
flokksins krafðist þess að samið
yrði við V-Þjóðverja um veiðar
innan þeirra landhelgismarka
sem nú gilda. Og fleiri dæmi
mætti nefna i sömu átt. — 011
undanlátssemi i þessum efnum
er og verður i andstöðu við
mikinn meirihluta þjóðarinnar.
Að ganga með brigzl á aðra
fyrir að vilja standa á þessum
rétti sinum og þjóðarinnar faér
engan hljómgrunn meðal
þjóðarinnar.
Þeir, sem búa i glerhúsi, ættu
að fara varlega i þvi að kasta
grjóti að öðrum.”
Þessi grenitré eru gott dæmi um ástandið. Barrlaus og nöguð biða þau sins dóms, sem aðeins getur orðið
á einn veg. Smávegis grænku vottar fyrir á trénu vinstra megin við miðja mynd, þar sem sjá má ljósa
sprota á nokkrum greinum.
Minnisvarði reist-
ur í Mosfellssveit
Minningarsjóður Kristinar
Magnúsdóttur og Lárusar
Halldórssonar skólastjóra var
stofnaður við útför hans á s.l. ári,
i þvi skyni að heiðra minningu
þeirra mætu hjóna á viðeigandi
hátt.
Frú Kristin lézt 8. nóv. 1970, en
Lárus skólastjóri þann 27..marz
1974, og fór útför hans fram frá
Lágafellskirkju, en jarðsett að
Mosfelli.
Þar voru samankomnir frænd-
ur og vinir þeirra hjónanna, en
einnig mikiil fjöldi nemenda
Lárusar heitins af þrem kynslóð-
um.
Lárus hóf kennslu i Mosfells-
hreppi árið 1922, og kenndi sam-
fleytt allt til ársins 1972. Af þeim
tima var hann skólastjóri þar til
skólunum var skipt haustið 1966,
en var stundakennari eftir það,
meðan heilsan leyfði.
Það er vafalaust mjög fátitt, að
maður stundi kennslustörf i sama
sveitarfélagi i 50 ár, og nemendur
Lárusar skipta áreiðanlega
hundruðum, en um fjölda þeirra
liggja ekki fyrir nákvæmar tölur.
Heimili þeirra hjóna stóð lengst
af i þjóðbraut að Brúarlandi, og á
timabili var þar heimavist. Nutu
nemendur hans þar i rikum mæli
góðs atlætis þeirra hjóna.
Sjóðurinn hefur nú eflzt svo
mikið, að ákveðið hefur verið að
reisa þeim hjónum minnisvarða á
skólalóðinni að Varmá, en frum-
mynd að honum hefur sonur
þeirra Ragpargert, mjög smekk-
lega.
Þá hefur Reyni Vilhjálmssyni
arkitekt verið falið að velja
minnisvarðanum stað,en hann
hefur séð um skipulag skóla-
svæðisins.
Minnisvarðinn er 2ja metra
stuðlabergssúla með mörgum
minni stuðlum umhverfis, og hef-
ur efnj i þetta verið pantað og
verður væntanlega til afgreiðslu á
þessu ári.
Vitað er, að enn hefur ekki
náðst til aílra þeirra, sem hug
hafa á þvi að vera með, og er
þessari frétt þess vegna komið á
framfæri.
Störf þeirra hjóna i Mosfells-
sveit voru ekki eingöngu bundin
viö skólann og heimavistina,
heldur einnig og ekki siður við
félagsmálin, og var Lárus sistarf-
andi að menningar- og félagsmál-
um sveitar sinnar alla tið.
Framlög í sjóðinn hafa borizt
hvaöanæva af landinu og úr öðr-
um heimsálfum, en nú er ráðgert
að ljúka þessari söfnun og stefnt
að þvi að ganga frá undirstöðum
minnisvarðans i haust og reisa
hann á komandi vori.
Eftirtaldir aðilar taka við
framlögum i sjóðinn: Hjalti
Þórðarson, Æsustöðum, Jón M.
Guðmundsson, Reykjum, Guð-
mundur Magnússon, Leirvogs-
tungu, Haukur Nielsson, Helga-
felli, Jón V. Bjarnason, Reykjum,
Salome Þorkelsdóttir, Reykja-
hlið, Tómas Sturlaugsson, Mark-
holti 4, og skrifstofa Mosfells-
hrepps, Hlégarði.
Er
olíulekinn
úr
tanknum?
BH-Reykja vik. — Stefán S.
Bjarnason, mengunarsérfræðing-
ur hjá Siglingamálastofnuninni,
veitti Timanum þær upplýsingar i
gærkvöidi, að þessa dagana væri
unnið að mælingum og prófunum
vegna hugsanlegs leka úr oliu-
geymnum i Hvalfirði, og lægju
endanlegar niðurstööur þeirra
rannsókna fyrir upp úr helginni.
Hefðu verið tekin sýni úr
tanknum, og einnig af oliu þeirri,
sem lekið hefði niður, og yröi
kannað til hlitar, hvort hún væri
úr tanknum eða ekki.
16%
bætast
við
Það mishermi varð i frásögn
af vegaframkvæmdum
SVerris Runólfssonar á
Kjalarnesi, þar sem sagði
frá upphaflegri kostnaðar-
áætiun, að þess var ekki get-
ið, að 16%, sem renna til
skrifstofuhalds, verkfræði-
þjónustu og i hagnað, bætast
við sjálfa kostnaöaráætlun-
ina, sem var 8,4 milljónir
króna. Leiðréttist þetta hér
með.
Greni- og furulús valda
stórspjöllum á barrtrjóm
Ógna trjágróðri á höfuðborgarsvæðinu
BH-Reykjavik. — ógnvaldur
heijar greinitré og furu hér syðra
og hefur kveðið svo raramt að
þessu. að vfða má sjá myndarleg-
ustu grenitré brún inn að berki i
stað þess að skarta sínu fegursta,
sigræna barri. Að sögn Hafliða
Jónssonar garðyrkjustjóra
Reykjavikurborgar, gætir hér
hvað verst áhrifa grenilúsar
einnar örsmárrar, sem er sifellt
að færast i aukana hér. Hún
timgast ört og ógnvekjandi, og
lirfurnar byrja strax að éta. Svo
rammt kveður aö þessu, að greni
er viða stórskemmt, en öliu verri
að sögn Hafliöa, er þó furulúsin,
sem er þegar oröin alvarlegt
vandamál i uppvaxandi nytja-
skógi hérlendis.
— En það er svo sem fleira en
lúsin, sem veldur þvi, að við eig-
um óhægara með trjárækt hér i
borginni en fyrir norðan og
austan, sagði Hafliði Jónsson.
Það verður að taka með i
reikninginn saltrokið að vetrin-
um, og einnig þá staðreynd,
hversu erfiðlega trjánum gengur
aö svara uppgufun er þau ná
ekki vatni úr moldinni vegna
frosts. Það er allt annað inni i
landi, eða i snjóþyngslunum fyrir
norðan og austan, þar sem jörð
nær ekki að frjósa. Þar leggst
snjóbreiðan yfir og varnar þvi að
frostið nái langt niður, auk þess
sem sólbráðin hjálpar trjánum að
ná sér i vætu.
— Við þetta bætist svo, að hita-
dagar á vaxtatima trjánna — sem
er frá miðjum mai og fram i
miðjan júli — eru miklu fleiri
fyrir norðan og austan, svo að
skilyrði eru miklu verri fyrir trjá-
rækt hér syðra en fyrir austan og
norðan.
— Til viðbótar þessu með greni-
og furulúsina verfurað taka það
fram, að lúsin hefur verið
mögnuð, sérstaklega upp á
siðkastið. Það er hitastigið, sem
hefur áhrif á þetta, og þessar lýs
eru ekki einu skorkvikindin, sem
hafa færzt i aukana hérlendis á
siðustu árum, svo að hreinir
meinvættir geta talizt, og nægir i
þvi sambandi að nelna „Hvitu
fluguna” i Hveragerði, sem orðin
er ógnvaldur i gróðurhúsum þar.
Við innum Hafliða eftir þvi
hvaða fluga þetta sé.
— Hvita flugan er óhugnaður,
sem leggur undir sig plöntur, —
ótviræður skaðvaldur i öllum
garðyrkjubúskap.
Við spyrjum þá Hafliða að þvi,
hvort ekki sé hægt að eitra fyrir
þennan ófögnuð.
— Já, það er þetta með eiturefnin
— við fáum þau ekki nema i svo
smáum stil og á takmörkuðu
sviði. Það er til dæmis ómögulegt
að fá sniglaeitur, og einnig er það
mjög takmarkað, sem unnt er aö
fá til að vinna bug á arfa og öðru
illgresi. Þetta kemur sér mjög
illa. Ég tel, að hér riki alltof
strangar reglur, sem gera okkur
ókleift að berjast gegn illgresi og
öðrum plágum — sérstaklega er
skortur á sniglaeitri bagalegur
fyrir okkur.
Samanburður á greinum-Ljósi liturinn er grænn litur grenibarrsins, sá
dökki er brúnn litur eyöileggingarinnar. Timamyndir: Róbert.