Tíminn - 17.08.1975, Side 13

Tíminn - 17.08.1975, Side 13
Sunnudagur 17. ágúst 1975 TÍMINN 13 (Jtgefaridi Framsóknarflokkurinn. Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Rit- stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri: Helgi H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gisia- son. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu viö Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aðalstræti 7, slmi 26500- — afgreiðslusimi 12323 — augiýsingasimi 19523. Verð I lausasölu kr. 40.00. Áskriftargjald kr. 700.00 á mánuði. Blaðaprent K.f. Framtíð lýðræðisins Þeim spurningum er nú oft varpað fram, hvort lýðræðisstefnan sé ekki á undanhaldi i heiminum og hvort einræðisstefnur eins og kommúnismi séu ekki að vinna á. Ályktanir um þetta eru oft dregn- ar af hinum furðulegustu forsendum, eins og t.d. endalokum Vietnamstyrjaldarinnar. Styrjöldin i Vietnam stóð ekki milli lýðræðis og einræðis, þvi að lýðræði rikti aldrei i Suður-Vietnam og hefði ekki komizt á þar, þótt Saigonstjórnin hefði haldið velli. Sama er að segja um það, þegar hershöfð- ingjar hafa gert byltingu I einhverju Afrikuriki. Þar hefur aldrei komizt á lýðræði, nema að nafni til, og engin skilyrði verið fyrir hendi til þess að lýðræði gæti þróazt þar i náinni framtið. Það var bjartsýni, sem ekki byggðist á neinum rökum, þegar forustumenn þessara þjóða, sem höfðu langflestir menntast i Bretlandi, héldu að þær gætu óðara tekið að sér brezka stjórnarhætti til fyrirmyndar. Það þarf áreiðanlega enn margt og mikið að breytast i Afriku og Asiu til þess að þar geti dafnað lýðræði að vestrænni fyrirmynd. Þar eru ekki fyrir hendi þær erfðavenjur, menntun og félagsþroski, sem vestrænt lýðræði grundvallast á. Það er lika tæpast rétt að telja það ósigur lýð- ræðisins, þegar kommúnismi komst á i Sovétrikj- unum og Kina. í hvorugu landinu var lýðræði fyrir, heldur verstu einræðisstjórnir. Landvinningar lýðræðisins i náinni framtið verða ekki fólgnir i þvi, að það færi út landamæri sin, heldur að það reynist áfram starfhæft i þeim löndum, þar sem það hefur fest rætur, og að það hafi bein og óbein áhrif á stjórnarhætti einræðis- rikjanna á þann hátt, að persónufrelsi og önnur mannréttindiverðiaukin, t.d. i áföngum. Til þessa eiga lýðræðisriki að geta haft sæmileg skilyrði. Efnahagskreppan, sem nú rikir i heiminum, er að visu lýðræðisrikjunum nokkurt áfall, einkum þó atvinnuleysið. Þrátt fyrir það eru almenn lifskjör yfirleitt stórum betri i lýðræðisrikjunum en t.d. kommúnistarikjunum, auk þess sem persónufrelsi er á allan hátt meira. Af hálfu lýðræðissinna er þessu ekki nægilega haldið á loft. Þegnar lýðræðis- ríkjanna gætu þvi ekki á neinn hátt hagnazt á þvi, að hverfa frá lýðræði til kommúnismans eða ann- arrartegundar af einræði.Það,sem lýðræðissinnum ber að gera, er að benda ekki siður á það, sem bet- ur fer, en hitt, sem miður fer, þótt þvi megi sizt af öllu gleyma, heldur að vinna að endurbótum á þvi, Slikur samanburður sýnir ótvirætt yfirburði lýð- ræðisins fram yfir önnur stjórnarform, þótt auð- velt sé að benda á ýmsa galla þess. Þótt lýðræðissinnar stefni ekki að þvi, að færa út landamæri lýðræðisins með valdi, geta þeir með fordæmi sinu og breytni haft bætandi áhrif á stjórnarfar kommúnistarikjanna og annarra ein- ræðisrikja.Ótvirætt eru persónufrelsi og mannrétt indi meiri nú i Sovétrikjunum en var i tið Stalins. Tvimælalaust er þar m.a. um að ræða óbein áhrif frá lýðræðisrikjum og auknum samskiptum þeirra og Sovétrikjanna. Sama gildir um önnur lönd Austur-Evrópu. Þvi má segja, að hér sé lýðræðið að vinna á með þessum hætti. Vonandi verður það t.d. einn aðalárangur Helsinkifundarins, að álykt- un hans um mannleg samskipti stuðli að þvi, að gera skipulagið i kommúnistalöndunum mann- legra og frjálsara. Lýðræðisstefnan getur unnið mikla sigra með þvi að hafa þannig áhrif á þróun- ina i einræðislöndunum. Þ.Þ. ERLENT YFIRLIT Kínverjum búnast betur en Rússum Efling landbúnaðarins er mesti styrkur Kína BANDARISKI blaða- maðurinn Joseph Alsop, sem nýlega hefur verið á ferðalagi um Kina, hefur i greinaflokki vakið athygli á þvi, að það geti átt eftir að gera gæfumuninn I samkeppni Sovétrikjanna og Kina, að kinverskir kommúnistar hafa náð miklu betri tökum á landbúnaðinum en hinir rússnesku flokks- bræður þeirra. Landbúnaður Sovétrikjanna virðist enn vera Imeira eða minna úlestri, eins og sjá má á hinum miklu korn- kaupum þeirra. Að vlsu er uppskerubrestur veigamikil ástæða, en hún er ekki einhlit til að skýra þá miklu erfiðleika, sem kornskortur” inn veldur Sovétmönnum. Það virðist ótvirætt, að þessir erfiðleikar rekja rætur að verulegu leyti til þess, að það er eitthvað meira en litið að i kerfinu sjálfu. Jafnvlðáttu- mikið land og Sovétrlkin eru, og þar sem víða eru góð skilyrði til landbúnaðar, ætti að geta séð landsmönnum fyrir nægum landbúnaðaraf- urðum, ef allt væri með felldu. Hjá Klnverjum hefur þetta farið á annan veg siðan kommúnistar komust þar til valda. Aður féllu þar oft milljónir manna úr hungri, þrátt fyrir verulegan innflutning á matvælum. Slikt er nú alveg úr sögunni og samt dregur ú korninnflutningi Klnverja jafnt og þétt. Þetta er að þakka stórfelldum fram- förum, sem hafa orðið á land- búnaðarsviðinu i tið kommún- ista. VAFALtTIÐ valda margar ástæður þvi, að Klnverjum hefur tekizt miklu betur á landbúnaðarsviðinu en Rúss- um. Rússneska byltingin var verkamannabylting og Stalín lét sér miklu meira annt um að koma upp iðnaði en að efla landbúnaðinn. Hann lét að talsverðu leyti uppræta kjarna þeirrar bændastéttar, sem fyrir var, og kom á stórum samyrkjubúum, án þess að fyrir þvl væri nægur áhugi hjá sveitafólki. Kínverska byltingin var bændabylting, og Mao hafði allt annað viðhorf til sveitafólks en Stalín. Hann haföi llka fullan skilning á þvl, að efling landbúnaöarins og útrýming hungursins væru frumskilyrði þess, að byltingin gæti heppnazt. Mao fékk sveita- fólkið til að taka virkan og lif- andi þátt I uppbyggingu land- búnaðarins og hann lét land- búnaðinn á ýmsan hátt hafa aígeran forgangsrétt. Þessi mismunur á stjórnarháttum Stalíns og Maós á vafalaust mikinn þátt I þvl, hve land- búnaðinum hefur farnazt bet- ur I Klna en I Sovétrikjunum. Eftirmenn Stalíns virðast ekki hafa gert sér næga grein fyrir mistökum hans I sambandi við landbúnaðinn, og sennilega hefur Krústjóff gert illt verra, þegar hann lét enn stækka samyrkjubúin, og hugðist reka landbúnaðinn eins og stóriðju. Ef Rússar ætla að gerast sjálfum sér nógir á landbúnaðarsviðinu, eins og þeir vafalaust geta orðið, þurfa þeir vafalltið að gera miklar breytingar á rekstrar- k^rfinu. Það er vafallfið á landbúnaðarsviðinu, sem efnahagskerfi þeirra þarfnast mestra endurbóta. ÞÓTT Kinverjum hafi tekizt vel á landbúnaðarsviðinu undir forustu Maos, hefur Mao Tse-tupg. annarri Asluþjóð tekizt miklu betur, en það eru Japanir. Alsop heldurþvl fram I greina- flokki sinum, að svo geti farið, að Kinverjar nái Japönum innan fárra ára. Kínverjar myndu þá sennilega hefja út- flutning á korni I verulegum mæli. Það gæti oröið örðugur samanburður fyrir Sovétrlkin, ef þau þyrftu að vera meiri- háttar korninnflytjandi á sama tima og Klna væri meiriháttar kornútflytjandi. Arangri þeim, sem Klnverjar hafa náð á land- búnaðarsviðinu, er mörgu að þakka. Þeir hafa aukið áveitur stórlega, ásamt varnargörðum gegn flóðum, sem áður ullu oft stórfelldu tjóni. Þeim hefur tekizt með fræblöndu að framleiða nýjar korntegundir, sem henta mis- munandi aðstæðum. Þeim hefur tekizt að gera sveitafólk ánægðara og áhugasamara við störf sln. Ef Klna á eftir að verða mesta risaveldið I fram- tiðinni, eins og margt bendir til, verður það ekki sizt að þakka þeim árangri, sem hef- ur náðst undir forustu Maos á landbúnaðarsviðinu. Alsop nefnir það sem dæmi um árangurinn hjá Kinverj- um, að árið 1960 hafi korn- framleiðslan þeirra verið um 150 milljónir tonna. Arið 1972, þegar veðráttan v^r talin fremur óhagstæð, var hún orðin 236 millj. smálesta. I fyrra varð hún 260 millj. smá- lesta, og I ár, þegar veðráttan hefur alls ekki veriö hagstæð, verður hún sennilega 270—280 milljónir smálesta. Annað dæmi, sem Alsop nefnir, er það, að áriö 1960 hafi grjónaframleiðslan verið að meðaltali 2.4 smál. á hektara, en nú sé hún orðin um 3,4 smál. á hektara. Hann gizkar á, að innan þriggja til fjögurra ára verði framleiðslan orðin 5 smál. á hektara — eins og hún er til jafnaðar i Japan — i beztu landbúnaðarhéruðum Kina og innan 10-15 ára, nái hún því meðaltali I öllu Kina- veldi. Aburðarskortur hefur nokk- uð háð landbúnaöi Kinverja til þessa, en nú eru marg- ar áburðarverksmiðjur i byggingu viða i Klna. Þetta vandamál mun þvi brátt ~ leyst, og á það vafalitið eftir að stórauka landbúnaðar- framleiðsluna. Landbúnaðurinn virðist þvi eiga eftir að gera Kina öflugt, engu siður en Bandarikin. Landbúnaðurinn er nú einn mesti styrkur Bandarikjanna, og mun sennilega try.ggja þeim hagstæðan viðskipta- jöfnuð við útlönd á þessu ári, þrátt fyrir hækkun oliunnar. Þ.Þ.

x

Tíminn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.